Begin jaren 90 verrichtte ik in Canada cultuurvergelijkend onderzoek naar vriendschap en gewenste zowel als ongewenste intimiteit op het werk. Een jaar ervoor had ik dat onderzoek in Nederland afgerond. Ik wilde dus zoveel mogelijk dezelfde vragenlijst gebruiken. Zo’n vertaling is geen sinecure. Grote problemen gaf het woord ‘verliefd’. Was het ‘falling in love’? Nee, dat is een momentopname, dat doe je geen maand of jaar. Was het ‘being in love’? Nee, dat ligt te dicht tegen het woord liefde aan. Was het ‘infatuation’? Nee, dat woord  heeft een te ziekelijke lading. Ga zo maar door. Hele discussies erover met Canadese collega’s, we kwamen er niet uit.
Niet veel later kwam ik het boek ‘Echt Verliefd’ van psychologe Hetty Rombouts tegen. Zij signaleert hetzelfde probleem en koppelt daaraan dat de Amerikanen het niet alleen wat anders zeggen, maar
ook wat anders voelen. Wat wij verliefdheid noemen roept bij hen enerzijds meer een permanente verbintenis op en anderzijds als de verliefde verschijnselen verdwijnen, kan de verbintenis ook gemakkelijker verbroken worden. Rombouts veronderstelt dat hun bijbehorende gevoelens ook wat anders zijn dan de onze.
Al werd ik in Canada dan niet helemaal begrepen, de vlinders in de buik, de roze wolk, geen oog meer hebben voor anderen, het ophemelen, het gevoel thuis te komen, ach ja, dat werd best begrepen. Misschien is de oplossing toch: ‘in love’. I love X (houden van) en I’m in love with X (verliefd). Nog steeds klinkt het in het Engels minder spannend en dat wordt qua gevoelswaarde pas rechtgezet door: ‘I’m madly in love’ – ‘Ik ben stapelverliefd’.

Alledaagse Wijsheden

“Verliefdheid is een extract van liefde en begeerte, van gretig verlangen en gevoelig lijden.”

Deepak Chopra

“Verliefdheid en plannen voor de toekomst horen in feite niet bij elkaar; verliefdheid is hypergevoelig gericht op het nu, op het directe ervaren. Daarmee is het ook onzeker waarin zij zal uitmonden.”

‘Liefde in vele facetten’

Pasen, Pinksteren, Kerst en niet te vergeten Hemelvaart, we vieren wat af in Christelijke zin. En dan te bedenken dat de meerderheid van ons volk zich geen Christen noemt, mensen hebben een andere godsdienst, zijn agnost en ongeveer één op de zeven Nederlanders is atheïst. Met name van de laatsten mag je toch verwachten dat ze de feestdagen gewoon doorwerken, dat ze al dat Christelijke gezang en gedoe maar flauwekul vinden. Maar nee, het Christendom zit in onze genen, alleen hebben we vorige eeuw bedacht dat we zonder dit geloof de wereld beter, reëler vorm zouden kunnen geven. Daarmee is het echter die genen nog niet uit.
Natuurlijk, Christelijke godsdiensten zijn voor velen een harnas geweest, met machtsmisbruik, maar een aantal Christelijke waarden hebben de samenleving beslist goed gedaan. Denk aan het gedichtje van Guido Gezelle: “Daar alleen kan liefde wonen –­ daar alleen is ’t leven zoet ­– waar men stil en ongedwongen ­­– alles voor elkander doet.” Er zijn nog steeds veel mensen die zo leven. Misschien niet ‘stil’, maar dat wordt gemakkelijk slaafs; misschien niet ‘alles’, en dat is maar beter ook, want anders ligt de burn-out op de loer. Daarnaast schuiven we toch met het grootste gemak de organisatie van de zorg door naar de overheid. Hebben we klachten, dan weten we waar de schuldige zit: bij de overheid! Om met Laurence Peter te spreken: “Democratie is een proces waarin de mensen vrij zijn om de man te kiezen die van alles de schuld gaat krijgen.”
En nu is die overheid zo wijs om die zorg terug te sluizen waar hij in eerste instantie hoort, in de eigen leefomgeving. Staatssecretaris Van Rijn verdient een standbeeld, hoorde ik laatst iemand zeggen. Eens! Ik wens onszelf en de gemeenten veel vreugde en succes toe bij dit transformatieproces!

Alledaagse Wijsheden

“Een hondje heeft een snuffelneus – Een haas heeft lange oren – Een mol graaft gangen in de grond – Een kraai woont in een toren – Een diertje weet niet wat het doet– Maar jij weet hoe je leven moet – Als Christen meisje lief en goed – Mag ik dat van je horen?”

Oud poëzie-album gedichtje 

“Door hun aard zijn spirituele organisaties overbodig. Zij willen doen wat al gedaan is. Een succesvolle kerk is een overgangsfase, een opstap naar meer bewustzijn, niet een rots waarop generaties lang de fouten van het verleden worden gekopieerd.”

Ken Carey

Vrije artsenkeuze, mantelzorgboete, wat woorden al niet doen.... Je bent vóór vrijheid en tégen boete. Nu zijn er dan drie PvdA dwarsliggers in de Eerste Kamer die rechtsgelijkheid propageren, in de vorm van vrije artsenkeuze voor iedereen. Hoogopgeleide lieden die als geen ander moeten weten dat grotere gelijkheid bereikt wordt via het verkleinen van de inkomemsverschillen. Mensen die ervan doordrongen moeten zijn dat de feitelijke ongelijkheid ook bij vrije artsenkeuze groot is. Hoogopgeleide mensen kunnen doorgaans gebruikmaken van hun eigen netwerk om medische adviezen te krijgen en bij de beste arts terecht te komen.
Ik heb de afgelopen dagen heel wat gelezen over de problemen met de zorgwet. Dit leerde mij dat het maar bitter weinig over de inhoud in een bredere context ging. Ik miste de discussie over de grenzen van de solidariteit, over de acceptatie van de dood, over de verstikkende medische macht. Een uitzondering hierop was een opiniestuk in de Volkskrant van Gerard Adelaar en Gerben Hagenaars (beiden werkzaam in de zorg en CDA adviseurs voor het zorgbeleid). Zij vragen zich af of ondermaats presterende en royaal declarerende zorgverleners betaald moeten blijven en of we ons leven niet te sterk ik handen van de medische machten hebben gelegd. We zijn verleerd zelf met tegenslag, pijn en lijden om te gaan. “De goede dood lijkt een dood in handen van de arts geworden te zijn, en zelfs het zelf gekozen levenseinde is gemedicaliseerd. In die zin hebben medici hun koninkrijk alleen maar uitgebreid.” Een dergelijk discussieonderwerp is heel wat fundamenteler dan wat marginale prietpraat over vrije artsenkeuze, waarbij de artsen zelf buiten schot blijven, en over een drietal PvdA-ers die al dan niet dissidenten genoemd mogen worden.

Alledaagse Wijsheden

“Zodra lijden zin krijgt, heft het de mens op tot een hoogte die wij, consumenten van de welvaart, verloren hebben. Als een mens door lijden heen is gegaan, is hij een ander geworden. Het zinvol worden van het leven, hetzij in gezondheid, hetzij in ziekte, in de jeugd of in de ouderdom, in geluk of in tegenspoed, is dat niet waarom het gaat?”

J.D. Toussaint 

“Tussen het geschreeuw der verkopers van absolute waarheden, dienen de werkelijke oplossingen zich fluisterend aan.”

Ed Nissink

‘Dagobertducktaks’ is het woord van het jaar geworden, verkozen door Van Dale. Nooit van gehoord, maar ik ben er blij mee. Het sluit goed aan op het voortschrijdend inzicht dat een stevige zet heeft gekregen van Piketty, dat de kloof tussen rijk en arm groeit zonder dat er een extra arbeidsinspanning wordt verricht door de rijken. 
Bij zo’n belasting is het goed om vast te stellen waar het verworven geld voor bestemd is. In dit geval is dat geen moeilijke keuze: de schrijnende armoede onder kinderen verminderen. De kinderombudsman heeft weer eens aan de bel getrokken, zo kan het niet langer! Eén op de negen kinderen leeft onder de armoedegrens en het aantal blijft groeien. Niet naar een feestje gaan, omdat je geen cadeautje kunt kopen, niet regelmatig een warme maaltijd krijgen, steeds ruzie in huis over het ontbrekende geld. De ombudsman pleit voor meer gerichte hulp. De gemeente Nuenen is er al mee begonnen, gratis toegang tot het zwembad voor de armste kinderen, tegoedbonnen voor een kledingzaak, een snoepwinkeltje en een boekhandel. Het aantal gemeenten dat met kinderpakketten werkt groeit gestaag, maar volgens ombudsman Dullaert is het absoluut nog niet genoeg.
Als je als rijke – en dit begrip dient breed genomen te worden, niet alleen de top tien – weet dat het belastinggeld hiervoor besteed wordt, is het toch geweldig om een Dagobertducktaks te betalen. Als je dan ook nog weet dat het zelfvertrouwen van kinderen die in armoede leven vaak ernstig is aangetast, besef je dat je het eigenlijk ook voor jezelf en je nageslacht doet. Kinderen zijn onze toekomst en volwassenen met een gebrekkig zelfvertrouwen zullen moeilijk vorm kunnen geven aan die toekomst. Dus de Dagobertducktaks, we gaan ervoor!!

Alledaagse Wijsheden

“Armoede is heel mooi in gedichten, maar kwaad in huis. Ze is heel mooi in spreuken en preken, maar heel kwaad in het werkelijke leven.”

Henry Beecher

“Armoede en ontberingen in ons midden zijn vernederend voor ons allemaal.”

Nelson Mandela

Gisteren tweemaal over kwade geesten gehoord. ‘s Avonds vertelde Inge aan Rob Kamphues voor het tv-programma ‘De Reünie’ (1998 klas 6 Atheneum) haar verhaal van verwarring, stemmen in haar hoofd, zelfbeschadiging via snijden in eigen vlees. Ook vertelt ze over een traumatische ervaring als tiener van 14/15 jaar. Ze belandt bij de Evangelische Gemeente waar bij haar aan duivelsuitdrijving wordt gedaan. Door deze ervaring zijn de stemmen in haar hoofd onbeheersbaar geworden. Kamphues reageert met een opmerking als: “Wat...?? Gebeurt dát nog in de 20^e eeuw??” Hij zegt het met een dedain van degene die zeker weet hoe de wereld in elkaar zit.
Die ochtend zag ik een herhaling van het tv-programma ‘Schepper & Co’ met Jacobine Geel. Zij onder- vroeg psychiater Marjolein van Duijl die vertelt over haar onderzoek in Oeganda, dat uitmondde in het proefschrift ‘Spirits, Devils and Trauma. Dissociation in Uganda’. Met haar onderzoek wil zij de kloof overbruggen tussen de westerse psychiatrie en lokale verschijnselen. Genuanceerd legt ze uit dat de westerse hulpverlening een blinde vlek heeft, waardoor niet over geesten gepraat wordt met de patiënt. Snel wordt gesproken over een psychose of schizofrenie. Je mist dan een belangrijke ingang om de patiënt te begrijpen en te helpen.
Ontroerend en moedig was de man die tijdens De Reünie ter sprake trachtte te brengen dat er toch wel geesten konden bestaan. Zij lichaamstaal en bewoordingen drukten uit dat hij wist dat hij op eieren liep, tegen de tijdgeest in. Kamphues toonde zich ingehouden verrast en probeerde het tijd te keren door vast te stellen dat de spreker sterk religieus was.
Laat ik duidelijk zijn, tieners onderwerpen aan ondeskundige duivelsuitbanning in een samenleving die deze praktijken sterk afkeurt, is buitengewoon risicovol en onverantwoord. Dat is dus ook gebleken.

Alledaagse Wijsheden

“Niet-oordelen betekent niet dat je niet meer mag evalueren of niet meer kritisch mag zijn. Maar het betekent wel dat je jezelf en anderen niet meer identificeert met je opvattingen over jezelf en/of anderen.”

Eri Schneider

“Zodra je de as ‘Goed/Fout’ omzet in het ‘Wat werkt/Wat niet werkt’-paradigma, wordt de last van het kritisch analyseren (...) van elementaire overtuigingen minder zwaar.”

Neal Donald Walsch

“Spiritualiteit is volstrekt gewoon, het meest gewone van alles. Het is slechts een middel om iemands geest wakker te schudden, om spiritness te ontwikkelen, doordat we meer contact met de werkelijkheid krijgen. Als we onze ogen openen, onze geest openen, ons hart openen, ervaren we dat deze wereld een magische plek is. Het is niet magisch vanwege trucs, maar omdat het zo levendig en briljant kan zijn.”

Chögyam Trungpa

Een poëzie album gooi je niet weg, dus van tijd tot tijd stuit ik er weer op. Midden jaren vijftig was ik ermee in de weer, evenals de meeste meisjes om me heen. De oudere generatie maakte zelf een gedicht, doorgaans met goede raad, zoals mijn vader:

‘Van alle vaderlijke raad en vaderlijke wensen,
Onthoud, mijn lieve Iet, deez’ ene altijd goed.
Blijf hartelijk en vriendelijk jegens alle mensen.
Want steeds nog geldt: Zoals men doet, zo men dan ook ontmoet.’

Leeftijdgenoten hadden allen standaardgedichten, je haalde ze uit de poëziealbum van anderen. Zestig jaar later, in de poëziealbum van mijn kleindochter, wordt vaker iets uit het hart gezegd over de relatie die je samen hebt. Dat past in een ondertussen sterk geïndividualiseerde samenleving.

Eigentijdse jaren 50 raadgevingen bevatten die standaardgedichten van leeftijdgenootjes zeker ook, zoals:

‘Schoon zijn de bloemen der Lente, rein als de bloesem der Jeugd.
De kroon die een meisje moet dragen, is Zachtheid, Eenvoud en Deugd.’

Het was een verzuilde samenleving, dus de bijbel mocht niet ontbreken:

‘Wil je rustig varen – op de levenszee – op de woeste baren – neem dan Jezus mee.’

Er valt ook heel wat melige meidenhumor te lezen. Bijvoorbeeld:

‘Iteke, Iteke wat heb ik een pret, Dat ik mijn naam in je album zet.
De plaatjes gestolen, de woorden geleend, Maar toch is alles van harte gemeend.’

Minder vrolijk lijkt het volgende gedicht, maar bij nader inzien valt het erg mee:

‘Ik wens u heel uw leven / Veel onheil ramp en smarten
En dat ge nooit geniet / De ware rust des harten

Neemt ge toe in deugd / Dat zal mij bezwaren
Maar treft u rouw of leed / Dat zal mij vreugde baren

Ik wens u dan voor ’t laatst / Een eeuwige droefenis
En dat ge nooit geniet / Hetgeen u zalig is’

Het zijn drie coupletten van vier regels en de opdracht is om bij elk couplet eerst regel 1 te lezen, daarna regel 4, regel 3 en ten slotte regel 2.
Het volgende gedichtje had zo’n toelichting niet, daar moest je zelf maar uit zien te komen.

Lees  blij,  ik        mij?

op     ik     houd   van

en     zeg   van     jij

neer,  dan  jou,    houd

En wat te denken van het levenspadbeeld waarin God en Gezin een plaats krijgen:

10 – dat zijn je kinderjaren; 20 – ga je aan het sparen; 30 – moet je zijn getrouwd; 40 – ben je daarvoor te oud; 50 ­– krijg je ongemakken; 60 ga je aan het zakken; 70 ­– daalt je leven af; 80 – sta je aan het graf; 90 – kan je ook nog leven; 100 – ben je aan God gegeven.

Voor een tienjarige een verre toekomst en nu, nu ik aan het 'afdalen' ben, tovert het een brede glimlach op mijn gezicht. Die goeie, ouwe tijd....

Wat een mist buiten, in tijden niet meer meegemaakt zulke dichte mist, hooguit vijftig meter zicht. Een zwaar versluierde werkelijkheid, je leeft in het ‘hier’ en een klein kringetje eromheen. Er zijn eigenlijk zoveel versluierde werkelijkheden — kinderen die in Sinterklaas geloven, je eigen nachtelijke dromen, demente ouderen. Als dat al zo zichtbaar is, waarom zouden we dan niet denken dat ‘normale mensen’ niet ook in een versluierde werkelijkheid leven. Dat er dimensies zijn die voor ons onzichtbaar zijn en ook dat er mensen zijn die meer zien dan ‘gewone stervelingen’. Maar menige gewone sterveling gaat ervan uit dat alle meer-zieners hallucineren of de zaak bedriegen.
Volgens John Welwood hebben we als kind allemaal wel eens een sterk gevoel van verwondering gehad bij de gedachte dat we in deze wereld rondlopen. Daarna verlies je die verwondering in de lusten en lasten van alledag. Zelf kan ik me geen beeld voor de geest halen van verwondering als kind. Misschien wroet ik niet diep genoeg, maar ik heb meer de indruk dat ik ook toen alles gewoon vond, zo was het nu eenmaal. Dat idee vervloog rond m’n 50^ste en nu kan ik me over zoveel verbazen. Pure magie, ons leven op aarde, één groot wonder. Ik vind het ook niet onlogisch dat het besef op die leeftijd pas doordringt. Je hoeft niet zoveel meer, gezin en werk nemen qua verantwoordelijkheden af. Geert Hofstede toonde aan dat de meeste mensen in de tweede levenshelft vrouwelijker worden, relatie gerichter en meer openstaand voor de wonderen om ons heen. Dan weet je gewoon dat je in een versluierde werkelijkheid leeft.

Alledaagse Wijsheden

’Wat is je favoriete illusie?’
‘Die heb ik niet.’
’Da’s een mooie!’

Manfred van Doorn

“Zoals mist wordt verdreven door de kracht van de zon en nergens anders door, worden vooroordelen uit de weg geruimd door de kracht van de bewustwording. Je kunt vooroordelen op geen andere manier uit de weg ruimen. Ervaar ze als ongefundeerde dromen, als ijle zeepbellen, als vluchtige regenbogen, als ondeelbare ruimte.”

Milarepa (rond 1100)

Regelen via internet blijft soms een klus. Laatst: ik toetste mijn mailadres in en krijg als reactie: ‘Uw e-mail adres is onjuist.’ Nog eens doen, goed controleren, zelfde reactie. Ander mailadres met mijn naam bedacht en ja hoor: geaccepteerd! Fijn, maar ik krijg natuurlijk geen mail terug. Vandaag: iets met de NUON regelen. Voorwaarden en berichten ‘onjuist’ vliegen me om de oren. Na verloop van tijd bevind ik mij in Kafka-land. Bellen is het enige dat overblijft, ik snak naar rechtstreeks contact. Eerst gegevens intoetsen, daarna vraagt een ijzeren stem naar mijn adres en geboortedatum. Een versterkt Kafka-gevoel maakt zich van mij meester. Vervolgens de wachttijd in. Ik overweeg om af te breken, kan de koude in mijn gemoed niet verder laten oplopen. En dan krijg ik toch opeens een warme mannenstem aan de telefoon die alles even oplost en een leuk gesprekje eraan vastknoopt. In één klap ben ik weer mens.
Er was nog meer opwinding vanwege het nieuwsitem dat alcoholgebruik van tieners geen effect heeft
op hun geheugen, concentratie, prestatieniveau. Het puberbrein is niet extra kwetsbaar voor alcohol- gebruik, meent de Utrechtse promovenda Sarai Boelema op basis van een uitgebreid onderzoek.
En toen viel Volksgezondheid staatssecretaris Van Rijn toch door de mand. Met een zurig gezicht verkondigde hij dat het onderzoek niet deugde. Alcohol is slecht voor kinderen!, een totaal vastgeroeste overtuiging waarnaar je onderzoek mag doen, als je maar met de juiste uitkomsten komt. Vooral niet aan een geliefde overtuiging tornen. Liever jongeren en hun omgeving angst aanjagen, geruststellende onderzoeksuitkomsten aan de kant zetten (weet Van Rijn wel hoe slecht angst is voor de gezondheid?), dan de geliefde overtuiging (deels) loslaten. Gelukkig is de wetenschap groot geworden door uiteindelijk ook heilige huisjes aan te pakken, anders was de aarde plat gebleven en niet rond geworden.

Alledaagse Wijsheden

“Men krijgt geen hogere inzichten door het gemiddelde van vele meningen te nemen.”

Bernard Lievegoed 

“Wetenschap is een aantal tijdelijk geaccepteerde waarheden."

Groningse studente

“...meestal word ik zo'n acht jaar jonger geschat dan ik ben. Mijn geheim? Wijn blijven drinken, niet sporten...”

Jort Kelder

Een mens krijgt wat voor haar kiezen als ze trouw de nieuwsbronnen volgt. Jet Bussemaker dreigt met een quotum om het aantal vrouwen in de top van het bedrijfsleven te vergroten. Eerder las ik dat vrouwen een topsalaris minder belangrijk vinden dan mannen. Daarvoor werd vermeld dat vrouwen met een hoge positie op het werk meer depressieve symptomen vertonen dan vrouwen met minder macht. Over het algemeen houden vrouwen nu eenmaal meer van een gelijkwaardige samenwerking dan van macht.
Die machtigen zijn ook de strijders voor marktwerking, de macho motor van onze economie — concurreren, anderen aftroeven. Energiebedrijven, zorgverzekeraars, ze doen allemaal mee op kosten van de klant, want de reclame moet betaald worden. Dan is daar financieel deskundige Robin Fransman met het boek ‘Sparen is geen deugd’. Blij lees ik dat hij vindt dat een samenleving die niet de prioriteit legt bij jonge gezinnen, jongeren, gedoemd is een trage dood te sterven. Meer belasting heffen op vermogen vindt hij legitiem. Elders verneem ik echter dat hij een fan is van het kapitalisme en dat het goed is als iedereen voor zijn eigen belang opkomt. Het belang van Moeder Aarde wordt met een naïef geloof in oplossingen vanuit de technologie opzij geschoven.
Heerlijk om tijdens het nieuws consumeren via een ingezonden brief op een mooi verhaal te stuiten. Een volwassen zwarte man schrijft dat hij de zwarte Pieten discussie onbegrijpelijk vindt. In zijn jeugd vond hij het Sinterklaasfeest met alle Pieten juist prachtig. Eén trauma heeft hij er wel aan overgehouden. Een keer mocht de hele klas zwart geschminkt worden. Bij hem aangekomen zegt de juf: “Jij hoeft niet, jij bent van jezelf al zwart genoeg.” Dat was een trap op de kinderziel, hij had het juist zo leuk gevonden om ook geschminkt te worden. Bedenk het maar als juf.

Alledaagse Wijsheden

“Willen vrouwen meetellen, dan moeten ze meneren.”

Dédé Brouwer

“Consumeren is dé placebo geworden van de moderne samenleving, onze klatergouden beloning voor het maken van een irreëel aantal uren.”

Robert & Edward Skidelsky

“Wij zijn allen ballingen, levend binnen de lijsten van een vreemd schilderij. Wie dit weet leeft groot.”

Leonardo Da Vinci

(vervolg)

Het gouden zorgplan bezit ik niet, maar ik weet wel welke kant we maatschappelijk opgaan. Op vele fronten zal voor de vorm teruggegrepen worden naar het gemeenschapsleven van voor de industriële revolutie, terwijl de ideologie achter deze veranderingen een andere, namelijk geïndividualiseerde is. Gemeenschapshuizen raken meer in trek, huishoudelijke apparaten worden gedeeld en dit gebeurt met een grote mate van privacy en keuzevrijheid voor ieder. Burenplichten in afgescheiden gemeenschappen van weleer veranderen in persoonlijke keuzes en innerlijk gevoelde verantwoordelijkheid tegenover de eigen omgeving en het eigen familie- en vriendennetwerk. Hulpnetwerken worden opgericht, ondersteund door een wereldwijd web.
Een te rooskleurig plaatje? Nee! De gang naar een nieuw tijdsbeeld op het gebied van leef- en zorg- vormen verloopt echter niet vlekkeloos. Er zullen mensen buiten de boot vallen, hoezeer velen hun best doen dat te voorkomen. Het individuele en massale geklaag zal voorlopig aanhouden, verandering  omarmen gaat menigeen niet goed af. Maar het is wel de weg naar een nieuwe geïndividualiseerde én sociale dynamiek. Vanuit de eigen omgeving georganiseerde zorg past meer bij de menselijke aard dan dat het van hogerhand geregeld wordt. Over een eeuw zal met verwondering maar ook met begrip worden teruggekeken op deze tussenfase van ongeveer twee eeuwen.
Schiet het al een beetje op met de initiatieven? Google maar eens met woorden als ‘andere zorg’, ‘zorg in de buurt’, ‘zorg op maat’, etc. Beslist bemoedigend. Buurtzorg; consuminderen, minder betaald werken en meer aandacht in de omgeving; ZorgRuilBrabant; local exchange trading system; zorgpunten sparen; ZorgVoorElkaar, online marktplaats voor vrijwillige en professionele hulp; De Nieuwe Zorg Thuis. Enzovoort. Zo moet het gaan, vanaf de basis met vallen en opstaan opbouwen. Ik heb er vertrouwen in.

Alledaagse Wijsheden

“De optimist beweert dat wij in de beste wereld leven die er bestaat en de pessimist vreest dat dat waar is.” 

 James Branch Cabell

“De geschiedenis van de wereld is niets anders dan de vooruitgang van het bewustzijn van wijsheid.”

Hegel

“U zou bedrogen kunnen worden wanneer u te veel vertrouwen hebt, maar u zult een gekweld leven leiden wanneer u niet genoeg vertrouwen hebt.”

Frank Crane

Het was wel naïef van mij om te veronderstellen dat met het in beeld brengen van zorg succesverhalen (laatste zin vorig blog) dit soort gedrag gestimuleerd en verspreid zou kunnen worden. Het spel vereist tragiek (blog 21/11), dus heerlijk die verongelijkt klagende mensen op de tv. Saamhorigheid? Dat is iets voor oorlogstijd, als zich een vijand van buiten aandient. Ik heb mensen horen vertellen dat de oorlogstijd de mooiste tijd van hun leven was.
Net een stuk gelezen van Rutger Bregman in De Correspondent. Hij schetst leven en werk van Piet Lieftinck, minister van Financiën direct na de Tweede Wereldoorlog. De saamhorigheid deinsde nog na en de man kon de meest ingrijpende maatregelen nemen om economisch orde op zaken te stellen.
Kort voor zijn overlijden eind jaren 80 zei hij: “Dat is misschien wel de grootste uitdaging van deze eeuw: de koers veranderen in vredestijd.” Daar staan we dus voor, zonder oorlog de koers veranderen in zorgland.
Ik heb in de jaren 70 ouderen half huilend horen vertellen hoe erg het was dat ze hard gewerkt en zuinig geleefd hadden, en nu in het verzorgingshuis veel moesten betalen, terwijl hun buren die waarschijnlijk niet zuinig geleefd hadden gratis woonden en zakgeld op de koop toe kregen. Dan maar iedereen zoveel mogelijk gratis, zal de overheid gedacht hebben, arme sloeber zowel als miljonair. (Groningen zakt wel weer wat dieper weg om het geld te fourneren.) Nu zitten we dan in de fase dat
we een proces beginnen tegen de gemeente, of zij mensen thuishulp mag weigeren. De weg terug naar saamhorigheid lijkt onbegaanbaar. Oorlog willen we niet, dus nu moet er een gouden plan komen....

(wordt vervolgd) 

Alledaagse Wijsheden

“Ik ben na de oorlog geboren en wil dat graag zo houden.”

Anoniem

“Zekerheden maken oorlogen mogelijk, onzekerheden de vrede.”

A. Selacher

“Waar ik mijn hart aan heb verpand in mijn verspild verleden,
het ging voorbij, het hield geen stand, het is als zand vergleden.
Ik heb mij steeds het meest gehecht aan sterfelijke zaken,
aan dingen die ik nimmer écht tot mijn bezit kon maken.
Maar alles wat zó dierbaar was dat ik het heb verloren,
is mij sinds ik het kwijt ben pas voorgoed gaan toebehoren.”         

J.P. Rawie

Na een drukke zondag even lekker voor de televisie uithangen. Op zender 3 een Comedy Club. Voor een gemengd wit ­– zwart publiek mocht de zwarte cabaretier Roué Verveer een programma samenstellen met een keur aan komedianten. Zeer vermakelijk. Op een gegeven moment krijgt Kees van Amstel het woord, een witte stand-up comedian. Hij vertelt onder meer:
“We hebben de Zwarte Pieten discussie. Raar, maar ik ben toch wel voor die discussie. Er is nu een Witte Piet, ook raar, maar laten we het een kans geven. Ik zag Witte Piet van de boot komen en ik denk: het is OK, helemaal OK. Sterker nog, ik zag Witte Piet bezig en ik moet zeggen, hij deelde het snoepgoed veel efficiënter uit dan de rest...” Luid gelach en aplaus in de zaal, door wit zowel als zwart. Geen gekwetste frustatie bij zwart vanwege slavenverleden, geen gêne bij wit vanwege slavendrijvende voorouders. Toen Kees reageerde met: "Dank u wel racisten voor dit applaus. Nou, deze grap had Roué Verveer bedacht." lag het publiek helemaal in een deuk. Humor is helend.
Staatssecretaris Sanders is driftig bezig is om de, via de belasting betaalde, omroepen op het goede programmaspoor te krijgen. Uiteraard een zware dobber bij deze egorijke bevolkingsgroep, terwijl
‘het goede spoor’ niet echt helder is. Mijn advies aan hem is om te bevorderen, beter: te bevelen dat
dit soort volksverlichtende humor op prime time wordt uitgezonden. En nog een heel ander dringend verzoek nu hij toch op zoek is naar ‘het goede spoor’: doordrukken bij programmamakers dat ze minder over de zorg klagende ouderen in beeld brengen en meer succesverhalen over zorg voor ouderen.

Alledaagse Humor 

“Een man heeft drie jaar in Afrika gewerkt. Hij keert terug naar zijn vrouw. Ze bedrijven de liefde
en vallen in elkaars armen in slaap. Plotseling horen ze iemand aan de deur rommelen. Hij schrikt wakker en vraagt uit de macht der gewoonte: ‘Kan dat je man zijn?’ Reflexmatig antwoordt zij in haar halfslaap: ‘Kan niet, die zit in Afrika...’”
 

“Twee laboratoriumratten wisselen hun trainingservaringen uit. Zegt de ene trots tegen de ander:
‘Ik heb mijn experimentator goed getraind: elke keer als ik op dit knopje druk, geeft hij mij een graantje.’”
 

“Iemand die nooit lacht is lachwekkend, maar iemand die altijd lacht is tragisch.”
 

Manfred van Doorn

Over het integreren van tegenstellingen gesproken, Manfred van Doorn kan er ook wat van.
Geniaal, hoe hij ermee speelt. Zijn boek ‘Flitsen van het sublieme; Acht manieren om met behulp
van tegenstellingen tot een intenser bewustzijn te komen’ is een absolute aanrader. Een flits van
het sublieme ontstaat volgens hem als zowel de gruwelijkheid als de schoonheid wordt ervaren,
zowel het geluk als de rampspoed, wanneer de wereld van tegendelen gebruikt wordt om eenheid
te ervaren.
Via acht wegen is het sublieme toegankelijk: leegte, beweging, strijd, dans, spel, offers, dank, stilte.
De levenshouding van het spel raakt mij het meest. Spel vraagt betrokken afstandelijkheid, de ernst van de humor ervaren en dat ligt me wel. De belangrijkste spelregel van het leven lijkt volgens Van Doorn te zijn dat je moet vergeten dat het spel is. Het leven is een gevecht om het bestaan, een dans om de miljoenen en daarbij past vooral: niet lachen. We kennen macht toe aan politici en verwachten dat ze er zorgvuldig mee omgaan. Als ze dan door de mand vallen, is dat een geruststellende teleurstelling. De opeenvolging van serieus nemen, teleurgesteld worden en het doorzien van spel,
geeft onze ziel een aangenaam gevoel van in balans zijn, aldus Van Doorn.
Je moet het lezen, het valt niet samen te vatten. Probeer je maar eens een voorstelling te maken bij
het volgende: “Spel bestaat bij de menselijke vermogens om te vergeten dat iets onzin is en om je in
te leven. Echter, op het moment dat je vergeet dat je vergat, ben je als een gehypnotiseerde die niet meer uit de trancetoestand kan komen. Bij spel moet je elk moment onthouden dat je vergeten hebt.”
Laat ik afsluiten met een Van Doorn verhaaltje dat me vrolijk maakt. Het druist in tegen alle serieuze, rechtschapen Godsbeelden.

Alledaags Verhaal 

"In zijn ruime werkkamer zit God geconcentreerd te werken aan allerlei scheppingsplannen. Op een gegeven moment wordt er geklopt en komt Gabriël binnen. Lichtelijk verstoord kijkt God over de rand van zijn leesbril en zegt: ‘Wat is er, Gabriël?’
Deze antwoordt: ‘Sorry dat ik u stoor, baas, maar er zijn problemen op Aarde.’
God krijgt een vragende blik in zijn ogen en zegt: ‘Aarde? Help me eens even…’
Gabriël vult aan: ‘U weet wel, dat project van zeven dagen. Zes dagen scheppen en de zevende dag rust…’
Peinzend staart God voor zich uit. Gabriël vult verder aan: ‘Eerst water en land scheiden, toen planten en dieren scheppen. Toen de mens: eerst Adam, daarna Eva…’
Plotseling klaart Gods gezicht op: ‘Oh, ja! Nu weet ik het weer. Gut ja, paradijs, Adam, Eva, mensen… Hoe is het met ze?’
Gabriël krijgt zijn bezorgde blik terug: ‘Nou, steeds slechter sinds U ze uit het paradijs heeft gestuurd.’
Verbijsterd zet God zijn leesbril af en zegt: ‘Je gaat me toch niet vertellen dat ze ook werkelijk
zijn gegáán!?’"

Laten we even bij de Oosterse zienswijzen blijven. Filosofen beschrijven de polaire krachten die overal spelen. De basiskrachten Yin en Yang, vrouwelijk en mannelijk, worden wel vergeleken met eb en vloed, inademen en uitademen. Hoe merkwaardig toch dat een patriarchaat, waarbij het mannelijke superieur geacht wordt aan het vrouwelijke, in zoveel culturen zulke vaste voet aan de grond heeft gekregen. Alsof je zegt dat uitademen superieur is aan inademen.
Yin is de middelpuntzoekende kracht, Yang de middelpuntvliedende kracht. De doordringende, soms provocerende emotionele expressie die wel bij vrouwen wordt aangetroffen, is Yang aangestuurd. De verlegen man die zijn emoties wegmoffelt, wordt als Yin passief beschouwd. De klassieke macho man
is nog onrijp in de Oosterse visie, het zich aan de man vastklampende kindvrouwtje is dat eveneens. Een zuivere balans vinden is niet gemakkelijk, maar wel het ultieme doel.
Carl Jung schrijft dat de intrinsieke eigenschappen van de archetypische man en van de archetypische vrouw van groot belang zijn en verweven zijn met oerbeelden, mythen, sprookjes. Archetypen zijn
nauw verbonden met de oorsprong en evolutie van de mensheid. Ze zijn een bron van wijsheid en steun, de vertekende voorstelling ervan zijn stereotypen. Als stabiel en realistisch bij het archetype
van de man horen, zijn star en materialistisch de bijbehorende stereotypen. Zorgzaam, ontvankelijk, intuïtief behoren tot het archetype van de vrouw, verstikkend, passief, zweverig zijn in het verlengde ervan de stereotypen.
Roy Martina onderscheidt naast Yin en Yang een derde bewustzijnsniveau, namelijk Tao/de weg.
Is Yang de rede en de hersenen, Yin het voelen en het hart, dan is Tao het weten en de wijsheid.
Het zijn wijsheidsstelsels die elkaar niet uitsluiten. Alles wordt tot eenvoud teruggebracht.

Alledaagse Wijsheden 

“Yang is de kracht die de golven van de oceaan naar voren drijft, Yin de kracht die ze terugtrekt, zodat ze weer voorwaarts kunnen gaan.”
 

“Yang is kennis, Yin is mysterie dat zichzelf onthult en kennis wordt.“
 

“Yang is de minnaar en daardoor geliefd, Yin is de geliefde en de bron van liefde.”
 

“Yang is wil, Yin is wijsheid. De een zonder de ander is niets en samen zijn ze vreugde.”


Uit de Oosterse filosofie, aangehaald door Patricia Jourdy & Maurice Pressman

“Bij tongzoenen draagt de ene op de andere zoenpartner zo’n 80 miljoen bacteriën over.” Onderzoekers van TNO en Micropia deden deze opzienbarende telling. Totaal 21 stelletjes hebben zich ervoor geleend: eerst speekselafname, daarna zoenen, vervolgens weer een speekselafname. Met behulp van een yoghurtdrankje kon de verandering in bacteriesamenstelling worden vastgesteld. Natuurlijk kwam er kritiek op de telling, maar een miljoentje meer of minder deert mij niet.
De verslaglegging is zoals gewoonlijk zwaar materie gericht en er worden geen waardeoordelen aan vastgeknoopt. Maar wat is de zin van dat zoenen? Omdat ik in het boek ‘Taoïstische Geheimen der Liefde’ erover gelezen heb, vraag ik m’n publiek daar wel eens naar. Een keer stond een man op en zei: “Dat is om je weerstand te verhogen.” Ik reageerde begripvol: “Nou, ga dan straks links en rechts wat tongzoenen.” “Ja”, antwoordde hij, “links wel, rechts niet.” Een andere man zag ook de zinvolheid ervan in, want “dan hoef je tenminste niet te praten”.
De als Taoïstisch geheim gepresenteerde zin van tongzoenen is dat het werkt als communicerende vaten. Mannelijke en vrouwelijke energieën worden erdoor meer in evenwicht gebracht bij beiden. Zoenen is dus zeker niet vrijblijvend, je verbindt je op energie niveau. Tegen deze achtergrond is het nog maar de vraag of de Hoge Raad afgelopen week juist geoordeeld heeft dat een tongzoen zonder toestemming van de ontvanger niet langer als verkrachting geldt.
In het boek kwam ik ook een fraai plaatje tegen. Man en vrouw zoenend en zittend in coïtushouding.
De energie stroomde bij beiden vanuit het stuit chakra (bij de geslachtsdelen) via de ruggengraat door het kruin chakra (bovenop het hoofd) naar buiten om zich bij de zoenende monden weer te verenigen. Voor het eerst zag ik in deze twee energiestromen de symbolische tekening van het hart.

Alledaagse wijsheden

“We zijn gegroeid in wetenschap en techniek, maar nu moeten we verder groeien in bewustzijn.”

Neale Donald Walsch

”Het hart is niet alleen een pomp, zoals de cardiologen het graag beschrijven. (...) Het hart straalt energie uit die op bijna twee meter afstand te meten is. Het activeert onze diepste waarden; moed en karakter, integriteit, toewijding zetelen in het hart. Het weet dingen die ons verstand niet weet of kan weten.”

HeartMath Institute, www.heartmath.com

‘Ik ben o.k. Jij bent o.k.’, de bestseller van de Amerikaanse psychiater Thomas Harris zo’n halve eeuw geleden. Hij leunt daarbij duidelijk op de psycho-analyse. Een sterk en gezond ego, daar moeten we naar streven. Eveneens uit Amerika bereikten ons de laatste halve eeuw een groeiende stroom spiritueel onderbouwde geluiden over de wenselijk van een afbraak van het ego. Wayne Dyer stelt het ego verantwoordelijk voor het raadplegen van je valse ik in plaats van je hogere ik. Uitkomsten zijn pochen, verdraaiing van feiten, zelfbedrog. Dus weg met dat ego!
Als ik in termen van ‘mannelijkheid’ en ‘vrouwelijkheid’ spreek, de polen die ieder mens in zich heeft, dan lijkt mij vanuit de eerstgenoemde pool het ego onmisbaar. Een mens moet zich een plek verwerven in de samenleving, iets presteren, zich onderscheiden; het ego levert de stimulansen daarvoor. Een positieve werking valt echter alleen te verwachten als ook de vrouwelijke pool goed ontwikkeld, als de prestaties worden geleverd in het belang van de kwaliteit van het bestaan op aarde. Een sterk en gezond m/v evenwicht, dat lijkt mij nastrevenswaardig.
Eva Pierrakos vat het als volgt samen. Een zwak ontwikkeld ego heeft geen greep op het leven, is er niet tegen opgewassen. Als het ego overontwikkeld is, kan iemand niet bij zijn ware Zelf komen. Zij acht de problemen en conflicten van mensen altijd het gevolg van een te sterk of te zwak ego. Een eigentijds geluid op dit gebied komt van de in Californië wonende Belg Jan Bommerez. In onze maatschappij is de energie sterk naar buiten gericht, hard, deadlines, mannelijke model. De tijd van transformatie is aangebroken, er ontstaat iets nieuws. Transformatie is een vrouwelijk proces, dat kun je niet doen, dat moet je toelaten.

Alledaagse Wijsheden

“Ik denk 99 keer over iets na en ik vind niets. Dan ga ik in de stilte en de antwoorden komen naar mij.”

Albert Einstein

“Wijsheid is: weten wat te doen. Deugd is: het doen.”

David Starr Jordan 

Bekend is het IQ, analytisch, logisch denken. Gretig doen mensen mee met tv testen om zich te meten aan BN-ers en andere groepen die ervoor in beeld willen komen. Overigens onderscheidt Howard Gardner een achttal soorten IQ. Hij spreekt onder andere over mathematische, taalkundige en muzikale intelligentie. Met zijn duiding van een persoonlijk IQ komt hij op het terrein van Daniel Goleman die eind jaren 90 de emotionele intelligentie, kortweg EQ, op de kaart zette. Vele bladzijden wijdde hij eraan om duidelijk te maken dat je met een hoog IQ niet zomaar ver komt. Daar is meer voor nodig. Het probleem van de academische intelligentie vindt hij dat het nauwelijks voorbereiding biedt op de verwarring en kansen die inherent zijn aan het leven. Je eigen emoties kennen en kunnen hanteren, en ook die van anderen, daar gaat het om.
Sindsdien hebben de Q’s niet stil gezeten. Dinah Zohar en Ian Marshall komen in 2000 met het boek ‘SQ, Connecting with our Spiritual Intelligence’. Het gaat hun om het bezielende principe, de adem van het leven. Het onderscheidt zich van het EQ door een transformerend vermogen. Passie, intenties, authentieke wensen zijn richtinggevend. Volgens de auteurs voedt dit SQ het IQ en EQ. Aan publiek vraag ik wel eens wat ze het liefst zouden willen zijn: een geleerde of een wijze? Het antwoord is duidelijk: de wijze. Dat zegt mij dan toch dat ons volk spiritueler is dan het zich in woorden voordoet.

Alledaagse Wijsheden 

“Het atheïsme is een aangeleerde reactie; het deïsme is een natuurlijke respons, een intuïtief weten, een diep op het cellulair niveau verankerd besef. Wat de mensen in hun cellen over God ‘weten’ en wat ze in hun hoofd over God ‘geloven’, zijn vaak twee totaal verschillende dingen.”

Neale Donald Walsch

“Religie als georganiseerd systeem is gebaseerd op macht en op acceptatie van ideeën van anderen. Het gevolg is dat sommige vormen van religie spiritualiteit vernietigen. (...) Spiritualiteit is essentieel een emancipatieproces, een proces naar vrijheid, vrij worden, vrij maken, vrij zijn.”

Eric Schneider

Een vrouw, in de negentig, vertelt dat de situatie met haar dementerende vriendin onhoudbaar wordt. Zij weet zich geen raad met de telefoontjes die ze van haar krijgt. Gaande het verhaal raak je begaan met beide dames, zo uitzichtloos, ook weinig vrolijkheid op andere levensgebieden.
Tijdens ‘Pauw’ vertellen de longartsen, antirook activisten Pauline Dekker en Wanda de Kanter het zat te zijn elke dag slecht nieuws te brengen: “U bent uitbehandeld, we kunnen alleen nog de pijn bestrijden.” Hebben ze wel eens in een verpleeghuis rondgelopen, om te zien hoe dan het levenseinde eruit kan zien als de wat vroegere dood via longkanker zich niet aandiende. Het lijkt wel of deze dames denken dat afwezigheid van longkanker het uitzicht geeft op een gelukkig leven en soepele late dood. Ik weet niet wat erger is, ook voor de naasten, vroegtijdig overlijden aan longkanker of lange tijd in het ongewisse zijn over voortgaande dementie. Pauw geeft de vrouwen een gewillig oor. Hetzelfde doet hij later bij Ben Oude Nijhuis (82). Zijn vrouw woont in een verpleeghuis, waar ook de vrouw van Joop van Rijn verblijft. Beide heren hebben geklaagd bij een AD journalist over de falende behandeling van de mensen in het tehuis. De overheid krijgt de schuld, te weinig geld.
Jeroen, is dit allemaal niet té makkelijk, meer weerwoord langs minder gebaande paden had je gesierd. Waarom zou het zo erg zijn dat de heren af en toe bij hun vrouw moeten oppassen? Kan het vermogen van de heren of andere familieleden ook aangesproken worden voor extra hulp in het verpleeghuis? Enzovoort. Jonge gezinnen zitten echt niet te wachten op torenhoge zorgkosten vanwege al die niet rokende demente ouderen. Zelfredzaamheid waar dat nog kan is een groot goed!

Alledaagse Wijsheden

“Belangrijk is niet hoeveel jaren wij toevoegen aan ons leven, maar hoeveel leven aan onze jaren.” 

Talmoed

“Op zijn examenformulier schreef de jongen: ‘Een natuurlijke dood is als je uit jezelf dood gaat, zonder de hulp van de dokter.’”

Bron onbekend

“Hoezo is de ongelijkheid in Nederland groot? Hoezo moeten we daar wat aan doen? Geagiteerd dook voormalig PvdA-staatssecretaris van financiën Willem Vermeend in de cijfers....” (uit Trouw interview). Dat agiteert mij dan weer enorm, letterlijk pijn in de hartstreek. De kop van het artikel: “Piketty is een doemdenker” (die Fransman die de groeiende ongelijkheid in Westerse landen aan de kaak stelt en als oplossing wereldwijde vermogensbelasting aandraagt). Ik heb zelden een beter voorbeeld gezien van
de kinderleus: ‘Wat je zegt dat ben je zelf!’ Vermeend: “...als je over bedrijfskapitaal meer belasting gaat heffen, dan weet je zeker dat er minder geïnvesteerd wordt. Of het gaat de grens over. Dat staat gewoon vast.” Wat een doemdenker, alsof mensen hun werk alleen doen vanuit economische prikkels, zonder al te veel intrinsieke motivatie. Vermeend geeft ook gratis advies aan de PvdA (alweer die agitatie rond m’n hartstreek): “Niet de ouderen steeds tegen zich in het harnas jagen.” De goede man
is 66 jaar, eigenbelang?
Heerlijk om dan in Buitenhof GroenLinkser Jesse Klaver te horen in debat met VVD-er Mark Harbers.
Je begrijpt het, Klaver wint in mijn ogen glorieus. Hij stelt met kracht morele kwesties aan de orde. Moeten wij werkelijk mensen met belasting ontwijkgedrag een ruggesteuntje geven door wetten aan
te passen, want anders gaan ze naar het buitenland?? 
Agitatie kun je gelukkig van je afschrijven, ook beter voor het hart. Vriend Chiel weet nog te melden dat de zwakte is dat we in Nederland geen Capital Gains Tax hebben, belasting op de winst die gemaakt wordt bij de verkoop van onroerend goed of effecten. Daar ga ik op studeren.

Alledaagse Wijsheden

“Nederland beloont met dit beleid het renteniersbestaan, en straft hard werken en ambitie af.”

Bas Jacobs

“Iedereen is het ermee eens dat de enorme nationale schuld verminderd zou moeten worden en hoopt dat een volgende generatie dat wil doen.”
 

“Toekomstige generaties zullen vrij, gelijkwaardig en met schuld geboren worden.”
 

Uit de verzameling van E.C. McKenzie

We schrijven 1967. Herman Kahn en Anthony Wiener brengen hun lijvige boek uit: ‘Het jaar 2000; scenario voor de toekomst’. Boeiend, op zeer vele terreinen worden uitspraken gedaan over wat in de komende 33 jaar gerealiseerd kan gaan worden. Onder de zeer waarschijnlijke ontwikkelingen vallen bijvoorbeeld ‘grotere mogelijkheden om van geslacht te veranderen’: correct! Maar van de menselijke winterslaap van maanden tot jaren heb ik nog niet gehoord. En ik ben wel benieuwd wat bedoeld wordt met: ‘Fysiek niet-schadelijke methoden om zich te buiten te gaan’. Ik heb meer de indruk dat steeds meer genotmiddelen fysiek schadelijk worden bevonden.
Tot de minder waarschijnlijke, maar belangrijke mogelijkheden rekenen de schrijvers onder andere geautomatiseerde verkeerswegen en bewegende trottoirs voor plaatselijk vervoer. Een soort loopband op de weg dus, zoals in Schiphol. Niet gelukt nog, maar wel een leuk idee voor de toekomst. Aan het ‘technologisch equivalent van telepathie’ lijkt Google te werken. Echt apart wordt het bij de vergezochte mogelijkheden. ‘De levensverwachting wordt verlengd tot aanzienlijk meer dan 150 jaar (onsterfelijk- heid?).’ Je moet er toch niet aan denken... En: ‘Praktisch en gangbaar gebruik van buitenzintuiglijke verschijnselen.’
Alles goed en wel, maar de heren halen het toch niet bij de indrukwekkende voorspellende kracht van Mother Shipton in de 15^e eeuw. In feite voorziet zij in haar eenvoudig gedichtje de komst van auto's, verkeerslachtoffers, telefoons, computers, vliegtuigen en schepen/onderzeeboten:

“Rijtuigen zullen gaan zonder paarden
en ongeluk brengt smart op de aarde;
Het denken zal over de wereld snellen,
voor men nog tot twee kan tellen...;
Mannen zal men zien heel hoog,
wit, zwart, groen aan de hemelboog;
IJzeren en geen houten boten,
zullen door het water vloten.”

Alledaagse Wijsheden

“Wanneer je denkt aan het eindeloze ontstaan en vergaan van leven en van beschavingen, krijg je de indruk van volstrekte nietigheid. Maar ik hield altijd het gevoel, dat er onder de eeuwige veranderingen iets is dat leeft en dat standhoudt. Wat je ziet is de bloesem en deze vergaat. De wortels houden stand.”

Carl Gustav Jung

“In een wereld waarin mensen eeuwig bleven leven, zouden wij waarschijnlijk nooit geboren zijn.” 

Harold S. Kushner

Steeds meer huurders lopen het risico de huur niet meer te kunnen betalen. Het Planbureau voor de Leefomgeving is van mening dat de economische crisis de situatie verergerd heeft. Zomaar een feitje dat verklaard wordt via de crisis. Legio zijn de ontwikkelingen waarop het woord crisis geplakt wordt. Het is en soort verklaringsluiheid, je hoeft niet dieper te kijken. Het woord ‘crisis’ betekent: een noodsituatie, waarbij het functioneren van het stelsel ernstig verstoord raakt. Het is een moment van waarheid, waarop een beslissing moet worden genomen die van grote invloed is op de toekomst. (Wikipedia) Een moment van zes jaar? Nee natuurlijk, er is dus geen crisis, maar een nieuwe situatie. Gooi het begrip weg en weet dat Plan B (blog 17/10) moet worden ontwikkeld en ingezet, creatief een nieuwe richting inslaan.
Vandaag in NU.nl uit een Unicef rapport: “Crisis drukt miljoenen kinderen in rijke landen in armoede.” Daar is hij weer, de crisis. Aan het slot van het artikel volgt de mededeling: “Het aantal ouderen onder de armoede grens nam in de meeste landen juist af.” Eerder is al eens gemeld dat in een paar jaar tijd jaar het aantal ouderen met eigen auto verdubbeld is. Nu uiteraard geen crisisverklaringen, over de afnemende armoede onder ouderen wordt gezegd: “Dat wijst erop dat de vangnetten voor ouderen beter zijn dan de vangnetten voor jongeren.” Precies, dat is een juiste constatering! We zitten in een nieuw economisch klimaat en het is de hoogste tijd om de bevoorrechte materiële positie van veel ouderen te verminderen, een algemene herverdeling ten gunste van een verbetering van de vaak schrijnende levensomstandigheden van heel wat kinderen.

Alledaagse Wijsheden

“Op de verbleekte beenderen van dode beschavingen staan de woorden: ‘te laat’ geschreven.”

Martin Luther King jr.

“Extreem materialisme werkt als katalysator, het dwingt ons op zoek te gaan naar een spiritueel evenwicht.”

James Redfield

Vooropgesteld: ik ben een groot voorstander van een basisinkomen voor iedereen, liefst wereldwijd! Voor dit eeuwenoude idee hebben we een gedreven voorvechter die zich voorlopig tot Nederland beperkt: historicus Rutger Bregman, wiens ideeën ik eind februari al juichend begroette. Nu heb ik zijn boek ‘Gratis geld voor iedereen’ gelezen. En toen gebeurde er iets vreemds of misschien ook niet eens zo vreemd.
Zijn felle pleidooi onderbouwt hij met tientallen studies die bewijzen dat alles verbetert, minder misdaad, beter onderwijs, gezonder leven – te veel om op te noemen. De enkele studie die het tegendeel denkt te bewijzen, hangt hij vakkundig aan de galg. Een en al vooruitgang, te mooi om
waar te zijn. En dat laatste zet zich vast. Al lezende zie ik een klant van schuldhulpverlening voor me die op de dag dat het maandbedrag binnenkomt de felbegeerde scooter koopt. Drie weken later wordt hij voor veel minder geld weer verkocht, want ja, hij moet eten. Een ander beeld doemt op van een uiterst verontwaardigde en naar ik vrees aan de balie agressieve klant die ‘het niet pikt’ dat hij zijn uitkering een dag te laat heeft gekregen.
Trots verkondigt Bregman dat het basisinkomen een RECHT is! We hebben natuurlijk al een basisinkomen waarvoor je alleen maar in Nederland hoeft te wonen, namelijk de AOW. Kijk wat er gebeurt: Nederland heeft de minst arme ouderen van de hele wereld, een prestatie dus, en toch
maar klagen als er een kwart procentje op pensioen of AOW gekort wordt. Hoed U voor RECHTEN,
ze mogen altijd méér worden, maar bij minder breekt er een volksopstand uit.
Tot slot: ik ben en blijf een groot voorstander van een basisinkomen voor iedereen, liefst wereldwijd!
Ga zo door Rutger, een utopie vraagt niet om eigentijdse nuancetjes.

Alledaagse Wijsheden

“Het afwijzen van het principe van een basisinkomen door de Emancipatieraad getuigt van onvoldoende vertrouwen in het vermogen van vrouwen om zelf hun activiteiten te kiezen.”

Els Postel-Coster (1985)

“...de echte reden waarom we vijf eeuwen hebben besteed aan het verwezenlijken van materiële ondersteuning van het menselijk leven was om het decor te scheppen voor iets anders, een leefwijze die het mysterie terugbrengt in het bestaan.”

James Redfield

Het begrip ‘woedemanagement’ kruist mijn pad. Fraai nieuw woord, even googlen. Wat nieuw?
Zo oud als de hippies van de jaren 60, ‘anger management’ voor en ‘anger management’ na. Vertaalmachines spreken over ‘woede beheer’.
Dat was dus een omissie in mijn kennis. Wat levert deze kleine zoektocht mij aan inzichten op?
Vanuit godsdienstige hoek lees ik over mensen die woedend zijn op God. Zij krijgen tips hoe deze woede te beheersen. Grappig, de enige juiste tip lijkt me: niet meer geloven in zo’n soort God.
Ook zijn er woedemanagement cursussen die een Levenslang Geluk beloven. Nog grappiger,
streven naar een bloedsaai leven.
Als ik het leesvoer bij elkaar schraap, kom ik tot verschillende soorten woede. Gebaseerd op: eigenbelang, onrecht jegens anderen, maatschappelijk materieel onrecht zoals grote inkomens-
verschillen, groot onrecht jegens bevolkingsgroepen in oorlog, dieren, het milieu. Wat je boos
maakt, bepaal je natuurlijk zelf. Een bekende woede trekker is bijvoorbeeld het rijgedrag van anderen (Road Rage). De mate waarín iets je emotioneel enerveert, is uiteraard ook subjectief.
Vorig jaar (16/6) blogte ik dat terechte woede niet bestaat, het gaat altijd om een interpretatie.
Je kunt wel scherpe kritiek hebben, maar hoeft niet boos te worden. Kortdurende woede is wel 
te verkiezen boven chronische teleurstelling die in een depressie eindigt.
Neale Donald Walsch gaat nog een stapje verder. Hij beschrijft woede als een genezende emotie. Negatieve energie wordt ontladen, het helpt je van iets ongewenst af en zorgt ervoor dat je in
harmonie kunt leven. Dat kan het geval zijn, maar het zal er wel vanaf hangen welke vorm je de
woede geeft, grote agressiviteit in woorden en daden zal je dieper de modder in helpen.

Alledaagse Wijsheden

“Woede gaat over authenticiteit en waarheid, en er is geen grotere heelkracht noch een korter pad naar harmonie.”

Neale Donald Walsch

“Iemand die niet boos kan worden om het slechte, mist gewoonlijk enthousiasme voor het goede.”
 

“Uit je vel springen van woede draagt bij aan de luchtvervuiling.”
 

Uit de verzameling van E.C. McKenzie

Nu de godheid van deze tijd GezOnD zijn is, hebben we nieuwe Tien Geboden:

1. Gij zult geen rookwaar begeren.

2. Gij zult in beperkte mate tot geen alcohol nuttigen.

3. Gij zult zo eten/drinken dat uw Body Mass Index tussen de achttien en vijfentwintig ligt.

4. Gij zult voedingswaren/dranken gebruiken die in deze tijd het stempel ‘gezond’ hebben gekregen.

5. Gij zult Uw kinderen borstvoeding geven en voedsel met het stempel ‘gezond’.

6. Gij zult tenminste dertig minuten per dag bewegen.

7. Gij zult een evenwichtig sociaal netwerk hebben.

8. Gij zult voldoende intiem contact ervaren.

9. Gij zult U verre houden van stress.

10. Gij zult geen rekening houden met signalen vanuit Uw ziel.

Voldoet U hieraan, dan wacht U de hemel van een gezond, gelukkig en zielloos leven. Voldoet U hieraan niet, dan wacht U de hel van ziekte en een vroege dood. Natuurlijk niet voor eeuwig, maar gewoon hier op aarde, want bij de dood verdwijnt U volledig.

Ter verzachting: psychologe Hermine Milgram-Weinreb zegt dat je de tien geboden ook anders kunt en zou moeten lezen. Bij ‘Gij zult niet doden’ denken we dat het niet mag, dat je gestraft zult worden als je het doet. Nee, zegt Milgram, er staat níet: ‘Je mag niet doden.’, het staat er gewoon in de toekomende tijd van de voorspelling. Daar zul je uitkomen, ook al is dat nu nog niet het geval. Ooit zul je niet meer doden, ooit zul je niet meer roken. Een geruststelling dus om je niet al te veel aan te trekken van de dwingende voorschriften vanuit de huidige medische wetenschap.

Alledaagse Wijsheden

“Ziekte is geen (goddelijke) straf, maar een kans om de taal van onze ziel en haar symptomen weer te leren kennen.”

Rüdiger Dahlke, boek: ‘The Healing Power of Illness’

“De angst voor kanker is een van de belangrijkste oorzaken van hartziekten.”

Pierre Légaré

“Zal de medische wereld een keer ophouden om te luisteren naar de stem van angst?
Ja! En wanneer de stem van angst tot zwijgen is gebracht, zal de enorme farmaceutische productie grotendeels verdwijnen, zich misschien beperkend tot wat zachte pijnstillers. Dit zal niet binnenkort gebeuren, omdat de dood nog steeds als de vijand wordt gezien.”

Pat Rodegast/Judith Stanton – Emmanuel

“Sedert de dokter mij lichaamsbeweging voorgeschreven heeft, rol ik mijn sigaretten zelf.”

Wiet van Broeckhoven

De Volkskrant kopt: “Komt er een nieuwe crisis?” Geen antwoord in de krant, maar het is natuurlijk: JA! Het is net als met relaties. Als je samen grote problemen hebt en je gaat uit elkaar, dan zijn daarmee de problemen niet weg. Je hebt ze innerlijk bij jezelf nog niet opgelost, dus in een volgende relatie kom je ze weer tegen. Een relatiecrisis geeft je een kans om innerlijk te groeien. Natuurlijk mag je scheiden,
bij een volgende crisiskans kom je misschien beter beslagen ten ijs. Er zijn mensen die verzuchten dat ze áltijd op de verkeerde vallen. De verkeerde?, haal je de koekoek, het is de beste nieuwe uitdaging die je weer voorgeschoteld krijgt. Je hebt nog niet fundamenteel genoeg jezelf veranderd. En precies dát gebeurt ook met de economische crisis.
Neem nu een paar punten uit het Volkskrant artikel. Er is een recessie, want Duitsland heeft slechte cijfers, de industriële productie en export zijn gedaald. Erg? Natuurlijk niet, we zijn op de goede weg, minder vervuiling, meer streekgericht. Een ander punt: er ontstaat deflatie en hierdoor worden producten in de toekomst goedkoper, waardoor mensen aankopen gaan uitstellen. Erg? Prachtig
juist, kennelijk hadden ze het product niet hard nodig. Een laatste punt: door de Ebola epidemie
(op zichzelf erg genoeg) stagneert het transport in de wereld, waardoor luchtvaartmaatschappijen
forse verliezen lijden. Erg? Nee prima, voor zo’n zwaar vervuilend instituut is het nu belangrijk nieuwe wegen in te slaan.
Wanneer komt Plan B, wanneer juichen we de crisis toe als kans voor fundamentele hervormingen
die mens, dier en natuur ten goede komen? Er zijn al zoveel goede, originele ideeën in die richting gelanceerd, zoveel proeven gedaan op kleine schaal, wanneer dringt dit door tot de mainstream?? 

Alledaagse Wijsheden

"Er komt een moment dat een natie, zowel als een individu, moet kiezen tussen het aanscherpen van de gordel of het verlies van de broek."

Uit de verzameling van E.C. McKenzie

“We believe it is time to move away from our current linear take-make-waste economy, towards a system that is in balance with and inspired by nature. We are accelerating the transition towards this new circular economy, in which we close the loops and not only focus on economic growth, but also take social and ecological value into account in every decision we make.”

Circle Economy Organisation

Vaak ben ik blij verrast met uitspraken van Albert Einstein (1879-1955). Een wetenschapper die in
mijn ogen oprecht religieus is raakt mijn hart. Zijn religiositeit ervaar ik in zijn diepe ontzag voor het mysterie en de eenheid van alles. Hij omschrijft de beleving van het mystieke dan ook als de mooiste
en meest diepgaande emotie die we kunnen ondergaan. Over God zegt hij: “Ik geloof in Spinoza's God die zich openbaart in een ordelijke harmonie van alles wat bestaat, niet in een God die zich bemoeit met het lot en handelen van mensen.”
Hij wilde leven alsof alles een wonder is. De mens zag hij als deel van een geheel, van het universum. We ervaren ons hier als afgescheiden van de rest, maar dat is volgens hem een optische misleiding,
een waanvoorstelling die ons beperkt tot het najagen van persoonlijke wensen en tot genegenheid voor slechts een kleine groep medemensen. “Onze taak moet zijn om ons te bevrijden uit deze gevangenis, door onze cirkel van compassie uit te breiden, om alle levende wezens te omarmen en het totaal van de natuur in al zijn schoonheid.” Overigens had hij zelf niet altijd een hoge pet op van de mensen: “Twee dingen zijn oneindig, het universum en menselijke domheid. Maar van het universum weet ik het nog niet helemaal zeker...”
Einstein stierf aan een aneurysma. Tekenend vind ik het dat hij zich niet wilde laten opereren, omdat
hij zijn leven niet onnodig wilde rekken, maar waardig wilde sterven. Dat gebeurde in zijn slaap.
Zijn familie gaf toestemming voor een autopsie, waardoor zijn hersenen onderzocht konden worden. Wie ben ik om daar een oordeel over te vellen, maar het voelt voor mij niet goed, alsof het niet past
bij de waardigheid die Einstein bedoelde. 

Alledaagse Wijsheden

“Mensen worden niet oud, hoe lang ze ook mogen leven. We houden nooit op om als nieuwsgierige kinderen voor het grote Mysterie te staan waarin we geboren zijn.”
 

“De werkelijke waarde van een mens kan worden gevonden in de mate waarin hij bevrijding van zijn eigenbelang heeft bereikt.”
 

“Als dit universum in zijn miljoenvoudige orde en precisie het resultaat van een blind toeval zou zijn, dan is dat net zo geloofwaardig als wanneer een drukkerij explodeert en alle druklettertjes weer op de grond terecht komen in de voltooide en foutloze vorm van het woordenboek.”
 

Albert Einstein

Diederik Stapel, een man met een rijke verbeelding die hij enthousiast voor het voetlicht bracht, werd van de ene op de andere dag Diederik S. Waarvan werd hij dan verdacht? Hij had zijn verbeeldings- kracht in het verkeerde vat gegoten, namelijk dat van de wetenschap. Dat was vloeken in de kerk.
Als ketter werd hij afgevoerd. In de 21^e eeuw word je dan niet meer naar de brandstapel geleid, nu bleef het bij karaktermoord en een taakstraf van 120 uur werken op een kerkhof (hoe toepasselijk...). Tommy Wieringa stelt dat de veroordeling van Stapel sterke gelijkenis vertoont met de banvloek die in 1656 door Sefardische rabbijnen over Spinoza werd uitgesproken.
Het had wellicht anders kunnen lopen anno jaren 10 van deze eeuw. Stapel was niet creatief genoeg om direct uit de WetenschapsKerk te stappen, met enkele welgemeende excuses omdat hij de boel met wat onschuldige feitjes behoorlijk belazerd had. Wegwezen en niet meer terugkomen. Nee, hij wentelde zich in schaamte en wroeging, bleef aan de wetenschapsdeuren kloppen. Zijn geloof in de dogma’s van deze kerk bleef dus recht overeind.
Ik heb zelden hoog op de wetenschappelijke ladder gestegen figuren in zulk een heilige verontwaar- diging zien uitbarsten als in het geval van Stapel. De hogepriesters van de wetenschap aan het woord, de data waren er niet, alles uit de duim gezogen. Ja, conclusies op basis van bergen data’s zijn niet uit de duim gezogen, maar ze worden later vaak wel achterhaald genoemd. Natuurlijk zijn vanuit de wetenschap meer of minder waardevolle inzichten verkregen en ontdekkingen gedaan. Het blijft echter mensenwerk, waarachter niet zelden foute, tijdgebonden aannames schuilgaan die de resultaten beïnvloeden. Een flinke dosis zelfrelativering zou dit feilbare instituut beslist sieren.

Alledaagse Wijsheden

“Science doesn’t know its dept to imagination.”

Ralph Waldo Emerson

“Wetenschap is georganiseerde common sense, waarbij regelmatig een mooie theorie vermoord is door een lelijk feit.”

Thomas Huxley

‘Eén op drie Nederlanders is eenzaam’ Ja hoor, ze weten de koppen wel te kiezen. Blijf je daar steken met lezen, bang om gedeprimeerd te raken, dan mis je het opwekkende vervolg. Onder de kop staat namelijk: ‘Eén op de drie Nederlanders weet hoe het voelt om eenzaam te zijn.’ Halleluja, dat draait de zaak helemaal om. Eén op de drie maar?? Blijf je hier steken, dan mis je de verwarring. Verder lezend merk je dat ‘eenzaam zijn’ en ‘eenzaamheid kennen’ door elkaar gehaald worden, en dan weet je dus
in feite niets.
Ik geloof er niets van dat 33% eenzaam is, veel minder; ook niet dat 33% eenzaamheid kent, veel meer. Maar nu de uitleg: “Vaak speelt verlegenheid een rol, waardoor ze zelf geen contacten durven
te leggen. Hierdoor hebben ze vaak weinig vrienden en een negatiever zelfbeeld.” Aha, het is je eigen onvermogen. Maar dan hebben ze het vast niet over de oudere medemens, want als voor 80+ over eenzaamheid wordt gesproken, worden kinderen, vrienden, bekenden met een scheef oog aangekeken. Het is hun schuld, zij moeten vaker op bezoek gaan.
Uiteindelijk zal eenzaamheid samenhangen met je niet verbonden voelen. Paas en Peels (blogs 26 en
28 september) hebben gelijk dat behoren tot een kerkgemeenschap in het algemeen gevoelens van eenzaamheid verzwakt en geluksgevoel versterkt. Maar dat is veelal oppervlakkig geluk, geen diepe innerlijke vrede. Want of je langs die weg jezelf vindt en verbinding leert creëren die niet afhankelijk is van anderen, is sterk de vraag. In de school des levens word je niet bevorderd op basis van (gezapig) geluk, maar op basis van geleerde lessen.          

Alledaagse Wijsheden 

“Slechts die mens is tot de hoogste graad van vriendschap in staat die ook zonder haar kan leven.”

Ralph Waldo Emerson

“Als er inderdaad zoveel mensen eenzaam zijn, vind ik het heel egoïstisch van hen, dat ze allemaal alleen eenzaam zijn.”

Wiet van Broeckhoven

Maartje Duin is lijstaanvoerder van de fictieve alleenstaanden ‘Single Issue Partij’ (de toepasselijke afkorting SIP ben ik nog niet tegengekomen). Voor de Volkskrant gaat ze bloggen over een mogelijk verkiezingsprogramma en het te verwachten electoraat. Of we maar mee willen discussiëren. Dat doe
ik graag, zomaar vooraf op mijn eigen houtje.
Electoraat:
1. Al dan niet gescheiden yup-achtige twintigers/dertigers met goede baan die weinig compromissen willen sluiten om met een ander samen te wonen.
2. Uitkeringsgerechtigden die geen zin hebben om hun uitkering op het spel te zetten voor een partner in huis.
3. Alleen wonende ouderen met een relatief hoge AOW, die nog wat meer financiële en andere voordelen wensen. (Dat wordt nog een gevecht met 50Plus!)
Verkiezingsprogramma:
•Emancipatie van de alleenstaande nastreven door het geloof in zichzelf te versterken en zich niets aan te trekken van reacties van de buitenwereld. Het gevoel een buitenbeentje te zijn geeft aan dat je jezelf nog verder moet ontwikkelen.
•Het besef bij de alleenstaande vergroten dat deze leefvorm een luxe keuze is, groot beslag legt op de beschikbare ruimte en het milieu, en de kans op eenzaamheid en onvoldoende zorg op oudere leeftijd vergroot. Mensen op kamers nemen zou al een begin zijn om deze problemen te verminderen, leven in een woongroep heeft nog meer effect.
•Om dan gezamenlijk tot de conclusie te komen dat de SIP volstrekt onwenselijk is. Met een groep lotgenoten heb je kunnen bedenken hoe bevoorrecht je bent. Verder drong het door dat een 1-issue partij sowieso uit den boze is, zeker als je zelf gewoon verandering in je situatie kunt brengen zodra je haar als onplezierig ervaart. Daar heb je de politiek niet voor nodig! 

Alledaagse Wijsheden

“De opvatting dat we onze omstandigheden moeten manipuleren om gelukkig te worden, maakt onszelf ook in hoge mate manipuleerbaar.”

Han F. de Wit

“Iedereen komt ten slotte bij zichzelf uit.”

Nadine Gordimer

Heerlijk weer, op een terrasje nagenieten van schilderijen van Van Gogh. Ik ben geen kunstkenner of echte kunstliefhebber, maar Van Gogh is al heel lang mijn favoriet. Een tiental jaren geleden vond ik er woorden bij toen ik een uitspraak las van de schilder zelf: "Wat ik wil is dat alles rond is en er als het ware begin noch eind aan de vorm is, doch dat die één harmonisch levend geheel uitdrukt." In mijn ogen schildert hij ‘vrouwelijk’: verbindend, zonder duidelijke structuren. Hierboven mijn blog is dan ook een Van Gogh-lucht afgebeeld met een typische Van Gogh-zon. ‘Mannelijke’ schilderkunst vinden we bijvoorbeeld bij Mondriaan en dat doet me niet veel. Niet voor niets zie ik als mijn levenstaak het vrouwelijke te versterken, waarmee ik het vorige blog afsloot, en daar horen dit soort in eerste instantie intuïtieve voorkeuren bij.
Heerlijk ook om op zo’n terrasje voorbijgangers te bekijken. Alle kleuren en maten lopen langs. Prachtig, wat is de mensheid toch bijzonder! Het is maar goed dat niet iedereen een zogenaamd normaal BMI tussen de 18 en 25 heeft, het straatbeeld zou een stuk saaier worden. Krant open geslagen en de koppen vliegen me om de oren. Noodklok luiden, mensheid en milieu redden, overvoeding tegengaan, "ongezond eten duurder maken helpt". We voeren actie door nudgen, gebruik maken van wetenschappelijk gedragsonderzoek om mensen niet openlijk dwingend, maar met subtiele dwang op het juiste spoor te brengen.
De anti-rook campagne hebben we redelijk onder de knie, nu het eten. What’s next? Laat me raden: nu nog bejubeld, maar sporten kon wel eens het volgend slachtoffer zijn. Veel blessures, werkverzuim, hartproblemen, ongezonde win/verlies-stress, slecht voor het milieu: veel reizen, kalende bergen, etc. We wachten af.

Alledaagse Wijsheden

”We voegen jaren toe aan ons bestaan, maar het zijn jaren met een slechte kwaliteit van leven, en helemaal aan het eind.”

Guy Brown

“Grijp naar de zoetheid van het leven, niet naar zijn duurzaamheid.”

Hafiz

“Je bent geen bedelaar aan de tafel van het leven.
Je bent een geëerde gast.”

Pat Rodegast / Judith Stanton

Sinds mijn onderzoek bij schuldhulpverlening in Amersfoort vorig jaar kijk ik met meer dan alledaagse belangstelling naar het TV programma ‘Een dubbeltje op zijn kant’. Elke keer wordt een paar met uitzichtloze schulden door presentator John Williams en financieel deskundige Annemarie van Gaal
op het goede spoor geholpen. Doorgaans gaat het om mensen die weinig overzicht hebben over hun financiële situatie en ook weten dat hun eigen overbesteding mede een oorzaak is. Maar het leed is groot, mensen zitten in zak en as, staan op en gaan naar bed met hun schulden. Armoede gijzelt
bij menigeen de geest, je wordt de slaaf van je schulden.
Williams laat de mensen vertellen over hun ervaringen, leeft mee en laat ook merken dat het omgaan met geld anders kan, anders moet. Hij kan soms tamelijk hard zijn, maar dat past dan in de omslag
die van deze mensen verwacht wordt. Hun bestwil staat voorop, hij oogt zeer begaan met de mensen. Dan komt Van Gaal in beeld. Steevast begint ze, zonder enige emotie op het gezicht, te vertellen dat
ze erg geschrokken is van de financiële situatie van deze mensen. Daarna wordt door deze strenge schooljuf op de euro nauwkeurig voorgerekend wat de schuld over tien jaar zou zijn als ze zo doorleven. Geen enkele clementie toont ze met mensen die vrezen dat ze voor bepaald werk niet geschikt zijn. Alles aanpakken, is haar credo.
Natuurlijk zeggen deze oordelen meer over mij, dan over wie Annemarie van Gaal werkelijk is. In ieder geval kun je van mij niet zeggen dat ik monomaan voor vrouwen opkom, wat nog wel eens gedacht is. Wel kom ik op voor het vrouwelijke in mensen en in de samenleving, en dat beschouw ik dan ook zoals eerder gemeld (blog 18 september) als mijn levenstaak.

 Alledaagse Ervaringen

“Ik heb altijd normaal verdiend, vreselijk die schuld. Ik heb het van me afgezet, ik weet toch
niet hoe het verder moet. Ik heb een actief leven, je moet het van je afzetten. Maar het is verschrikkelijk, zo onzeker wat er komen gaat.”

“Foute leningen aangegaan, het werkte niet. Ik heb veel op internet gelezen, over de ellende van incasso, deurwaarder en zo. Dan bekruipt je het gevoel: m’n leven is voorbij, over. Een zwaard van Damocles hing boven m’n hoofd, ik werd er panisch van.”

Twee geïnterviewden voor het onderzoek ‘schuldhulpverlening Amersfoort 2013’

Het boek is uit (vorig blog) en m’n hersenpan staat op knappen vanwege het doorgedraafde argumenteren. Ik ben veel te weinig het begrip Liefde tegengekomen. En God = Liefde. Wiskundig logisch kunnen we dus ook zeggen Liefde = God. Misschien was het boek wel minder hersenkrakend en ook gevoelvoller geworden als alle keren het woord God vervangen was door Liefde. Dan is ook direct duidelijk dat het niet om een wezen buiten onszelf gaat. Op blz. 311 lees ik trouwens: “Want volgens een gelovige is God een enorm machtig en intelligent wezen.” Wat een heerlijk mannelijk gezichtspunt, alhoewel ik moet toegeven dat de alles verbindende Liefde zeker Intelligent en Almachtig genoemd kan worden.
In dagblad Trouw geeft Maarten Bourdy een fraaie opsomming van wat zoal onder God wordt verstaan. Dat gaat vanaf ‘bovennatuurlijk wezen met menselijke emoties en gedachten’, via een onpersoonlijke vormgevende kracht; verpersoonlijking van het goede; Mysterie van het bestaan; Grond van Zijn; liefde; kosmische wetten; ten slotte naar ‘spiritueel gevoel van eenwording’. Acht definities, waarvan
je er volgens mij ook nog sommige samen kunt nemen. Ga er maar aanstaan als je God wilt bewijzen, welke God?
Wat me opvalt in het boek is dat religiositeit zo nauw aan godsdienst is gekoppeld. Ik vind mezelf zeer religieus zonder de een of andere godsdienst, dogmatische religie of spirituele stroming aan te hangen. Opmerkelijk is ook het eenzijdig mannelijke, lineaire denken van het auteurskoppel. Dat brengt met
zich mee dat de oorzaak–gevolg relatie tot alleenheerser is verheven. Alles en dan ook alles heeft een oorzaak in hun ogen, van gelijktijdigheid lijken de heren niet gehoord te hebben. Recht overeind blijft trouwens dat ik Stefan Paas en Rik Peels intuïtief wel mag, zo’n leuke uitstraling! 

Alledaagse Wijsheden

“...dat het goddelijke ook in jezelf is. Er is in wezen geen onderscheid tussen schepper en schepping. Dat God aan het godden is in alles.”

Hein Stufkens

“Wat is God? De lengte. En wat is de lengte? De eeuwigheid. Die is zo lang dat ze geen grens heeft, noch in de ruimte noch in de tijd. God is ook breedte. En wat is de breedte? De liefde. (...) De liefde is eeuwig. Of wat misschien nog meer is, zij is de eeuwigheid zelf.”

Bernardus van Clairvaux

Ken je dat, je leest een boek en op elke zin wil je wel reageren. Dat overkomt me nu bij het lezen
van ‘GOD BEWIJZEN’ van hoogleraar theologie Stefan Paas en filosoof Rik Peels. Op de achterflap een foto van twee vrolijke mannen. De heren hebben de taak op zich genomen om alle argumenten tegen het bestaan van God te ontrafelen en af te voeren. Ze trekken intellectueel ten strijde tegen 
de ongelovigen.
Probleem bij een louter intellectuele aanpak is dat vooraannames klakkeloos voor waar worden aangenomen. Zo zou het pleiten voor het bestaan van God dat religieuze mensen gelukkiger, gezonder en nuttiger zijn voor de samenleving. Wie zegt dat dat levensdoelen zijn? Het leven is een leerschool
en die leerprocessen kunnen bij uitstek liggen bij ongeluk, ziekte en weinig nut (volgens de heersende moraal). En dan hun overtuiging dat goed en kwaad universeel geldig en objectief kunnen zijn. Wat
een hoogmoed hier op aarde, dat universele maakt de kosmos wel uit. Voor atheïsten zou het vrijwel onmogelijk zijn om een intellectueel houdbare positie in te nemen omtrent moraal. Kom op zeg, het zou zomaar kunnen dat een atheïstische levenshouding een moedige keuze is, om vanuit die positie, en niet op bevel van God, morele standaarden na te leven.
Waar de mannen precies in geloven weet ik niet, in ieder geval wel in de superioriteit van het intellect. De titel suggereert dat al. Maar God kun je niet bewijzen, wel ervaren. Ooit las ik dat God elke keer als hij het woord ‘zondaar’ hoort in een deuk ligt. Met zoveel gevoel voor humor zal hij aan dit boek ook veel plezier beleven en de zielen van de vrolijke Paas en Peels lachen hartelijk mee.

Alledaagse Wijsheden

“Het onvermogen van ons verstand om Gods wezen te vatten, lijkt op het onvermogen van het gezichtsvermogen om het zonlicht in zijn greep te krijgen.”

Maimonides 

“Zoals elk wezen ben ook ik een afsplitsing van de oneindige Godheid.”

Carl Gustav Jung

“De atheïst kan God niet vinden om dezelfde reden waarom een dief geen politieagent kan vinden.”

Uit de verzameling van E.C. McKenzie

 

“God is nergens; het goddelijke is overal.”

Theo van den Bergh

(vervolg)

Verdriet kent Laura ook, dingen loslaten die je voor de toekomst had bedacht. Deze rouw mag niet de overhand krijgen, vindt ze. Ze heeft nooit gedacht: ‘Waarom ik?’ Waarom ik niet, is haar nuchtere reactie. Ze vertoont geen zweem van zelfmedelijden: “Dit is mij gegeven waar ik het mee moet doen en het beste ervan maken.” Haar oproep is indringend, geniet van de schoonheid van het NU-moment, van de liefde om je heen, van herfstkleuren, neerstrijkende vlinders.  Doordat haar toekomst is opgehouden kan ze daar veel schoonheid in ervaren die ze iedereen toewenst.
Haar overtuiging is dat ze wel haar lichaam gaat achterlaten, maar “dat de essentie wie ik ben oneindig blijft doorleven.” Dat gebeurt in het licht, vrij zijn van het lichaam is al licht. Wat een eenvoud en wat een indruk laat zo’n opmerking achter. Ik moet denken aan het boek ‘God Bewijzen’ van Stefan Paas en Rik Peels wat ik aan het lezen ben (later meer over dit boek). Een stortvloed van argumenten tegen en vooral ook vóór het bestaan van God overvalt je. En dan raakt een stralende, jonge vrouw met haar woorden je hart en is er geen argument meer nodig.
Na afloop van het tv-programma heb ik wat verder gegoogled en dan blijkt dat Laura ook al bij ‘Knevel en Van den Brink’ is geweest waar ze over haar boek ‘Leef!’ praat. Ze heeft met anderen een stichting opgericht (Golden Life Foundation) voor goede ideeën van jonge mensen voor een betere wereld. Ook schrijft ze een blog: www.lauramaaskant.nl en heeft ze vorig jaar een trouwfeest georganiseerd om trouw te beloven aan zichzelf. Wat ze nu prettig zou vinden, zal zeker gebeuren na haar dood: ze zal door heel veel mensen herinnerd worden, om haar levenskracht en diepe innerlijke wijsheid. 

Alledaagse Wijsheden

“De dood is niet het doven van het licht. Het is de lamp uitdoen, omdat de dageraad
is aangebroken.”

Tagore

“De Hemel is geen plaats, en evenmin een toestand. Het is louter een gewaarzijn van
volmaakte Eenheid.”

Een Cursus in Wonderen

Het AD kwam vorige maand met een artikel over ‘een beetje leuk oud worden’ zo vanaf je vijftigste. Volgens goed gebruik bevatte het ook tips. Kort samengevat moet je niet roken, gezond eten, matig alcohol, niet dikker worden, sociale leven op peil houden, mooie kleren dragen, kleuradvies inwinnen, niet op schoenen bezuinigen en als slot: “Streef na wat je gelukkig maakt.” Wat een innerlijk lege tragiek. Je kunt er natuurlijk aan ontkomen als je beslist dat het je gelukkig maakt om je niets van voorgaande adviezen aan te trekken.
Deze krant kwam vanochtend voor opruiming in aanmerking op het moment dat het tv-programma ‘De Wandeling’ startte. Arie Boomsma interviewde Laura Maaskant. Adembenemend! Wat een innerlijke wijsheid onder moeilijke omstandigheden, hetgeen zij helemaal niet laat zien en verwoordt. Ze straalt lichtheid uit. Laura is 20 jaar. Op haar 15^e kreeg zij kanker waarvoor ze chemokuren onderging. De kanker verdween, maar kwam op haar 19^e in ernstige vorm terug. Genezen was niet meer mogelijk en Laura besloot af te zien van levensverlengende behandelingen.
Ze schetst met een oprechte blijdschap hoeveel mooier het leven wordt als de dood zich aandient, “omdat ik nu alle dagen wil leven met een hoofdletter.” Hoe was het als meisje van 15, toen door de kuren al die vrouwelijke uiterlijkheden wegvielen, zoals je haaruitval, magerder worden, de rondingen weg? “Dat zorgde ervoor dat ik heel erg merkte dat vrouwelijkheid een gevoel is in mezelf. Want ik voelde me meer dan ooit vrouw.”
50+ vrouwen, we kunnen een voorbeeld nemen aan deze innerlijke oriëntatie om niet een beetje, maar erg leuk ouder te worden. Laura vertelt dat ze snel schakelt, op een moeilijk moment kan ze ook direct het groeimoment ervan zien. Lachend: “M’n leven is ook kort, ik moet wel een beetje snel schakelen.”           (wordt vervolgd)

Alledaagse Wijsheden

“Het enige wat onze geest staalt, is de gedachte aan de dood.”

Neal Donald Walsch 

“Je lichaam kan niet zonder jou bestaan, maar omgekeerd jij wel zonder het lichaam.”

Willem Glaudemans

Graag beticht ik mijzelf van missie-ijver. Maar wat is een missie eigenlijk? In zijn boek ‘Naar het hart van communicatie’ stelt psycholoog Eric Schneider dat een missie iets is wat je stuurt, waar je geen keuze in hebt. Dus je kan niet als jonge twintiger gaan bedenken wat je tot je missie zult maken. Eerder kun je als vijftiger terugzien op je activiteiten en je afvragen waar je gedreven mee bezig bent geweest, of er een gemeenschappelijke noemer is.
Zelf ken ik het gevoel dat je als een diesel doorgaat, zonder je af te vragen of het wel de juiste richting is. Soms gaan de dingen vanzelf, je focust zeer gericht en kunt daarbij het gevoel van tijd verliezen. Apart was het dat ik als vijftiger niet door zelf terug te blikken, maar via een medium woorden bij mijn gedrevenheid kreeg. “Je bent op aarde gekomen om het vrouwelijke te versterken.” Alle kwartjes kletterden op hun plaats.
Ik ga daarbij niet zover als de onlangs overleden make-up artiest Kevyn Aucoin. Hij wilde vrouwen uiterlijk mooi maken om ze bij hun innerlijke schoonheid te brengen. Hij beschouwde het als zijn missie om vrouwen te helpen de wereld over te nemen. Niet met geweld, zoals veel mannen dat altijd gedaan hebben, maar met compassie, doorzettingsvermogen, liefde. Fraaie gedachte, dat elke vrouw innerlijk mooi is, maar ik ga voor de gelijkwaardigheid van het mannelijke en het vrouwelijke, en betrek ook mannen graag in mijn missie-ijver.
Je kunt ervan uitgaan dat iedereen een specifieke taak heeft in het leven, maar het zal niet altijd als een missie of roeping ervaren worden. Wil je weten of je missie op aarde voltooid is, dan heeft Richard Bach daar een aardige test voor: als je nog leeft, is dat niet het geval.

Alledaagse Wijsheden

“To succeed in your mission, you must have single-minded devotion to your goal.”

Abdul Kalam

"De noodzakelijke kwaliteiten voor een krachtige leider, vrouw of man, zijn de mogelijkheid om je te concentreren, hard en zeer doelgericht te werken, en het lawaai en de onzin om je heen niet te laten interfereren met je missie."

Anne Sweeney

Voor Editie.nl mocht ik mijn zegje doen over het vriendschapshuwelijk. Wat wil het geval, twee boezemvrienden hebben het idee opgevat dat ook een hele goede vriendschap vereeuwigd moet kunnen worden via een huwelijkscontract. Dezelfde rechten zouden daarbij horen, waaronder minder belasting betalen over de erfenis. Daar word ik vrolijk van, de wetgever ziet je aankomen. Nu kunnen twee boezemvrienden natuurlijk al trouwen, er is geen instantie die controleert of je deze actie omzet in samenwonen en seks. Ik begreep echter dat een van de twee al getrouwd is. Tja, dan wordt het bigamie en daar is de wetgever al helemaal niet blij mee.
Het is wat met dat huwelijk. Waren wij rond 1970 nog zo verlicht dat we het aanvochten, waarom zou je je zo vastleggen, liefde kun je niet verzekeren in een contract. Maar nee, ook homoseksuelen gingen ervoor ijveren, terwijl wij indertijd dachten dat die mensen geëmancipeerd genoeg waren om daar niet in te trappen. Het laatste decennium wordt er weer meer getrouwd, het huwelijk is weer de mooiste dag van je leven (zó’n trieste gedachte...). Tegenwoordig schijnen ze er vaker iets bijzonders van te maken: in een luchtballon trouwen, in de sauna, bovenop een hoge toren. Maar dat kun je allemaal toch ook doen zonder dat je een contract ondertekent?? En nu gaan ook vrienden zich roeren. Het is wel waar dat nogal wat filosofen hebben gezegd dat een huwelijk op basis van vriendschap langer stand zal houden dan een huwelijk op basis van liefde.
Ach, laat maar genoeg bevolkingsgroepen het recht opeisen om ook te mogen trouwen, hoe vaak dan ook, dan zit er niets anders op om het huwelijk alsnog af te schaffen.

Alledaagse Wijsheden

“Vrienden heb je voor het léven, echtgenoten komen en gaan.”

Canadese onderzoeksrespondente 

“Voor vriendschap is de tijd een bondgenoot, voor de liefde een gevaar.”

Godfried Bomans 

“Er zijn steden waar een huwelijk al een succes wordt genoemd als het koppel samen de kerk uitgaat.”

Wiet van Broeckhoven

’s Avonds vind ik het prettig om de gedachten een poosje tot rust te brengen. In mediteren ben ik niet sterk, mijn oplossing is de legpuzzel, in een gestaag tempo stukjes leggen. Natuurpuzzels liggen mij niet, ze zijn wel rustgevend, maar vaak te moeilijk, te veel gelijke kleuren. Dus bij voorkeur een puzzel waarop veel te zien is. Net heb ik een afbeelding van de ‘Maiden Voyage’ van de Titanic afgerond. Vrolijk gekleurde confetti alom, overal zwaaiende mensen, een giga boot, wat een feest was dat 14 april 1912. Maar de puzzel gaf me geen rust, ik werd het verhaal ingezogen. Zo legde ik stukjes van mensen die in een grijs-paarse nevel de boot inliepen en ik zag ze gewillig in hun doodskist stappen. Het lijkt wel alsof die puzzel het verhaal indringender voor mij maakte dan de film, misschien juist omdat ik puzzel vanuit zoveel mogelijk innerlijke rust.
Nu is er weer een puzzel op mijn pad gekomen die mij intrigeert, namelijk een afbeelding van een schilderij van Pieter Bruegel de Oude. (De ‘h’ in de achternaam hebben zijn zonen voor het eerst gebruikt.) Het schilderij verbeeldt 100 Hollandse spreekwoorden/gezegdes. Denk je eens in, honderd op één schilderij, terwijl het beeld een heel acceptabel middeleeuws tafereel toont. (Wellicht blijkt uit mijn verbazing een povere kennis van de kunst.) Om er een paar te noemen: ‘Iemand bij de neus nemen’, ‘Lachen als een boer die kiespijn heeft’, ‘Twee vliegen in een klap slaan’, ‘Achter het net vissen’, ‘Door de mand vallen’, ‘Op hete kolen zitten’, ‘Als het kalf verdronken is, dempt men de put’. Dat wordt de komende keren weer weinig innerlijke rust, gretig als ik ben om ze allemaal tegen te komen.

Alledaagse Wijsheden

“Van het concert des levens
Is soms weinig te horen vanwege het rumoer in de zaal.”

Ed Nissink

“Aanpassingsvermogen is een menselijke kwaliteit en het werkt slechts tegen je als je niet tegelijkertijd contact houdt met jouw innerlijke behoeften.”

Sun van Meijel

(vervolg)

Terwijl Trudy Dehue ADHD gebruikt om aan te geven dat wetenschappers de werkelijkheid creëren en daarmee levens van mensen beïnvloeden, is het thema van Abigail Saguy overgewicht. De titel van haar boek toont hoe heikel haar onderwerp is: ‘What’s Wrong With Fat?’. Alles is fout, leren de gezondheids- dogma’s ons. We zijn in het Westen zo geïndoctrineerd met de rampspoed van overgewicht dat haar betoog provocerend overkomt. Met een overrompelende hoeveelheid informatie brengt ze echter nuances aan in de heersende overtuigingen, meldt Marco Visscher. Bijvoorbeeld: niet mensen met een normaal BMI (Body Mass Index), maar mensen met wat meer vet zijn het beste beschermd tegen bepaalde kwalen en ziekten. Een vrouw met overgewicht heeft vóór de overgang meer kans op borstkanker, ná de overgang juist minder. Enzovoort.
De lobby van farmaceuten die middelen voor gewichtsverlies verkopen heeft invloed op het vaststellen van de BMI grenzen voor normaal gewicht. Die werden verlaagd; direct waren er miljoenen meer mensen met overgewicht en werd de angst voor deze ‘sluipmoordenaar’ verder aangewakkerd. Er is sprake van self fulfilling prophecy: dikke kinderen worden gepest, mensen worden beticht van slapte, eigen schuld! – een ongezonde stigmatisering die angst oproept.
De BMI is geen bruikbare maatstaf, meent Saguy. Nu heb ik het altijd al eigenaardig gevonden dat zowel prachtige vederlichte Chinese vrouwen als schitterende Rubensiaanse negerinnen binnen dezelfde BMI grenzen moeten vallen om normaal te heten. Een opmerkelijke eigen ervaring: toen mijn BMI in ruim een jaar drastisch was teruggebracht naar normaal (niet moeilijk voor mij in psychisch instabiele tijden) vroegen sommigen licht bezorgd of ik misschien een ziekte onder de leden had. Toen jaren later mijn BMI weer opliep tot het oude niveau (ook niet moeilijk in psychisch stabiele tijden) vroeg niemand of ik misschien ziek was. Weten we intuïtief dan toch meer dan de dogma’s doen vermoeden?

Alledaagse Wijsheden“

“If you jog every morning, eat nothing but health food, avoid sugar, haven’t smoked in years, make sure you get enough sleep, and drink only bottled water, yet you do that from a place of anxiety, you are not in any way maintaining your health. You are merely not heeding what it is that will, at some time, make you ill – which is fear.”

Pat Rodegast, Judith Stanton

Veel mensen denken dat ze denken, terwijl ze alleen maar hun vooroordelen opnieuw rangschikken."

William James

“Zoals mist wordt verdreven door de kracht van de zon en nergens anders door, worden vooroordelen uit de weg geruimd door de kracht van de bewustwording. Je kunt vooroordelen op geen andere manier uit de weg ruimen.”

Milerepa, Tibetaanse Boeddhistische filosoof 

Ongeveer gelijktijdig bereikten mij het interview van Lex Bohlmeijer met wetenschapsfilosoof Trudy Dehue in De Correspondent en van Marco Visscher met sociologe Abigail Saguy in Trouw. Een opsteker! De eerste schildert een perspectief wat direct verband houdt met het werk van de tweede. Dehue houdt een pleidooi voor diversiteit, die door de wetenschapspraktijk bedreigd wordt. Psychiaters schrijven dikke boeken over geestelijke ziektes en daaraan liggen uiteraard de aannames van die psychiaters over normaal gedrag ten grondslag. Erger wordt het als de farmaceutische industrie gaat samenwerken met deze wetenschappers. Uitkomsten worden beïnvloed door het belang om zoveel mogelijk pillen te verkopen.
Dit betekent dat de grenzen van normaal zijn steeds nauwer worden aangetrokken en zo groeien we naar een gemiddelde toe. Steve Jobs zou vandaag de dag vast niet binnen deze grenzen zijn gevallen, ettelijke stoornissen waren gesignaleerd. Daarmee verkoopt de wetenschap volgens Dehue normen onder het mom van feiten. Er ligt een keuze aan ten grondslag, gevaarlijk als dat ontkend wordt. De lat om perfect te zijn komt hoger en hoger te liggen. Wat doen mensen dan: om hulp vragen en daarmee is de cirkel rond.
Met dergelijke geluiden maak je je niet geliefd in de wetenschappelijke wereld. Dehue’s stelling is dat wetenschappers niet namens de werkelijkheid praten, maar ze creëren haar. Vervolgens worden de levens van mensen drastisch beïnvloed. Rancuneus is Dehue niet. ‘We doen het met z’n allen.’ Het publiek verwacht waarheden van wetenschappers, anders worden ze weggehoond.
Dit is maar een zeer beperkte weergave van Dehue’s inzichten. Meer weten? Lees haar boek ‘Betere mensen’, het bevat een realistisch pleidooi om anders te mogen zijn. Dat is ook precies waar Abigail Saguy zich voor inzet en haar studie is helemaal vloeken in de kerk van heersende dogma's.               (wordt vervolgd) 

Alledaagse Wijsheden                                                                                                                 

“De wetenschap kan niet gemechaniseerd worden. Kennis is informatie plus oordeel.”

Deirdre N. McCloskey 

“Uiteindelijk zal het meeslepen van de medische wetenschap in de economische ratrace fnuikend zijn voor het idee dat je gewoon gezond kunt zijn. Als je van elk onderdeel van je lichaam kunt zeggen dat het minder goed functioneert dan je zou willen, zijn we allemaal in zekere zin permanent ziek. Dan wordt de wereld, zoals Goethe heeft voorspeld, een enorm ziekenhuis, waarin iedereen iedereen moet verplegen.”

Robert & Edward Skidelsky

(vervolg)

Eén van de hoofdissues van de vrouwenbeweging in de tweede helft van de vorige eeuw was economische zelfstandigheid. Via onderzoek is erop gewezen dat economische afhankelijkheid tot machtsverschillen leidt die de relatie geen goed doen. Dat geldt ook voor ouders en volwassen kinderen. Bij het stoppen van de ouderlijke macht over het nageslacht is het wenselijk dat jongeren voor zichzelf gaan zorgen. Door een studie kan dat vertraagd worden, maar het is wel het einddoel.
Uitzicht op een erfenis kan in emotioneel opzicht daar lelijk doorheen spelen. Wat is het vermogen van je ouders, kun je er rekening mee houden bij je keuzes? Hoe kan je blij zijn met geld waarvoor je ouders eerst moeten sterven en trots zijn op geld dat je zomaar krijgt? Oef, (weduwnaar) pa is verliefd op een veel jongere vrouw, hij wil trouwen..., in gemeenschap van goederen... Dilemma’s te over, om nog maar te zwijgen over de situatie waarin je grote financiële problemen hebt en je ouders niet willen bijspringen. Wat ga je dan misschien hopen??
Uit onderzoek van Else-Marie van den Eerenbeemt blijkt dat één op de vier erfenissen leidt tot zulke ernstige conflicten dat broers en zussen elkaar niet meer willen zien na de dood van hun ouders. Erven op basis van emotionele banden is gewoon risicovol. Los daarvan, voor mij is toch het belangrijkste argument dat de samenleving niet meer is ingericht via het plaatselijke gemeenschapsleven, wat betekent dat we grotere verantwoordelijkheden voor anderen hebben dan alleen voor onze directe naasten. Schaf dus het familiale erven af. (Er zijn natuurlijk uitzonderingen, zoals familiebedrijven die voortgaan.) Een buitengewoon goede bestemming voor het vrijgekomen geld: bestrijding van armoede onder kinderen in Nederland en in de wereld. 

Alledaagse Wijsheden

“Armoede is de vader van revolutie en misdaad.”

Aristoteles

“Gebrek aan geld is de bron van alle kwaad.”

George Bernard Shaw

“De grootste vervuiler op de wereld is de armoede.”

Mahatma Ghandi

“Armoede brengt volkeren tot revolutie en revoluties brengen het volk weer tot armoede.”

Victor Hugo

“Armoede bestrijden is geen daad van liefdadigheid. Het is een daad van rechtvaardigheid. Het is de verdediging van een fundamenteel mensenrecht, het recht op waardigheid en een fatsoenlijk leven. Zolang armoede blijft bestaan, is er geen echte vrijheid.”

Nelson Mandela

Zijdelings heb ik al geschreven over het feit dat familiaal erven uit de tijd is. De eerste keer (25/2/’13) in verband met het feit dat mensen zeer onterecht hun vermogen niet willen aanspreken voor hun eigen zorg. De tweede keer (30/11/’13) was mijn voorstel alle erfenissen te innen als middel om Groningen te redden. Nu Jesse Frederik in De Correspondent verhoging van de erfbelasting kundig propageerde, kan ik mooi de lezersreacties analyseren.
Zo’n vijftig mensen laten van zich horen. Er zijn duidelijke voor- en tegenstanders. Ongeveer drie op de vijf mensen met een uitgesproken mening zijn vóór een verhoging. De tegenstanders uiten zich vooral emotioneel: “pure diefstal”, “graaien in de portemonnee van een ander”, “pakken wat je pakken kan”, “zielige discussie”, “het ruikt naar jaloezie”. De voorstanders reageren daar doorgaans rustig op met verschillende argumenten. Bijvoorbeeld op de aanval: “Wat je zelf niet hebt, gun je ook een ander niet.” is de weloverwogen tegenreactie: “Het punt is juist een ander te gunnen wat je zelf hebt.” Ik moest denken aan de man, levend in een licht verpauperde buurt, die over de dure huizen verderop zei: “Ik gun de rijken van harte dat ze zo groot wonen. Zolang ik niets tekort kom.”
Er werd een grote dosis materiële, belastingtechnische, morele en maatschappelijke argumenten voor het voetlicht gebracht. Heel weinig kwam echter de emotioneel menselijke kant aan bod. Als dat al zo was, dan werd de speciale band tussen ouders en kinderen gebruikt door tegenstanders als argument dat een verhoging van de erfbelasting uit den boze is. Het omgekeerde is in mijn ogen echter het geval, die band vraagt juist om het afschaffen van het familiale erfrecht!                  (wordt vervolgd) 

Alledaagse Wijsheid 

Jeroen de Koning liet zijn reactie in De Correspondent vergezeld gaan van ‘het schitterende verhaal van Tijl Uilenspiegel’. Ik kende het niet en ja, het is zeker mooi en toepasselijk in dit verband. 

“Tijl en Lamme Goedzak liepen tegen de avond door een groot bos.
Tijl ging een fazant vangen en intussen maakte Lamme een vuurtje. Even later hing er boven het vuurtje een fazant welriekend te garen.
Te paard kwam een man aangereden, die zich voorstelde als baron en de fazant opeiste, want het was zíjn bos en dus zíjn fazant. 
'Aha,' zei Tijl, 'en hoe ben je aan dat bos gekomen?'
'Gekregen van mijn vader' zei de baron.
'En hoe was hij er aan gekomen?' vroeg Tijl.
'Die had het weer van zijn vader.' antwoordde de baron.
'En hoe was hij er dan aan gekomen?' vroeg Tijl.
'Die had het weer van zíjn vader.' antwoordde de baron.

Zo vroeg Tijl nog even door, tot het antwoord van de baron luidde:
'Die had er zèlf om gevochten!'
'Aha', zei Tijl terwijl hij zijn mouwen opstroopte, 'zullen we dan maar?'”

De tekening van NU.nl cartoonist De Jager over het feit dat de publieke sector de salarisverlaging niet pikt:
Zwaar gedeprimeerd zit de vijftiger op de bank naast zijn vrouw en stamelt wanhopig: "170.000 euro! Hoe moet een mens daarvan rondkomen??" Zijn vrouw tracht hem op te beuren en zegt strijdlustig: "Dan moeten ze het zelf maar weten en ga jij bij een CBR in het buitenland werken!"

De mantra ‘Zo krijgen we de goede mensen niet en trekken ze naar het buitenland’ hebben we nu al veel te vaak gehoord. Er wordt ook fors tegenin gegaan, bijvoorbeeld dat die zogenaamd ‘goede mensen’ het in het verleden vaak hebben laten afweten en dat werkelijke gedrevenheid niet afhankelijk is van de hoogte van het (reeds goede) inkomen. Maar dat haalt kennelijk weinig uit. In het buitenland zal hetzelfde argument wel gebruikt worden en zo creëer je dus een effectieve spiraal om de lonen van de hoge inkomens steeds verder op te krikken.
Wie zijn deze protesterende grootverdieners? Ik heb er geen onderzoek naar gedaan, maar het lijkt
me geen gewaagde veronderstelling dat het overgrote deel een universitaire opleiding heeft gevolgd.
En daar openbaart zich het grote manco van de universiteiten: er ontbreekt een vak dat in elke studierichting thuishoort, dat voor iedere academicus uiterst belangrijk is, namelijk het vak ‘morele vorming en gemeenschapszin’.
Alfred Adler, arts en psychoanalyticus, stelde in 1935: “Wij mogen verwachten dat in een verre toekomst, mits aan de mensheid voldoende tijd wordt gelaten, de kracht van het gemeenschapsgevoel over alle uitwendige weerstanden zal zegevieren.” Die verre toekomst is in ieder geval nog niet aangebroken en we mogen hopen dat de mensheid zichzelf voldoende tijd en inzet gunt om die richting uit te gaan.

Alledaagse Wijsheden

“De bezieling waarmee een mens in de aardse werkelijkheid staat, is bepalend voor de vraag of hij betrouwbaar is en of hij in opbouwende zin meewerkt aan de ontwikkeling van de mensheid.”

Sun van Meijel

“Als Amerikaanse mannen geobsedeerd zijn door geld, zijn vrouwen dat door hun gewicht. De mannen praten over winst, de vrouwen over verlies en ik weet niet welke gesprekken saaier zijn.”

Marya Mannes

“Sure, money is all wrong, and the devil decreed it;
it doesn’t belong to the people who need it.”

Piet Hein  (Deens fysicus)

(vervolg)

Doc Childre is er duidelijk over: “Emoties, en alléén emoties, geven betekenis aan ons leven.” Een boute bewering, maar het klopt dat als wij een gevoelsleven hadden à la TomTom, er geen bal aan zou zijn. Niets zou ons boos of blij maken, teleurstelling, wrok zijn onbekend, maar ook enthousiasme, gelukzaligheid. Zijn uitgangspunt is dat emotionele energieën op een hogere snelheid werken dan gedachten. Emotionele reacties tonen zich in de breinactiviteit nog voor we tijd hebben om te denken.
Nu heb ik ook met indrukwekkende theorieën horen verdedigen dat de gedachte er eerst is, zij bepaalt het gevoel dat je bij een ervaring hebt. Een goede bekende groet je niet op straat en je voelt je beroerd of opgelucht. Daarachter zit een gedachte: ‘die ziet mij ook al niet zitten’ resp. ‘gelukkig, ik heb geen tijd voor een praatje‘. Daar ik er zelf geen onderzoek naar heb gedaan, kan ik dit onderwerp alleen maar aanpakken via zelfonderzoek.
Ik sprak eerder over ‘voelend denken’ en ‘denkend voelen’. De eerste vorm herken ik bij analytisch schrijven, waarbij m’n gevoel bij sommige woorden aangeeft dat het niet goed is. Daarna bedenk ik wat erachter zit. Denkend voelen gebeurt als ik emotioneel reageer en binnen een fractie van een seconde ga bedenken waar die emotie vandaan komt. Op basis van dit beperkte zelfonderzoek zou ik zeggen dat het niet óf-óf is, maar er bestaat een verwevenheid tussen emotie en gedachte. De emotie is er wel sneller dan het denken, maar zij is gebaseerd op een eerdere gedachte, interpretatie.
Dat emoties essentieel zijn, merk je bij vergeven. Je kunt de argumenten op een rijtje zetten en de ander in gedachten vergeven. Als de emoties niet meegaan, is het proces niet voltooid. Pas als het gevoel vergeeft, kan er sprake zijn van loslaten.

Alledaagse Wijsheden

“Rechtvaardiging is de nummer één rede dat mensen hun emoties niet succesvol managen.”

Doc Childre, Howard Martin, e.a. 

“Bij het in evenwicht brengen van onze gevoelens gaat het niet om het onderdrukken van onze werkelijke gevoelens, maar om te beseffen dat we meer zijn dan onze pijn, verdriet of woede.”

Carolina Bont

(vervolg)

Ik ben bepaald niet iemand die het hart op de tong heeft, maar ik wil van mijn hart ook geen moordkuil maken. Met hart en ziel werk ik eraan om de waardering van vrouwelijkheid in onze samenleving op te vijzelen, gelijkwaardig aan mannelijkheid. Daarbij laat ik het hart niet snel in de schoenen zinken. Kritiek van anderen zal ik ter harte nemen, maar de schrik slaat me daarbij heus niet snel om het hart. Er zijn wel eens mensen die mij op het hart drukken wat gematigder te zijn, maar ik kan met m’n hand op m’n hart verzekeren dat mijn bedoelingen oprecht zijn. Ik houd mijn hart vast voor een samenleving waarin hoofdzakelijk de mannelijke energieën het voor het zeggen hebben. Dit alles moest me echt even van het hart.
En zo kan ik doorgaan, hartewens, hartsvriedin, hartzeer, hartverscheurend. Mensen zijn laaghartig
(laf, gemeen) of hooghartig (arrogant), maar ze kunnen het hart ook op de goede plaats hebben zitten. Schier oneindig zijn de uitdrukkingen met het hart als middelpunt. Zoek ik dan naar gezegdes over het hoofd, de hersenen, het denken dan ontwaar ik er maar weinig, die me bovendien vaak niets zeggen. Neem nou: “Wees nooit zo breeddenkend dat uw hersenen eruit vallen.” van Sam Levenson; nooit van gehoord.
De meest bekende is: ‘ik denk, dus ik ben’ van Descartes in de 17^e eeuw. Zelf doe ik meer aan voelend denken en denkend voelen, maar daar koppel ik niet ‘ik ben’ aan vast. 'Ik ben' staat louter op zichzelf. Een bekende in 21^e eeuws Nederland is: ‘wij zijn ons brein’ van Dick Swaab. Adieu invloed van het hart, adieu wijsheid van de taal. Het zal een pak van mijn hart zijn als die uitdrukking weer in de vergetelheid is geraakt.                      (wordt vervolgd)

Alledaagse Wijsheden

“Goed uit je doppen kijken is niet voldoende als je niets ziet met je hart.”

Toon Hermans

“Erger dan de breedsprakige stamelaars die altijd beginnen met de verzekering: 'Ik ben geen redenaar' en vervolgens uitvoerig bewijzen dat ze niet gejokt hebben, zijn de gladde, geroutineerde leugenaars, die alleen maar spreken met hun mond, maar nimmer met hun hart."

Simon Carmiggelt

Aha, weer een gezondheidseffect op het spoor, via een krantenknipsel uit 2007: ‘Een cynicus heeft veel kans op hartklachten’. Aangetoond door onderzoek uiteraard, anders kwam het niet in de krant. Wantrouwige cynici zijn mensen die niets goeds van de wereld en mensen verwachten, en dat is dus ongezond. Overigens is er niets nieuws onder de zon. In hun onvolprezen boek ‘The HeartMath Solution’ (1999) schreven Doc Childre en de zijnen al dat interacties die gekenmerkt worden door vijandigheid, sarcasme, anderen vernederen, zelf geen verantwoordelijkheid nemen, zeer schadelijk zijn voor de eigen gezondheid.
De ‘hart intelligentie’ is door de auteurs uitvoerig onderzocht. Het hart wordt omschreven als een intelligent systeem met de macht om de emotionele en mentale systemen onderling coherent in balans te brengen. Het is dus bepaald geen ‘domme’ pomp, er is een constante communicatie met de hersenen. Het hart neemt ook eigen beslissingen, het verbindt ons met een hogere intelligentie via een intuïtief domein waar geestkracht en menselijkheid samenkomen. Het verwerkt de informatie op een minder lineaire, meer intuïtieve, directe manier dan de hersenen. Childre’s onderzoek richt zich met name ook op stress. Niet goed gehanteerde reacties erop hebben een grotere invloed op de gezondheid en het optreden van hartklachten dan bijvoorbeeld roken.
Tot slot dan de ‘formule’ van de aanhef, opgesteld als psychologische vergelijking die de essentie van ‘The HeartMath Solution’ weergeeft: Activeren van Hart Intelligentie (AHI) + het Denken Managen (DM) + Emoties Managen (EM) = Energie Efficiëntie (EE) + Toegenomen Coherentie (TC, verbondenheid en harmonie tussen de innerlijke processen) + Verhoogd Bewustzijn (VB) + Greater Productivity (GP).
Om de laatste moet ik wel weer glimlachen, de Westerse cultuur ten voeten uit, als de productiviteit maar toeneemt...                  (wordt vervolgd)

Alledaagse Wijsheden 

“We know the truth not only by reason, but also by heart.”

Blaise Pascal

“Ultimately, the head ‘knows’ but the heart ‘understands’.”

Doc Childre, Howard Martin, e.a.

“The world needs more warm hearts and less hot heads.”

Thea Alexander

Hippocrates wordt beschouwd als de vader van de Westerse geneeskunde. Zijn eed van zo’n 24 eeuwen geleden dient nog steeds als voorbeeld voor Westerse artsen om zich te verplichten beroepsregels te handhaven. De woorden zijn gewijzigd, maar de strekking is overeind gebleven. Merkwaardig, want in de tussentijd is er veel veranderd. De zinsnede in de huidige artseneed: ‘Ik zal de beschikbaarheid en toegankelijkheid van de gezondheidszorg bevorderen.’ is begrijpelijk voor toen, maar leidt nu tot excessen.
EenVandaag besteedde een thema-uitzending aan het onderwerp wat een patiënt in een terminale levensfase mag kosten aan geneesmiddelen en behandelingen. Tendentieus was de leuze erbij:
‘Wat is een mensenleven ons waard?’. Over de kwaliteit van dat leven wordt niet gesproken. Tendentieus was ook dat een jonge moeder aan het woord kwam die met dure middelen was genezen en met kostenplafond hier niet gezeten had. Het grote probleem is nu juist de groep 70+, waarbij je kunt spreken over een voltooid leven.
Ingrijpende kritiek las ik in de ‘The Prophetess; conversations with Rana’ van Thea Alexander. Zij noemt de poging om een lichaam tijdens de laatste fase in leven te houden wreed. Treurig zijn ook de pogingen van mensen om de fysieke dood te vermijden. Ziekenhuizen zitten vol met zielen, opgesloten in fysieke lichamen, die het loslaten en de vrijheid van de dood ontzegd worden. Ook verpleeghuizen zijn vaak gevangenissen voor zielen, opgesloten in een in verval geraakt of vegetatief functionerend lichaam.
Vonden Christenen juist niet dat God moest beslissen over leven en dood? Niet meer, zij laten volop
in zich snijden; de EO laat dergelijke chirurgische ingrepen zelfs live op de tv zien. Atheïsten en vele agnosten hebben de ziel zelfs helemaal uitgebannen. Zo kan het zijn dat, indachtig de 24 eeuwen geleden verheven gedachten van Hippocrates, wij nogal gewelddadig gedrag hoogachten.

Alledaagse Wijsheden

“Er bevindt zich iets in u dat meer weet dan u weet.”

Rochelle Myers

“Als we doodgaan laten we alles achter wat we hebben en nemen we alles mee wat we zijn.”

Uit de verzameling van E.C. McKenzie

De Romeinse dichter Ovidius werd geboren in 43 vóór Christus. Van hem komt de uitspraak: “Goed en kwaad grenzen aan elkaar; daarom krijgt de deugd vaak de schuld van wat de ondeugd misdaan heeft.” Deel 1 van de uitspraak begrijp ik, ze lopen zelfs in elkaar over. Filosofen hebben zich eeuwenlang over het vraagstuk van ‘goed & kwaad’ gebogen en de subjectiviteit van beide begrippen blijkt wel uit hun geschriften.
Maar nu deel 2 van de uitspraak, daar heb ik het moeilijker mee. Ik probeer voorbeelden te zoeken. Timmermans is in Westerse common sense termen de deugd, Poetin de ondeugd en krijgt Timmermans nu de schuld van wat Poetin doet. Nee, Timmermans profiteert er juist van qua aanzien. Maar deugd en ondeugd zullen ook wel in elkaar overlopen, dus wie krijgt dan de schuld van wie?
Nu is er dan Yasmina Haifi van de PvdA. Zij twitterde dat ISIS niets met Islam te maken heeft, dat het een vooropgezet plan is van zionisten die bewust Islam zwart willen maken. De reacties zijn uitermate fel en haar werkgever, het ministerie van Veiligheid en Justitie, heeft haar al op non-actief gesteld. De PvdA neemt ferm afstand: “Het onbeschrijfelijk leed dat ISIS veroorzaakt verdient de meest krachtige veroordeling.” Daar zal mevrouw Haifi het zeker wel mee eens zijn neem ik aan, maar haar complot- analyse wordt scherp veroordeeld. Nu stikt het in het Westerse common sense denken van complottheorieën die wél mogen, dus kennelijk van de deugd komen, terwijl Yasmina de ondeugd vertegenwoordigt. Of omgekeerd. Ik haal Ovidius er weer eens bij, ik kom er niet uit.

Alledaagse Wijsheden

“De veiligste karakterisering van de hele Westerse filosofische traditie is dat zij bestaat uit een serie voetnoten bij Plato.”

Alfred N. Whitehead

“Durf te twijfelen aan wat je zo zeker dacht te weten. En je moed zal nieuwe werelden openen.”

Ed Nissink

In 1993 kwam het boek ‘The Celestine Prophecy’ van James Redfield uit. Binnen een jaar was deze spirituele thriller een wereldwijd succes en ook in Nederland stond ‘De Celestijnse Belofte’ jarenlang
in de top 10. Het leek erop alsof de interesse voor spirituele visies snel groeiende was in de Westerse wereld. Maar nu, twee decennia later, lijkt er nog niet op grote schaal met zijn inzichten en andere spirituele visies gewerkt te worden.
Fraai vond ik Redfield’s beschrijving van het ontstaan en de mogelijke uitwerking van verliefdheid. Hij spreekt veel in termen van persoonlijke en universele energie die je kunt opvangen. Bij de start van een verliefdheid geven de gelieven elkaar onbewust veel energie en beiden voelen zich geweldig, in de wolken, erg energiek. Zodra je echter gaat denken dat dit gevoel helemaal van die ander komt, snijd je je af van de universele energie en raak je verslaafd aan elkaar. Je gaat steeds meer steunen op elkaars energie, maar die is niet genoeg meer. Dan vallen de gelieven terug op hun pijnpunten in een poging elkaar onder controle te houden en om de energie van de ander met kracht naar zich toe te trekken.
Op deze wijze ontstaat de gebruikelijke machtsstrijd en leren mensen niet meer van elkaar. Terwijl de verliefdheid nu juist bedoeld was om een psychische ontwikkeling tot stand te brengen, met name een innerlijke integratie van mannelijke en vrouwelijke kwaliteiten.
In zijn boek voorspelde Redfield begin jaren 90 ook dat we in het komende millennium een paradijs op aarde zouden creëren. We zitten natuurlijk pas net in dat nieuwe millennium, maar de voortekenen zijn op dit moment bepaald niet bemoedigend in deze wankele wereld met zoveel geweld.

Alledaagse Wijsheden

“Je verbinden met de universele energie is iets waar mensen open voor moeten staan, erover willen praten en haar verwachten. Anders kan het hele menselijke ras teruggaan naar het pretenderen dat het in het leven om macht over anderen gaat en over het uitbuiten van de planeet. Als we daarnaar teruggaan, zullen we niet overleven.”

James Redfield

“Ik ben tegen geweld omdat het goede dat het schijnbaar uitricht slechts van tijdelijke aard is; het kwaad dat het doet is blijvend.”

Mahatma Ghandi

 ‘Elk nadeel heb z’n voordeel’ is een bekende Cruyffiaanse wijsheid. Het internationale gehannes met economische sancties over en weer is goed beschouwd een groot nadeel, er wordt van alle kanten onvolwassen politiek bedreven. Dus zullen er ook wel grote voordelen aan vastzitten. Laten we ze eens op een rijtje zetten:
—Er worden meer producten van eigen bodem gegeten, meer zelf verbouwd, dus goed voor het milieu.
—We springen zuiniger met de energie om, minder gasverbruik en meer alternatieve energiebronnen.
—Minder vliegreizen vanwege hogere prijzen als niet over Rusland gevlogen mag worden.
—Extra recessie, waardoor we zuiniger gaan leven en onze ecologische voetafdruk op de aarde kleiner wordt.
—In eerste instantie meer werkloosheid, waardoor de urgentie om het werk eerlijker te verdelen snel
zo groot wordt, dat we creatieve maatregelen gaan nemen (out of the box denken!) op het gebied van algemene werktijdverkorting en een andere inrichting van het werk.
—De vermogens- en inkomensongelijkheid zal worden aangepakt om de samenleving leefbaar te houden en nieuwe generaties kansen te geven.
—Een basisinkomen voor iedereen staat voor de deur.
—Door de extra recessie zal de discussie aangewakkerd worden wat zinvolle arbeid is en welke
(duur) betaalde arbeid we eigenlijk wel kunnen missen.
—Evenzo zal een discussie op gang komen welke artikelen in feite overbodig en ook schadelijk zijn,
met als streven de reclame voor die producten te beperken.
—Last but not least zal de sfeer van concurrentie noodgedwongen omslaan in een sfeer van samenwerking binnen de eigen regio en naar buiten.

Als de nood het hoogst is, is de redding nabij; we blijven hopen.

Alledaagse Wijsheden

“Leven in harmonie met de natuur is geen offer, maar iets om naar te hunkeren. (...)
Harmonie met de natuur maakt deel uit van het goede leven voor de mens.”

Robert & Edward Skidelsky

“Vanuit het denken en voelen zal de wil aangesproken moeten worden om de menselijke techniek harmonieus in te voegen in het wezen van de Aarde.”

Kees Zoeteman

Onderzoek heeft aangetoond dat...: (een greep uit media meldingen in de afgelopen maand)
1) ...stellen met gelijk inkomen langer samen blijven;
2) ...frieteters slechter presteren op de universiteit;
3) ...mensen die dieet houden een grotere kans op depressie hebben, vanwege de teleurstelling dat het leven niet drastisch anders is na het afvallen;
4) ...de grootste ergernis onder singles tijdens een date smakken bij het eten is;
5) ...bijna één op de vijf economen wel een seks heeft geaccepteerd of aangeboden in ruil voor een co-auteurschap of toegang tot wetenschappelijke informatie;
6) ...het hart energie uitstraalt die op bijna 2 meter afstand te meten is en dat het onze diepste waarden activeert; karakter, integriteit, toewijding, moed zetelen in het hart.

Bij 1) denk ik: dat kun je helemaal niet zo meten, veel te veel beïnvloedende factoren. Bij 2) denk ik: hebben jullie aan die universiteit niets beters te doen dan te suggereren dat ander voedingsgedrag betere studieresultaten oplevert; dat verband ligt echt wel wat complexer. Bij 3) denk ik: aannemelijk, er wordt veel te veel gewicht aan het gewicht gehangen. Bij 4) denk ik: goh, goh, waar onderzoek al niet nuttig voor is, je weet nu dat je bij een date vooral niet moet smakken. Open deur dus. Bij 5) denk ik: ha, ha, dat had ik zo zelf kunnen bedenken, ik heb die lui al nooit vertrouwd. Bij 6) denk ik: zinnig onderzoek van het ‘HeartMath Institute’, daar kunnen we wat mee.

En zo zwijmel ik wat weg bij de onderzoeksresultaten om mij heen, wetende dat ieder op zijn eigen manier ermee aan de haal gaat. Geruststellend.

Alledaagse Wijsheden

“Als mensen het erover eens zijn wat de feiten zijn, zijn ze het vaak oneens over wat die feiten betekenen.”

“Wetenschap is niets anders dan getrainde en georganiseerde common sense.”

Uit de verzameling van E.C. McKenzie

“Zoals de hand voor de ogen de grootste berg verhult, zo onttrekt het kleine aardse leven de diepe waarheden en mysteries, waarvan de wereld vol is, aan het zicht.”

Nachman ben Simchai van Bratslav

Dan kom je al surfend een fraaie zin tegen uit ‘A Course in Miracles’: “Probeer niet de wereld te veranderen, maar verander alleen je opvatting over de wereld. Zodra jij je geest van veroordelende gedachten geneest, raak je in een toestand van liefdevolle vrede, want dat is wat je werkelijk bent!” Daar zit je dan, als je net wilde opschrijven dat het vijanddenken helaas, helaas weer in opmars is. Jawel, ik veroordeel het vijanddenken min of meer. Wij >< Zij. Bah! en ik kan me vaak niet eens herkennen in de ‘wij’ waartoe ik gerekend word. Nu moet ik mezelf dus van deze veroordeling genezen om in liefdevolle vrede te geraken. Ik kan het nut er wel van inzien, maar dan wil ik het wel tegelijk met een paar miljard andere mensen doen.
Aan de boeddhistische monnik en vredesactivist Thich Nhât Hanh werd eens gevraagd: “Kan de vredesbeweging een vriendelijke taal spreken om zo de weg naar de vrede te wijzen?” Zijn antwoord: “Ik denk dat het ervan afhangt of mensen in de vredesbeweging zelf vredelievend zijn. Want zonder zelf vredig te zijn, kunnen we niets doen voor de vrede.” Dat begrijp ik beter, want strijdbaarheid/sancties werken wederzijds strijd en sancties in de hand. Voor een vredesbeweging kan dat de bedoeling niet zijn.
Waar het in feite dus op neerkomt, is dat er gedegen en zonodig kritisch onderhandeld wordt met een open hart, warm en vredelievend naar de ander, wetende dat je zelf ook niet de ultieme waarheid over goed en kwaad in pacht hebt. Het klinkt wellicht wat te mooi, maar laten we eerlijk zijn, we willen deze aarde toch behouden voor ons nageslacht.

Alledaagse Wijsheden

“Een mens trachten te begrijpen is zo moeilijk dat men hem gemakshalve maar veroordeelt.”

George van Akker

“De beste manier om van je vijand af te komen is inzien dat hij niet je vijand is.”

Wijsheden van Boeddha 

Bernard Lietaer werkt in 1999 in zijn boek ‘Het Geld van de Toekomst’ een toekomstscenario uit
en verwacht voor 2015: “Het eerste jaar waarin meer commerciële transacties in complementaire munteenheden plaatsvinden dan in de oude, aangeslagen nationale eenheden.” Met de kennis van nu weten we dat het een wonder zou zijn als dat gehaald wordt. Ja, er wordt aan de basis hard gewerkt aan deeleconomie, ruilhandel, Transition Towns, etc., maar de reguliere munttransacties zijn nog veruit in de meerderheid.
Voorspellen is niet eenvoudig. In ‘Wijsheid te boek’ (red. Ronald Hermsen, 1998) worden regelmatig voorspellingen gedaan over het doordringen van spirituele zienswijzen, meer liefde op aarde. Dat stemt een mens verheugd, maar zestien jaar later is het bepaald niet de boodschap die het journaal uitzendt.
Overigens toont Kees Zoeteman in datzelfde boek aan dat de ontwikkelingen helemaal niet florissant zijn. In het eerste naoorlogse kabinet van Beel stond geestelijke gezondheid nog hoog aangeschreven: “Stoffelijke welvaart kan naar de overtuiging van deze regering een volk niet wezenlijk gelukkig maken, wanneer zij niet steunt op geestelijke welvaart.” Een halve eeuw later had dat inzicht plaatsgemaakt voor “steeds meer hameren op het aambeeld van ‘de versterking van de economische groei’ als panacee voor alle kwalen.” Realisme waar je niet vrolijk van wordt.
Een week geleden was Herman Wijffels op de tv bij ‘Schepper & Co’. Een en al optimisme, we gaan de goede kant op. We moeten het niet van de overheid hebben, maar van ondernemers en de jonge generatie. Hij ziet tekenen voor een cultuuromslag, in vijf à zes jaar gaan we een nieuwe richting op waarbij samenwerken en delen voorop staan. Ondanks alle niet uitgekomen voorspellingen in het verleden vertrouw ik erop, al was het maar om mee te werken aan self fulfilling prophecy.

Alledaagse Wijsheden

“Geld symboliseerde het liefhebbende geven en delen tussen mensen, dat aan de mens het gevoel gaf emotionele wortels in zijn gemeenschap te hebben. (...) Geld ontstond als symbool van de menselijke ziel.”

Willem H. Desmonde

“Nooit eerder heeft de mensheid zoveel macht gecombineerd met zoveel wanorde, zoveel zorgen met zoveel mogelijkheden tot vermaak, zoveel kennis met zoveel onzekerheid.”

Paul Valéry

“Wat ik denk van de Westerse beschaving? Ik denk dat het een heel goed idee zou kunnen zijn.”

Mahatma Ghandi

(vervolg)

Door met de laatste zeven waarden: “Je wordt een dromer als je niet slaapt.” Moeilijk, wakend dromen en alles kunnen creëren, daar moet ik nog aan werken. De kracht van extase in stilte ken ik wel.
Aan het volgende criterium voldoe ik volstrekt, begrijpen dat er een spirituele oplossing is voor alle problemen, maar het blijft niet zelden bij begrip zonder actie. Dan de overstap van vergaren naar delen, je krijgt plezier in het dienen van anderen. Prima, maar absoluut tot een bepaalde grens. Logisch natuurlijk, maar het zwakt het principe wel af.
Nog drie waarden te gaan. “Je leeft een echt leven.” Je mag veel fout doen, lessen leren, maar wél jezelf blijven. Dat zit wel snor, althans de laatste decennia. Vervolgens wordt voldoening ervaren als een natuurlijke gemoedstoestand. Niet continu, maar de laatste tijd ervaar ik wel regelmatig een mate van innerlijke vrede. En dan als laatste: minder oordelen en meer vergeven. Een brede lach trekt over m’n gezicht. Zie mijn blogs tot op heden, allemachtig wat kan ik goed oordelen. Vergeven vind ik een non-issue, wat mij wordt ‘aangedaan’ interpreteer ik zelf als zodanig, dus vergeven is niet nodig, hooguit mezelf. Alles opgeteld, gedeeld en vermenigvuldigd geef ik mezelf een 7+. 
Zeker, de veertien waarden zijn hier kort door de bocht weergegeven. Wil je er meer over lezen:
blz. 24-29 van het gisteren vermelde boek. Tot slot, Dyer denkt te weten hoe ik (en andere lezers)
in elkaar zit: “Wanneer jij je meningen onderzoekt, merk dan op hoeveel er beginnen met ‘moet’ of ‘mag niet’.” Zijn hele boek blinkt echter uit door ‘Je moet...’ zinnen. Een aardige paradox, want je mag zijn gedachten kennelijk niet van hem overnemen als ‘moeten’ en dat is dan weer een ‘mag niet...’ zin, wat ook niet mag.

Alledaagse Wijsheden

“We doen ons best om het tegendeel te bewijzen, maar het is een feit: de mens is net zo goddelijk als de natuur, en net zo oneindig als het oneindige.”

Aldous Huxley 

“Begin ermee jezelf te zien als een ziel met een lichaam, in plaats van een lichaam met een ziel.”

Wayne Dyer

Amerikanen zijn dol op rijtjes; tips, verbeterpunten, etc. Wayne Dyer (74) kan er ook wat van in zijn boek ‘Mijn Ziel, Mijn Zaligheid; Het besluit om vrij te zijn’. Vooropgesteld, ik heb grote waardering
voor de man, voor zijn pogingen mensen de weg te wijzen van een materieel naar een meer vergeestelijkt levensbeeld. Tot op de dag van vandaag is hij er druk mee. Dan enkele rijtjes die
ik zoal tegenkwam: 15 suggesties voor je handelen om vrijheid te ervaren; 10 foute standpunten;
4 categorieën van waarnemen; 5 stappen om de innerlijke dialoog tot zwijgen te brengen; 6 angsten
die je moet bestrijden.
Die rijtjes nopen je wel je eigen gedrag en standpunten te bezien. De veertien waarden om verhoogd bewustzijn vast te stellen heb ik maar eens kritisch nieuwsgierig op mezelf geprojecteerd. Eerlijk is eerlijk, ik begon er lol in te krijgen toen ik merkte dat ik redelijk wat waarden herkende. De betekenis van de samenloop van toevalligheden (synchroniciteit) is voor mij duidelijk, maar pas als vijftiger.
Van een universele energiebron ben ik me sinds die tijd zeker bewust. Voel ik me geliefd? Als
nuchtere Nederlander hoor je je daar niet op voor te laten staan, maar verlammende angst, die aan ‘niet geliefd voelen’ wordt gekoppeld, ervaar ik niet. Een gevoel van ontzag voor alles om ons heen
heb ik zeker ontwikkeld, ook pas na mijn 50^ste. Voel ik me met iedereen verbonden? In zekere zin
wel, maar dat blijft wel meer op een denkniveau dan op een gevoelsniveau. Heb ik een nieuwe overeenkomst met de realiteit gesloten? Wel in de zin dat ik een andere realiteit door de onze heen
kan ervaren.
Overgave en aanvaarding horen geloof ik vanaf de wieg bij mij, en daarmee ben ik op de helft van
deze bewustzijnsproef. (Wordt vervolgd.)

Alledaagse Wijsheden

“Als je weet Wie er naast je loopt op de weg die jij hebt uitgekozen, is angst uitgesloten.”

A Course in Miracles

“De onzichtbare intelligentie bevindt zich overal en in alles.”

Wayne Dyer

DNB president Klaas Knot aan het woord: Groei, Groei, Groei.... Het klinkt als een heilige mantra, een dogma dat zich zó diep genesteld heeft dat gevoel noch verstand erbij kunnen. Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem, die als groentje in de regering nog over economische stilstand durfde te spreken, daar moesten we maar aan wennen, is helemaal om. Groei en nog eens groei, en iedereen zoveel en
zo lang mogelijk aan het werk.
Hoe komen we toch aan deze voortrazende trein? Vader en zoon Skidelsky leggen uit dat eeuwen geleden de gedachte dat er ethische beperkingen zijn aan de menselijke ambitie ondergesneeuwd is geraakt. (boek: ‘Hoeveel is genoeg?’) Zo kregen sluimerende creativiteit en destructiviteit ruim baan,
op weg naar heerschappij over de aarde. Steeds weer werd door grote denkers naar een eindpunt gezocht, maar ze merkten keer op keer dat ze geen greep hadden op de machine die ze hadden geschapen. “Die was een soort monster van Frankenstein, dat nu volgens zijn eigen logica de vooruitgang programmeerde.” Als dat niet het beeld van een verschrikkelijke oorlog is, weet ik het
niet meer. Een oorlog die we ook uitvechten met economische sancties.
De Skidelsky’s stellen vast dat we in de val zijn gelopen van vooruitgang zonder doel, rijkdom
zonder einde. In de huidige tijd kunnen wij de utopische belofte van het goede leven niet waarmaken. “Het kapitalisme (...) heeft niet de spontane neiging om zich te ontwikkelen tot iets nobelers. Als de hele machine van hebzuchtvorming haar gang kan blijven gaan, blijft ze eindeloos en zinloos doordraaien.” Vanuit de wens haar te stoppen, doen de mannen een moedige poging om ‘het goede leven’ in kaart te brengen; daarover schreef ik eerder. Alhoewel ik niet al hun zeven aspecten van het goede leven een universeel basisgoed vind (17/9/'13), is het overdenken ervan uitermate nuttig.

Alledaagse Wijsheden 

“We moeten groei zien als een soort prozac: bruikbaar om de patiënt weer overeind te krijgen,
maar geen permanente oplossing. Helaas heeft, net als veel geneesmiddelen, groei een verslavende werking. Behendig beleid is nodig om te voorkomen dat we ons hele leven lang verslaafd zijn aan een tijdelijk middel.”

Robert & Edward Skidelsky

“In the future, Keynes imagined (1930, IW), the fruits of capitalism would redeem capitalism.
'All kinds of social customs and economic practices (...) which we now maintain at all costs, however distasteful and unjust they may be in themselves, because they are tremendously useful in promoting the accumulation of capital, we shall then be free, at last, to discard,' he wrote.
It is, to say the least, disappointing that things haven’t turned out that way—that inequality has grown, that leisure is scarce, that even the rich complain of being overwhelmed. And yet so much
of what we do, collectively and individually, suggests that we still believe more wealth is the answer. Reëxamining this belief would probably be a good idea—that is, if anyone had the time for it.” 

Elizabeth Kolbert    (essay in 'The New Yorker' 26 mei 2014: ‘How did we get so busy?’)

Kop in De Gelderlander: “In 2030 telt Nederland 7 miljoen chronisch zieken. Het wordt een ziek en grijs land.” Ik stel voor om te stoppen met praten over ‘gezondheidszorg’ en over te gaan op ‘ziektezorg’. Dat wordt kennelijk een betere benaming. Is het zo ingrijpend als het klinkt? Ja, en we veroorzaken het voor een deel zelf met uitgebreide bevolkingsonderzoeken en vergaand medische ingrijpen. Het zorgsysteem werkt bovendien ondoorzichtig. In NRC Next wordt dat door Martin Buijsen verwoord als hij kankerbehandelingen bespreekt. “Wie, waar, op welke gronden welke keuzes maakt, is bijna volledig aan het zicht onttrokken.” De kop bij zijn stuk luidt: “Eerlijke gezondheidszorg is zo gemakkelijk nog niet.” Alsof dat überhaupt zou bestaan...
Bob Pinedo is een vermaard medisch oncoloog die in Amerika een prestigieuze prijs kreeg voor grensverleggend kankeronderzoek. Het is echter geen man met alleen oog voor dat ene zieke lichaamsdeel, blijkt uit een interview in DG. Hij is begaan met de zieke medemens, steekt meer tijd in het spreekuur dan gebruikelijk. Dat vindt hij ook medisch belangrijk, omdat dingen aan het licht kunnen komen waarvoor de patiënt niet gekomen was.
Zijn bedoelingen zijn onmiskenbaar goed. Maar ik krijg toch de rillingen als ik lees dat het vak hem zo in het bloed zit dat hij ook tijdens het interview ongevraagd gezondheidsadviezen geeft. Zelfs onbekende medepassagiers in de tram waarschuwt hij wel eens voor een zwarte plek op hun huid. Nooit klachten onderschatten, is zijn credo, al zijn ze nog zo vaag. Zo moedigen we de run op de dokter aan en remmen het vertrouwen in ons eigen lichaam af. Nog even en je bent een grote uitzondering als je niet chronisch ziek bent verklaard. 

Alledaagse Wijsheden

“Men moet z’n gezondheid ook met wijs beleid opvoeden. En het voornaamste voor mij is wel om niet te veel aandacht te schenken aan de dagelijkse grillen.”

Etty Hillesum 

“De helft van de moderne medicijnen kan net zo goed uit het raam gegooid worden, behalve dan dat de vogels ze zouden kunnen opeten.”

Martin H. Fisher

“Ik rijd veel te hard om me druk te maken over cholesterol.” 

Anoniem

Het voelt niet goed om voor een zeer ingrijpende internationale gebeurtenis, waarbij 298 doden zijn te betreuren, een nationale dag van rouw te organiseren. Het voelde al helemaal niet goed toen een verslaggever enkele dagen geleden de hoop uitsprak dat er niet nóg meer Nederlanders op de lijst van 298 inzittenden zouden staan. Wie dan wel wat minder erg is? En het voelt verre van goed als ik lees dat Nederland boos, verdrietig, radeloos is.
Veel wordt erover gespeculeerd in welke mate wij mensen met anderen kunnen meeleven, over waar
de grenzen liggen. Voor mij is de duidelijkste grens de mensen die ik ken, waarbij er binnen die groep natuurlijk sprake is van groot verschil in intensiteit van het verdriet. Daarbuiten kan ik ook meevoelen hoe erg het voor anderen moet zijn, maar de (scherpe) pijn ontbreekt. Landsgrenzen zijn daarvoor totaal irrelevant. Een tsunami, de aardbeving in Haïti, de ellende in Syrië kunnen mij aanzetten om me te verplaatsen in de tragische omstandigheden van de bevolking aldaar.
Dat geldt ook voor de MH17, waarvan ik niemand ken. Het zal een enorme schok zijn voor de nabestaanden. Wellicht is het nog een troost te weten dat de slachtoffers niet geleden kunnen hebben, zo snel is het geheel ontploft. (De gevoelvol bedoelde opmerkingen van Timmermans over de laatste minuten van de slachtoffers voelden voor mij dan ook écht niet goed.) Als ik in dezelfde krant lees dat een 16-jarig meisje is verdronken, denk ik ook: wat erg voor haar omgeving. Overduidelijk is hoe media-afhankelijk wij mensen zijn, wat niet (uitgebreid) vermeld wordt, kan niet op ons medeleven rekenen. Maar woede en nationalisme kunnen de media mij toch niet aanpraten.
Tot slot: het voelt niet goed als we maar steeds als het braafste jongetje van de klas op Rusland blijven bonken, maar dat is weer een heel ander verhaal.

Alledaagse Wijsheden

“Als we het ‘geheime’ hart en de geschiedenis van onze ‘vijanden’ zouden kunnen bereiken, zouden we in het leven van iedereen genoeg verdriet en lijden vinden om alle vijandschap op te heffen.”

Henry Wadsworth Longfellow

“Wij kunnen beter de angst van onze vijand bestrijden dan zijn wapens.”

Theo van den Bergh

Deborah Tannen (vorig blog) toont vele manieren waarop vrouwen zinnige dingen zeggen die goed werken in gesprek met vrouwen, maar een jezelf neerhalend effect hebben in gesprek met mannen.
Een voorbeeld is de rituele verontschuldiging. Degene die zich verontschuldigt, lijkt zichzelf een trede lager op de statusladder te plaatsen, maar dit is lang niet altijd de bedoeling. Met ‘sorry’ kan bedoeld worden dat je het jammer vindt dat het zo gelopen is en dat je de ander ontlast. Als die ander deze ‘excuses’ letterlijk neemt, kan dat nogal onthutsend zijn. Een studente vertelde dat tijdens een
receptie een man kwam aanlopen en op haar tenen ging staan. Haar “sorry” werd beantwoord met
zijn: “Geeft niets hoor.”
Ook hierbij geldt dat de vrouw uit is op verbinding en de man zijn status verhoogt met het antwoord. Een ander voorbeeld is de mate waarin vrouwen ritueel bedanken, ook als er niet zoveel te bedanken valt. Tannen beschrijft een fraaie anekdote. Een vrouw neemt een lifter mee en is zo vriendelijk een stuk om te rijden om hem thuis af te zetten. Voordat ze afscheid nemen legt hij haar uit hoe ze terug moet komen op de grote weg. Na de uitleg zegt zij: “dank je”, waarop hij antwoordt: “graag gedaan”. En zo scheidden hun wegen.
Tot slot de simpele rituele toevoeging: ‘vind je ook niet’. Je bent zeker van je zaak, legt het je mannelijke collega voor en voegt eraan toe: ‘vind je ook niet’. Zij wil ermee het sociale contact verstevigen, hij denkt dat zij weifelend is, dus hij kan zijn status verhogen door er tegenin te gaan. Dergelijke kleine communicatie aspecten werken door de band genomen statusverhogend voor mannen en statusverlagend voor vrouwen. Daarmee zijn het weinig (h)erkende steunpilaren van een glazen plafond voor vrouwen.

Alledaagse Wijsheden

“I’m sorry, I’m not apologizing.”

Deborah Tannen

“Positieve discriminatie van vrouwen is niet nodig als die van mannen opgeheven wordt.”

Eva van den Berg

NU.nl: “Vrouwen praten ongeveer 62 procent meer dan mannen als ze samenwerken in kleine groepen. Als er wordt samengewerkt in een gezelschap dat groter is dan zes personen, nemen mannen juist iets vaker het woord. Dat melden onderzoekers van Northeastern University in het wetenschappelijk tijdschrift Scientific Reports.”
Aha, daarmee is dat wiel weer een keer uitgevonden. In 1990 verscheen het boek van Deborah Tannen: ‘You just don’t understand; women and men in communication’. Zij kan met recht de koningin van het gender (m/v) communicatie-onderzoek genoemd worden. En ja hoor, deze uitkomst meldt ook zij al; haar interpretatie en theorie zijn echter een stuk omvattender dan die van bovengenoemde onderzoekers. Zij maakt een verschil tussen rapport-talk (v) en report-talk (m). Voor de meeste vrouwen is gesprekstaal primair een taal van verbinding, kameraadschap, relaties verstevigen. De nadruk ligt op het zoeken naar overeenkomsten, gelijke ervaringen. Het is een vorm van privé praten, wat het best kan in kleine groepen en ook in de publieke sector mogelijk is. Voor de meeste mannen is taal primair een middel om de onafhankelijkheid te handhaven en de eigen status te verhogen. Kennis etaleren, verhalen vertellen, grappen maken dragen daaraan bij. Het is een vorm van publiek praten wat beter in een grotere groep kan met mensen die je minder goed kent, maar ook in privé situaties gehanteerd kan worden.
De dans van intimiteit versus onafhankelijkheid, waarvoor geldt dat het optimum te vinden is bij een integratie van deze twee polen. Als de man echter praat en luistert vanuit report en de vrouw vanuit rapport, dan kan het gesprek volgens Tannen vergeleken worden met crossculturele communicatie, die ten prooi is gevallen aan een botsing van conversatiestijlen. In plaats van verschillende dialecten is er sprake van verschillende genderlects.

Alledaagse Wijsheden

“The biggest mistake is believing there is one right way to listen, to talk, to have a conversation – 
or a relationship.”
 

“Vrouwen tonen betrokkenheid door op het vertelsel van de ander te reageren met een vraag. Als mannen het onderwerp veranderen, denken vrouwen dat ze weinig interesse ervoor hebben, wat als mislukte intimiteit voelt. Vanuit de man gezien kan het uitblijven van een vraag beschouwd worden als respect voor de onafhankelijkheid van de ander. “

Deborah Tannen

John Gray heeft met zijn boek ‘Mannen komen van Mars, Vrouwen van Venus’ heel wat stof doen opwaaien in de jaren 90 van de vorige eeuw. Studenten konden volstrekt in de weerstand schieten bij het lezen ervan. Waren zijn onderwerpen dan zo choquerend? Helemaal niet, maar hij zette botweg biologische mannen tegenover biologische vrouwen, in plaats van te spreken over de twee psychische polen masculien/yang en feminien/yin.
Zijn onderwerpen deugden beslist. Hij behandelt bijvoorbeeld uitvoerig de oplossingsgerichtheid van mannen, beter dus: vanuit de mannelijke pool. Snel oplossen is direct verbonden met toekomst- gerichtheid van het mannelijke, terwijl vanuit de vrouwelijke pool je uit bent op harmonieus overleg in het ‘hier en nu’. In de praktijk kan dat heel ontnuchterend werken. Heb je een leuk probleem, denk je een uurtje met je man te kunnen praten, maar nee hoor, gelijk ligt er een oplossing op tafel. Als je je niet bewust bent van het verschil in referentiekaders, ben je beiden verongelijkt. Zij voelt zich niet begrepen, hij mist de verwachte dankbaarheid.
Juist in deze situaties kunnen we zoveel van elkaar leren, in plaats van gekwetst of bozig te zijn.
Vanuit het vrouwelijke is het goed om problemen niet eindeloos te laten uitwaaieren, grenzen aan
te brengen, vanuit het mannelijke is het belangrijk te beseffen dat zo’n directe oplossing niet werkt. Veel beter is het vragen te stellen die de ander stimuleren een eigen oplossing te vinden. Volgens de bekende Jungiaanse psychologe Clarissa Pinkola Estés is de juiste vraag de voornaamste aanzet tot transformatie, tot het ontkiemen van bewustzijn. “Deze vraag komt altijd voort uit een essentiële nieuwsgierigheid naar wat achter iets verborgen ligt. Vragen zijn de sleutel die ervoor zorgen dat de geheime deuren van de psyche openzwaaien.”

Alledaagse Wijsheden 

“The wise old owl lived in an oak.
The more he saw the less he spoke.
The less he spoke the more he heard.
Why can’t we all be like that bird?”

Nursery Rhymes

"Alles wat ons in anderen interesseert, kan ons iets doen begrijpen over onszelf."

Carl Jung

"Men is meer geneigd een advies te vragen naarmate men minder verplicht is het op te volgen."

H. Phaff

Geboeid was ik door het boek 'De Verborgen Bloei’ van contemplatief psycholoog Han F. de Wit. Een voorbeeld: We kennen honderden mensen van gezicht, maar we kunnen geen honderden beschrijvingen geven van hun uiterlijk zodat de toehoorder die persoon ook zou herkennen. Het begrippenkader schiet tekort. Je kan iets zeggen over ogen, haar, lengte, eventueel uitstraling, maar als de kenmerken niet al te buitensporig zijn, zal de ander deze persoon niet herkennen. Terwijl jijzelf hem of haar uit duizenden herkent. Ergo: we hebben veel innerlijke kennis die niet conceptueel, in woorden te vangen is, maar perceptueel is, op ervaring en herkenning berust.
Het lijkt een vanzelfsprekend aanwezig kennisreservoir en toch wordt er in de reguliere psychologie nauwelijks aandacht aan geschonken. Kennis die niet onder woorden gebracht kan worden, wordt buiten beschouwing gelaten of zelfs ontkend. De Amerikaanse schrijver Ken Carey zegt hierover: “Als kinderen leren praten, ontwikkelen ze het dominante culturele geloof dat als iets niet in woorden uitgedrukt kan worden, het niet echt is, of op zijn minst geen waarde of relevantie heeft.”
Helder nadenken wordt verheerlijkt (zie ook vorig blog), helder ervaren wordt weinig serieus genomen. De contemplatieve psychologie doet dat wel, zij is dan ook nauw verwant aan meditatie. Het mensbeeld waarop deze psychologie stoelt en de methode van onderzoek kunnen volgens De Wit antwoord geven op vragen als: ‘Waarom wordt de ene mens in zijn leven milder en wijzer, terwijl de ander hardvochtiger en meer verblind raakt?’; ‘Waarom groeien sommige mensen in kracht om lijden te verzachten, terwijl anderen aan datzelfde lijden ten onder gaan?’; ‘Wat is er de oorzaak van dat sommige mensen in de loop van hun leven een steeds sterkere levensvreugde uitstralen, terwijl anderen steeds meer in de greep raken van levensangst?’ Het zijn bepaald niet de minste vragen!

Alledaagse Wijsheden 

“Vertrouwen is een oase van het hart die door de karavaan van het denken nooit wordt bereikt.”

Kahlil Gibran

“In het Westen telt men de bomen, in het Oosten ervaart men het bos.”

Anoniem

“Het spirituele pad – is simpelweg de reis van ons leven. Iedereen is op een spiritueel pad; de meeste mensen weten dat echter niet.”

Marianne Williamson

Bij lezingen houd ik graag de spirit erin via een grote dosis humor. Gevolg is dat menige toehoorder mij na afloop rechtstreeks of via de mail trakteert op grappen. Een man schreef dat er grappen zijn waar mannen en vrouwen verschillend op reageren. Zijn voorbeeld: “Weet je wat vrouwelijke intuïtie is? ­­– Het resultaat van 2000 jaar lang niet nadenken!” Hij vertelde nog nooit een vrouw te hebben ontmoet die hierom kon lachen, terwijl mannen de mop erg leuk vinden. Wat dat betreft ben ik dan een vrouw, geen gulle lach, hooguit een klein glimlachje vanwege het feit dat de mop cultureel zo veelzeggend is. Opmerkelijk is echter zijn vervolg: vrouwen reageren vaak boos, gekwetst, vernietigende blikken vallen hem ten deel. Dat betekent dat die vrouwen meegaan in het culturele ongemak van een overschatting van de ratio en onderschatting van intuïtie.
Draai de grap maar eens om: “Weet je wat mannelijk nadenken is? – Het resultaat van 2000 jaar lang niet naar je intuïtie luisteren.” Mannen noch vrouwen zullen hierom lachen, maar gechoqueerd zijn ze evenmin. Ze vinden het gewoon onzin, want het gaat in de eerste plaats om goed nadenken. En dan te bedenken dat Albert Einstein reeds zei: “The intuitive mind is a sacred gift and the rational mind is a faithful servant.” Hij kon het weten, want hij maakte veelvuldig gebruik van zijn intuïtie, waarna hij de inzichten rationeel onderzocht. Hij vervolgde: “We have created a society that honors the servant and has forgotten the gift.”
Helemaal vergeten zijn we de intuïtie nog niet, maar ons sterker erop afstemmen zal  de samenleving goed doen. Zoals 13 april al aan de orde kwam: intuïtie en ratio, samen staan ze sterk!

Alledaagse Wijsheden 

“Je moet je intuïtie trainen, je moet die zachte stem binnen in je vertrouwen die je exact vertelt wat je moet zeggen, wat je moet beslissen.
”

Ingrid Bergman

“Je intuïtie is je directe verbinding met je levenskracht. Deze taal van energie is een leidraad naar een onzichtbare dimensie die je in staat stelt inzichten te krijgen.”
 

Carolina Bont

Dit woord schoot spontaan mijn brein in toen ik het bericht in NU.nl las: ‘Steeds meer scheidingen bij 65-plussers’. Wat dacht je: je word samen ouder, de romantiek is er vanaf, je kan prima door één deur, maar gratis door twee deuren gaan is ook niet slecht. Dus je gaat scheiden en begint een LAT relatie. De een behoudt het huis, de ander huurt een kamer. Leuk toch, om je af en toe eens terug te trekken, of gasten te laten logeren. De overheid of beter: wij Nederlanders betalen die kamer, want we geven enkele honderden euro’s meer AOW. Want je bent nu officieel alleenstaande en dat vinden we zielig,
dus daar betalen we voor. Strafbaar ben je niet meer als je veel bij je LAT eet en slaapt, want sinds
kort is de wet erdoor dat als je twee adressen hebt er geen controle op leefgewoonten meer zal zijn.
Tel uit je winst!
Ik weet het, al vele malen heb ik deze wantoestand aan de orde gesteld (blogs: 23 april, 28 en 29 mei, 6 juli), het zit me dus hoog. En de oplossing is zo vanzelfsprekend: de AOW moet geïndividualiseerd worden. De pot eerlijk (her)verdelen en geen rekening meer houden met leefvorm. Het begrip ‘mantelzorgboete’ kan gelijk de prullenmand in! Al ga je met z’n tienen wonen – vanuit het oogpunt
van een participatie samenleving die ook de eenzaamheid op oudere leeftijd wil terugdringen erg fijn zelfs als je dat gaat doen ­–, je wordt níet gekort. Scheelt weer een stuk in het controlesysteem en het geeft mensen de prikkel dat met elkaar wonen ook economisch voordelig is.
Onze normen veranderen, we hangen minder principieel aan het huwelijk en ja, dan liggen schijn- scheidingen op de loer. Word wakker Nederland, individualiseer de AOW!!

Alledaagse Wijsheden

“Het huwelijk (in de zin van het Burgerlijk Wetboek) is het meest vergaande materiële contract op de meest wankele immateriële basis.”

Joan Meyer 

“Het huwelijk is als een belegerde vesting: die buiten zijn willen erin en die binnen zijn willen eruit.”

Frans gezegde

“... we waren getrouwd, daar konden we zeker van zijn. Maar algauw bleek dat het huwelijk niets anders is dan een besluit om niet te scheiden.”

Renate Rubinstein 

Het CBS toont in grafieken de huwelijkskans en het echtscheidingsrisico voor de jaren 2006-2050.
De wereld zou er anders uitzien als we spraken over echtscheidingskans en huwelijksrisico. De ouwe vrijster van de jaren 50 werd via alleenstaande een zelfstandig wonende, een ontwikkeling van een tragische leefomstandigheid naar de zelfbewuste vrouw die voor zichzelf kan zorgen. Dat is de kracht van het woord, dus nieuwe woorden bedenken voor een gewenste toekomst is van wezenlijk belang.
De plofkip is een goed voorbeeld, gegeneerd zijn we gaan kijken naar de kiloknallers kippenvlees.
Het woord hoeft trouwens niet de lading te dekken om een groot impact te hebben. Dat geldt voor de mantelzorgboete. Het raakt zodanig onze emoties, dat we niet meer logisch nadenken over het feit dat deze financiële reductie gewoon een alom geaccepteerd onderdeel van ons AOW stelsel is (zie blogs 28/29 mei).
Woorden kunnen ook geen interessante letterlijke betekenis hebben en toch groot ontzag oproepen.
De geleerde (menigmaal hebben we direct een man voor ogen) heeft wat geleerd, dat is op zich niet zo verheffend. En dan hebben we natuurlijk nog de economische termen waar ik vorig jaar over schreef. In mijn ogen gooit een dalend consumentenvertrouwen zand in de ogen, het gaat immers om een stijgend consumentenrealisme.
Ten slotte het platland (flatland) van de Amerikaanse allround filosoof Ken Wilber. We zijn in zijn visie de afgelopen eeuwen steeds meer afgegaan op de zichtbare werkelijkheid, de innerlijke wijsheid wordt als subjectief afgedaan. Dat is een eendimensionaal beeld, dus een platland. Gevolg is dat we weinig oog hebben voor de diepere lagen van bewustzijn en religiositeit, en daarmee toont hij zich een waardig opvolger van Carl Jung.

Alledaagse Wijsheden

“Ik ben bang dat de Natuur niet alleen slimmer is dan we denken, maar ook slimmer dan we kunnen bedenken. De natuur heeft per slot van rekening ook de menselijke hersenen voortgebracht, het instrument waarmee we ons vleien dat het een van de meest intelligente instrumenten in de kosmos is. En kan een volstrekte idioot een waar meesterwerk scheppen?”
 

“De eeuwigheid is zo iets eenvoudigs, zo voor de hand liggend, zo aanwezig en zo duidelijk, dat we alleen maar op een louter empirische manier onze ogen hoeven te openen en dan te kijken.”
 

“Want uiteindelijk, in laatste instantie, is het slechts God die door jouw ogen kijkt, die met jouw oren luistert en met jouw tong spreekt.”
 

Ken Wilber

Carl Jung (1875-1961) kan mij tot zijn fans rekenen. Dat zegt wat, want ik bestempel mezelf niet gauw als fan. Zijn licht ongeëmancipeerde trekjes neem ik op de koop toe, te merken is dat hij vòòr de tweede emancipatiegolf leefde. Zijn humoristische toonzetting zo nu en dan is aanstekelijk. “Het zonder meer onderdrukken van de schaduw is net zo min een geneesmiddel als onthoofding dat is tegen hoofdpijn.” Ik moest even nadenken, die onthoofding verwijdert de hoofdpijn wel, maar de strekking klopt. De vraag van atheïsten beantwoordt hij graag: “Natuurlijk kan men God niet bewijzen, want hoe zou bijvoorbeeld een mot, die Australische wol eet, de andere motten kunnen bewijzen dat Australië bestaat?” Ik houd er wel van als wij mensen vergeleken worden met woletende motten. Relativerend: “Nergens ben ik helemaal zeker van. Ik heb geen definitieve overtuiging – eigenlijk nergens over.”
Nu is dít trouwens wel een behoorlijk definitieve overtuiging.
Als oorzaak van persoonlijk falen ziet Jung het feit dat veel mensen niet leven vanuit een gevoel van eigenwaarde, maar vanuit erkenning door anderen. “Zolang de mens niet begint in zichzelf orde op zaken te stellen, zal hij altijd een zwak en weerloos slachtoffer blijven, een gehoorzame dienaar van de massa, maar nooit een vrij lid van de gemeenschap.” Hij stond met anderen aan de wieg van de grote nadruk op zelfonderzoek, wat tegenstanders graag afdeden met ‘navelstaren’.
Jung beschreef werkelijke onafhankelijkheid ook als een vorm van eenzaamheid, die de mens niet vervreemdt van de wereld, maar hem op juiste wijze afstand doet nemen. Het is “de eenzaamheid van de ‘innerlijk vrije’ mens die door geen liefdesbetrekking of partnerschap meer in de boeien geslagen kan worden”. Jongeren die hiernaar verlangen, moeten even geduld hebben, want volgens hem is er meestal een half leven voor nodig vóór dit is bereikt.

Alledaagse Wijsheden

“Eenzaamheid ontstaat niet doordat je geen mensen om je heen hebt, maar eer doordat je hun de dingen die je zelf belangrijk lijken niet kan zeggen, of omdat je gedachten voor waar houdt die anderen onwaarschijnlijk vinden.”
 

“Gemeenschap bloeit slechts daar, waar elk individu zich zijn eigen aard herinnert en zich niet met anderen identificeert.” 

Carl Gustav Jung

Emma Seppala is een Amerikaanse onderzoekster die in een TED-talk van een kwartier pleit voor het belang van sociale contacten en compassie. Contactloosheid en gebrek aan medeleven vertalen zich op cellulair niveau, meldt zij. Dat geeft haar de mogelijkheid om optimaal contact te verbinden met een betere fysieke toestand, immuniteit en dus minder gevoelig zijn voor ziektes. Weinig sociale binding hebben is slechter voor onze gezondheid dan roken, obesitas en hoge bloeddruk, volgens Seppala denken we te veel in die laatste termen. Ze vertelt het licht triomfantelijk. De clou brengt ze ronduit stralend: optimale sociale contacten vergroten de kans op een lang leven (wat een doel op zichzelf lijkt te zijn, los van kwaliteit...). Het gaat niet om survival of the fittest, vindt Seppala, maar om survival of the kindest!
Heel apart, de anti-rookmaffia, dieetfanaten en bindinggoeroes gaan elkaar te lijf, strijden om de eerste plaats, het goud. Maar hoe meer kandidaten zich aandienen, hoe diffuser de gedragsadviezen en regels op dit gebied zullen worden. Eén nieuwe kandidaat ben ik net weer tegengekomen en wel Deepak Chopra: “Wie verwacht dat hij in de toekomst gezond zal zijn, vergroot zijn kansen op een gezond leven. Dat heeft wetenschappelijk onderzoek uitgewezen. Sommige artsen werpen tegen dat het hier slechts om een placebo-effect gaat, maar het placebo-effect is nu juist een bewijs van de kracht van ons voorstellingsvermogen.”
En zo worden we met wetenschappelijk onderzoek om de oren geslagen, en zijn we steeds meer genoodzaakt om op gezondheidsgebied naar ons eigen lichaam te luisteren en onze eigen weg te volgen. Dát lijkt me absoluut een vooruitgang.

Alledaagse Wijsheden

“Als volk zijn we geobsedeerd geraakt door gezondheid. Daar is iets fundamenteel en radicaal ongezonds aan. We lijken minder op zoek te zijn naar meer geestdrift in het leven dan naar het op afstand houden van mislukking en de dood.”

Thomas Lewis

“Om het spirituele doel te bereiken, moeten twee afgronden worden overgestoken: de zee van de binding en de oceaan van de onverschilligheid.”

Hazrat Inayat Khan

Zei Doc Childre nog dat voorwaardelijke liefde 1/3 liefde is, en de rest hechting en verwachting
(20-6-’13), Don Miguel Ruiz maakt het helemaal bont. “Er zijn twee hoofdbronnen van emoties:
de ene is angst en de andere is liefde, en alle andere emoties vloeien daaruit voort.” Mee eens,
maar dan: “De emotie die in de meeste mensen overheerst is angst. We kunnen stellen dat de
doorsnee relatie voor 95 procent op angst is gebaseerd en voor 5 procent op liefde.”
Deze Tolteekse liefdesmeester grondt zijn schatting op de volgende kenmerken van liefde:
zij kent geen verplichtingen, heeft geen verwachtingen, is gebaseerd op respect, is volledig verantwoordelijk, is altijd vriendelijk, is onvoorwaardelijk. Zo bezien vind ik een schatting van
5 procent liefde in relaties nog aan de hoge kant. Maar ik denk dat weinig mensen zich hierin
herkennen en regelmatig die angst ervaren. Relaties zijn vaak gebaseerd op vertrouwdheid en vertrouwen, gevoelens die de angst wegnemen. Ruiz’ schatting kan opmerkelijk genoeg wel
opgaan voor zeer passievolle liefdesrelaties die om feitelijke redenen (heersende moraal, buitenechtelijke liefde) moeilijk een uitingsvorm kunnen krijgen.
In menige wijsheidstraditie, zoals die van de Tolteken, wordt het einddoel verwoord, terwijl wij
doorsnee stervelingen nog maar op weg zijn. Heus wel wat gevorderd, maar nog een heel eind
te gaan. Daarom zijn liefdesrelaties voor ons vooral ook waardevol vanwege de (niet zelden
pijnlijke) lessen die wij eruit destilleren, de mogelijkheid om innerlijk te groeien en meer in
evenwicht te komen. Daarvoor kunnen we elkaar ook dankbaar zijn, dat we dit pad samen 
willen oplopen.

Alledaagse Wijsheden 

“Liefde is het enige dat de geest kan willen. Zij is sinds het begin der tijden het doel van onze zoektocht geweest.”

Robert Perry

“Niemand heeft ooit gemeten, zelfs de dichters niet, hoeveel het hart aankan.”

Zelda Fitzgerald

“Wie in deze wereld bemint, moet lijden. – Wie kwelling schuwt, moet liefde mijden.”

Abü Mohammad Nizämï Ganjavï  (eind 12^e eeuw)

“Tot nu toe zijn we gevormd door een wereld die wordt bepaald door mannelijke energie, de energie van vorm en wilskracht.” Chris Griscom aan het woord (zie ook 18/6). Geen slechte energie als daar de nodige compassie aan wordt toegevoegd. Zij vervolgt: “Er is een ander soort energie (...) vrouwelijke energie, goddelijk spiritueel bewustzijn dat meer tot uitdrukking komt in vormloze essentie dan in gestructureerde materie.” Moeilijk een voorstelling van te maken, maar het wordt duidelijker als Griscom de effecten van eenzijdige mannelijke energie beschrijft.
“Godsdienst is de mannelijke vorm van spiritualiteit. De vertaling van al het goddelijke in wetten en specifieke orde (...) heeft het heilige leven in een gevaarlijke greep gebracht van groepsparanoia en separatisme. Dit is de yange kracht in haar meest geïsoleerde uitdrukking. Hoewel godsdienst met de mond liefde belijdt en het gericht zijn op God als vruchtbaar aanprijst, is het net als wilde honden die vechten om een been. Alsof slechts één persoon de gunst van God kan winnen en de rest moet worden uitgeroeid, is religie verstrikt geraakt in zinloos manoeuvreren om grondgebied dat nooit alleen aan mensen of een kleine sector van het universum zal toebehoren.”
Haar boek verscheen in 1991, maar o zo herkenbaar bijna een kwart eeuw later. Natuurlijk denk ik
aan de situatie in het Midden-Oosten. Wat daar gebeurt is niet te bevatten. Maar in een andere vorm springt ook onze eigen godsdienst in het oog: de Goddelijk verklaring van Economische Groei, met marktwerking als discipel en armoede als bijproduct. Deze godsdienst kent ook veel slachtoffers, mensen, dieren, de aarde. Het is de eenzijdig mannelijke energie van méér, ook een vorm van geweld. Ik kan er zo oprecht naar verlangen dat er een sterke Ghandi energie door de wereld gaat trekken.

Alledaagse Wijsheden

“Armoede is de ergste vorm van geweld.”

“In het algemeen kan vastgesteld worden dat toename van materiële gemakken op geen enkele wijze bijdraagt aan de morele groei.”
 

De mensheid leeft nog steeds, ondanks al haar pogingen om zich te vernietigen;
daarom neem ik aan dat de mensheid geregeerd wordt door de wet van liefde.   

Mahatma Ghandi

Eind jaren 50 ging ik mij voor voetbal interesseren en binnen een mum van tijd wist ik meer dan de gemiddelde voetballiefhebber. Veel kijken en krantenkennis, ik pluisde het uit. Tussenstanden, eindstanden, topscores eredivisie, ik wist het allemaal. Dat zal dan wel indruk gemaakt hebben, zul je denken. Wis en waarachtig niet, jaren 60, dat hoort niet voor een vrouw, niet ladylike. Ik hield dus veel kennis achter in aanwezigheid van mannen die het goed dachten te weten.
Zo geïnteresseerd als ik toen was, zo ongeïnteresseerd ben ik vanaf ongeveer jaren 80. Ik sla het sportkatern over en kijk nooit naar Studio Sport. Maar ja, WK voetbal kan toch wel op wat aandacht van mij rekenen. Ik voel ook enige spanning bij een wedstrijd van Nederland, gaan ze het halen? En dat is vreemd! Ik noem mezelf trouw aan mijn eigen ideeën Wageninger & Wereldburger. Centralisatie, mondiaal denken gaat samen met decentralisatie, regionaal denken; ze kunnen niet zonder elkaar. Daarmee worden landsgrenzen steeds onbelangrijker.
Nog vreemder: ik heb weinig interesse in andere WK wedstrijden, behalve die van België en Duitsland. Ik lijd dus ook nog aan buurlandgevoel. Tja, ratio en gevoel gaan lang niet altijd gelijk op. Ook op andere terreinen merk ik nog wat nationalisme. In een buitenlands tijdschrift las ik dat een journalist
WA de normaalste, leukste koning van de wereld vindt. Die man heeft gewoon gelijk, denk ik dan,
als ik WA met Maxima (in het buitenland ook zeer gewaardeerd) tussen de voetballers zie juichen.
Om aan mijn mondiale wensen tegemoet te komen, zou het wel prettig zijn als ze die twee het koningspaar van de wereld maken en dan kan de rest van de koningshuizen gewoon worden opgedoekt.

Alledaagse Onzin

“Ik heb geen goede reflexen. Ik ben namelijk eens overreden door een defecte auto die door twee mannen werd voortgeduwd.”

“Iedere keer als ik Wagner hoor, krijg ik zin om Polen binnen te vallen.”

Woody Allen 

“De cursus ‘omgaan met teleurstellingen’ kan vanavond helaas niet doorgaan.”

“We zijn laatst op bezoek geweest bij de deurwaarder, we dachten het hoeft niet altijd van één kant te komen.”

Herman Finkers

“‘Gelooft u dat trouwen op een vrijdag ongeluk brengt?’ — 
‘Natuurlijk, waarom zou vrijdag een uitzondering zijn?’”

“De toekomst is ook niet meer wat hij geweest is.”

Wiet van Broeckhoven

Een wijdverbreid misverstand is dat bij een echtscheiding de vrouw vaak in de steek gelaten wordt door haar man die er vandoor gaat met een jongere vrouw. Aanzienlijk meer vrouwen dan mannen nemen het initiatief voor een scheiding. Zij lopen vaak al veel langer dan hun partner met huwelijksproblemen rond. De aanleiding voor de beslissing om uit elkaar te gaan kan dan van alles zijn, maar voor de werkelijke motivatie moet innerlijk dieper gegraven worden.
In haar boek ‘De vrouw in ons’ gaat Chris Grsicom hierop in. Zij signaleert dat een belangrijk thema voor vrouwen ‘in de steek gelaten worden’ is. Weggegooid als een oude schoen, plachten wij te zeggen. Zij raadt deze vrouwen aan om dieper te kijken. Volgens Griscom zijn er heel wat vrouwen die hun man ertoe drijven om haar in de steek te laten. Ze beschrijft dit proces niet als een wat masochistische levenshouding, maar als een onbewuste wens om alleen te zijn, om de mannelijke kwaliteiten te ontwikkelen. Door de dagelijkse aanwezigheid van een man om zich heen heeft zo’n vrouw zichzelf in een hulpeloze positie gemanoeuvreerd die neerslachtig maakt.
Dit kan gebeuren, maar het is zeker geen wet van meden en perzen. Juist in de partnerrelatie wordt vaak vruchtbaar geleerd van de kwaliteiten van de ander, zowel door mannen als door vrouwen. Maar voor vrouwen die zich in de steek gelaten voelen, kan het een goed idee zijn om dieper te kijken naar hun innerlijke drijfveren. Als die onderkend worden en de slachtofferrol wordt losgelaten, dan kan de weg naar innerlijke liefde en kracht worden ingezet. Je hebt dan in ieder geval niet jezelf in de steek gelaten!

Alledaagse Wijsheden

“If only we’d stop to be happy, we could have a pretty good time.”

Edith Warton

“Ik ben een geweldige huishoudster. Elke keer als ik een man verlaat, houd ik zijn huis.”

Zsa Zsa Gabor   

Voor een onderzoek onder managers heb ik me enkele jaren geleden verdiept in de kenmerken van goed leiderschap. Ondoenlijk om de literatuur op dit gebied te lezen, buiten proportie veel boeken zijn erover geschreven. Globaal beziende kreeg ik de indruk dat kwaliteiten met een vrouwelijke connotatie regelmatig positief belicht worden. Verbindend leiderschap, dienstbaar leiderschap zijn daar voorbeelden van. Niet verwonderlijk, want de mannelijke kwaliteiten zijn al eeuwenlang in de schijnwerpers gezet als het om goed leiderschap gaat.
Het vaakst genoemd wordt echter Authentiek leiderschap, dat een vrouwelijke noch mannelijke connotatie heeft. Wees jezelf! Speel geen spel, wees niet gekunsteld, houd je niet groter dan je je voelt, enzovoort. Belangrijk ja, want anders prikken mensen zo door je gedrag heen in onze samenleving, waarin hiërarchie een minder grote rol is gaan spelen op de werkvloer. Maar wat nu als je authentiek ontzettend autoritair bent of overdreven zorgzaam? Dat zal niet werken, die mannelijke en die vrouwelijke pool moeten geen van beide de overhand krijgen. Dus authentiek Androgyn leiderschap is vereist. Zowel verbindend als stimulerend leiderschap, zowel dienstbaar als motiverend, zowel werken vanuit een natuurlijke autoriteit als vanuit een volstrekte gelijkwaardigheid in de relaties met medewerkers.
Vandaag de dag leggen we bij dit al een grote nadruk op een zuivere motivatie. Niet in de eerste plaats werken voor status, inkomen en bonussen, maar in het belang van het algehele welzijn. Daarvoor zijn zelfkennis en zelfontwikkeling essentieel. Je kunt spreken over Altruïstisch leiderschap, aanhakend bij een eerder genoemd oud-Aziatische citaat: “Altruïsme is jezelf ontwikkelen met als doel dat anderen zich aan jou kunnen ontwikkelen.” En zo belanden we bij de grote waarde van Triple A Leiderschap.

Alledaagse Wijsheden

“The essence of leadership is not in techniques; it is in our attitudes.”

 

“The source of inspiration is passion. (...) the divine deposit of destiny in the heart of a person. It is the opposite of intimidation, and it contains no manipulation.”

 

“Having followers is not a prerequisite for being a leader. The demands of leadership may require that you stand alone in the face of conflict, public opinion, or crisis.”

Myles Munroe

Opmerkelijk toch, zo’n halve eeuw lang was ik zeer content met de uitleg van Darwin (zoals 15/5 al gemeld). Niet dat ik me verdiept had in zijn evolutietheorie, maar het gaf me het prettige gevoel dat er dus een verklaring was die het goddelijke kon buitensluiten. Wat drong daarna tot mij door? Dat het weliswaar een theorie was met nuttige inzichten en procesgegevens over de evolutie, maar absoluut geen verklaring voor de oorsprong en de krachten achter het proces. Waar komt leven vandaan, wat is de oorsprong van gedachten?
De evolutietheorie zonder richtinggevende gedachte erachter doet me altijd denken aan een steen die in miljarden jaren zo gunstig rolt en zich verbindt met andere aardse materialen, dat hij in kleine stapjes evolueert tot een computer. Dat is dan nog een eitje vergeleken met het menselijk lichaam en het menselijk bewustzijn die zo zouden zijn ontstaan. Ook de computer is onderhevig geweest aan evolutie, maar wel met menselijke gedachten die dit proces voortstuwden. Er zouden zomaar ergens wezens kunnen zijn die niet in de mens geloven, gewoon geen mensen kunnen gewaarworden, maar wel computers.  
En dan zie ik weer die student achter in de collegezaal omhoog schieten, heftig geëmotioneerd na een minieme insinuatie van mijn kant, die met amper ingehouden verontwaardiging roept: “De evolutie- theorie is wetenschappelijk bewezen, dat weten we nu dus!” Denk maar niet dat ik dan het lef heb om een discussie aan te gaan, het heilige vuur spatte van z’n gezicht. Dat geloof gaat erg diep, daar mag je niet mee spotten. Was ik zelf indertijd ook niet dolblij met Darwin!

Alledaagse Wijsheden 

“De geest regeert de materie.”  

Vergilius 

“Wat is de geest anders dan een god die in een menselijke lichaam te gast is.”

Posidonius

“Ik besta, denk ik.” 

Gerrit Teule, vrij naar Descartes

Rutte is ontploft, Halbe ergert zich groen en geel, de eerste omdat een half miljard vrij kwam en links dat aan ontwikkelingssamenwerking wil besteden, de tweede vanwege de aanzwellende 'arm vs. rijk' discussie. Ook zijn er mensen Piketty-moe, ze willen niet meer horen over een groeiende kloof tussen arm en rijk. Anderen zeggen meer dan genoeg te hebben van het linksige gedoe, allemaal kinnesinne en jaloezie naar de rijken.
Nu vind ik jaloezie (net als ontploffen en je geel/groen ergeren) geen opbouwende emotie. Maar
je kunt je wel in alle rust afvragen wat nu toch de legitimering kan zijn van grote welvaart- en vermogensverschillen. Geloof je in reïncarnatie, dan kun je misschien nog uit de voeten met de gedachte dat wie nu zoveel rijkdom vergaart, een volgend leven in armoede zijn dagen gaat slijten. Maar de meeste mensen die zo geërgerd en vermoeid reageren, geloven helemaal niet in reïncarnatie. Eén keer leven en daar moet je het mee doen. Hoe kunnen deze mensen dan legitimeren dat de een ten volle kan genieten van het materieel mooie en goede, terwijl de ander met de grootste moeite zichzelf en haar/zijn naasten overeind houdt?
Je hart zegt dat het nergens op slaat. Je verstand denkt: laten we in vredesnaam (letterlijk!) ervoor zorgen dat er een eerlijkere verdeling komt. Dit hoeft niet per se voor iedereen evenveel te zijn, maar wel afgestemd op behoeften van mensen. Een begenadigd onderzoeker zal meer nodig hebben om zijn talent tot wasdom te laten komen dan een uitmuntende tuinier. Ook mag er best een prikkel zijn om je talenten echt te gebruiken voor de samenleving. Maar als de huidige groeiende verschillen acceptabel worden gevonden, kunnen Rutte, Zijlstra en hun vriendjes maar beter in reïncarnatie gaan geloven.

Alledaagse Wijsheden

“De ware democratie is die, welke aan ieder individu toestaat om zijn beste krachten aan de mensheid te geven.”

Louis Pasteur

“Er zijn twee lichtschuwe mensen: zij die geen geld bezitten, en zij die er onredelijk veel van hebben.”

Marnix Gijsen

“Ook in mijn vorig leven geloofde ik al niet in reïncarnatie.”

Wiet van Broeckhoven

‘Dat mens is gek!’ Je kijkt naarstig om je heen welke vrouw daarmee bedoeld wordt. ‘De mens is een economisch wezen, hij zal altijd proberen zoveel mogelijk te verdienen.’ In de jaren 60 constateerde mijn leermeester al vergenoegd tijdens een college: “Dé mens is een man, hét mens is een vrouw.” Ja, de taal herbergt heel wat verborgen boodschappen, het begrip ‘leermeester’ is er ook een veelzeggend voorbeeld van.
Ik kan me soms kneuterig verbazen over de taal. Mijn vader vertelde graag het verhaal dat op het laboratorium waar hij werkte grote consternatie was ontstaan omdat de baas, een Amerikaan die ondertussen redelijk goed Nederlands sprak, tegen een medewerker had gezegd dat zijn rapport helemaal niet goed was. Medewerker van streek en wat bleek later: hij had bedoeld dat het rapport ‘niet helemaal’ goed was. Dat verschil is talig nog wel uit te leggen.
Moeilijker wordt dat bij het volgende voorbeeld met het woordje ‘niet’: “Moeten we niet bij Corry langs gaan?” Eigenlijk zeg je: dat kunnen we maar beter wel doen. Anders wordt het als je zegt: “Moeten we bij Corry langs gaan?”, dan is je standpunt vrij neutraal. Leg je daarbij de klemtoon op ‘móeten’, dan ventileer je het standpunt dat je er geen zin in hebt.
Beklemtoning is interessant. Wat te denken van de volgende zin van negen woorden die ik hoorde tijdens een workshop ‘communicatie’. Als je op acht van de negen woorden afzonderlijk de klemtoon legt (het woord ‘heeft’ valt uit), krijg je acht verschillende boodschappen. Probeer maar: “Jan zegt niet dat Piet die koffer heeft gestolen.”

Alledaagse Kneuterigheden 

“Bevalt de nieuwe secretaresse? – Jazeker, maar we weten nog niet van wie."

“Rare wezens, zucht de hond. Ze hebben een gehoorapparaat, een vals gebit, een bril en niks om beter te ruiken. En dat is nou juist essentieel.”

Kadé Bruin

“Telegram aan een ziek parlementslid: 'Uw collega's wensen u met een meerderheid van 32 stemmen, 24 tegenstemmen en 6 onthoudingen een spoedig herstel toe.' ”

Wiet van Broeckhoven 

“Vrouw tegen Churchill: 'Als ik met U getrouwd was, zou ik gif in uw eten doen.' 
Churchill: 'En als ik met U getrouwd was, zou ik het opeten.' ”

Winston Churchill

Maureen Murdock schreef het boek “The Heroine’s Journey; Woman’s Quest for Wholeness” (1990). Door velen aanbevolen nam ik het boek ter hand en aanbeland op pagina 5 drukten mijn associaties zich zo beeldend uit dat ik nauwelijks meer verder hoefde te lezen. Op die bladzijde stond een cirkel waarlangs ‘De Reis van de Heldin’ in een tiental fases was weergegeven en ik herkende er direct belangrijke tijdsbeelden in van de vrouwenbeweging van de drie decennia ervoor.
Het begon met afscheiding van de vrouwelijke pool, mee willen doen in een mannenwereld. Simone
de Beauvoir’s boek ‘De Tweede Sekse’ kwam uit, en de identificatie met de mannelijke pool en het verzamelen van medestanders was begonnen. Een weg van vallen en opstaan werd ingezet, onbegrip
en problemen in de mannenwereld kruisten het pad.
We gaan naar de jaren 70. De zege van het succes lonkte, de mars door de instituties was begonnen. Maar het duurde niet lang of er traden gevoelens van spirituele leegte op. Therapeuten kregen succesvolle vrouwen in de overgang op hun spreekuur die het gevoel hadden dat ze wat misten.
In de termen van Murdock volgde er een fase van afdaling naar de Godin, waarbij zich een brandend verlangen aandiende om opnieuw verbinding te maken met de vrouwelijke pool. De moeder-dochter kloof moest geheeld worden, evenals de gewonde mannelijke pool. Dit alles gebeurde met als einddoel een integratie van het mannelijke en het vrouwelijke.
Er is heel wat afgeleefd, afgeleden, ontdekt en herontdekt door de feministes in de jaren 60, 70 en 80. Bovengeschetst plaatje zal menigeen, met name ook jonge vrouwen wellicht vreemd voorkomen. Ondertussen zijn alle fases nog steeds te herkennen, en gaan we langzaam vooruit met de integratie van de mannelijke en de vrouwelijke pool in het persoonlijke en openbare leven.

Alledaagse Wijsheden

“It is fatal to be a man or woman pure and simple; one must be woman-manly or man-womanly.”

Virginia Woolf

“De man vertegenwoordigt het aspect van de wijsheid van de liefde, de vrouw van de liefde van de wijsheid.”  

Emanuel Swedenborg

Tussen tien en tachtig ben je verdacht. De eerste levensjaren word je behandeld als een klein kind dat blanco op de wereld kwam en als er iets fout gaat, is dat de schuld van tussen tien en tachtig. Ouder dan tachtig word je ook behandeld als een klein kind en als je eenzaam bent, niet goed verzorgd wordt, is dat de schuld van tussen tien en tachtig. 10– en 80+ zijn onverdacht.
Discussies over de veranderende ouderenzorg staan bol van dramaverhalen over wat ouderen wordt aangedaan, terwijl ze toch onze verzorgingsstaat hebben opgebouwd. Nu zijn er heel wat ouderen die niets hebben opgebouwd, die royaal van het geld hebben geleefd, ook mensen die tot de welbekende graaiers behoorden. Na de tachtig telt dat niet meer, je bent onverdacht en de gemeenschap moet voor je betalen. Alle reden om een grote knuppel in dat hoenderhok te gooien en staatssecretaris Van Rijn doet dat met verve.
Nu heb ik wel een zwak voor de generatie van mijn ouders, mensen geboren vorige eeuw begin jaren tien (en eerder). Zij hebben als klein kind WO I meegemaakt. Nederland was weliswaar neutraal, maar Europa was behoorlijk in de war. Als jongeling (sommigen noemen het ‘de mooiste tijd van je leven’) verzeilden ze in een economische crisis die vele malen erger was dan wat wij nu crisis noemen. Hun kinderen kregen ze net voor, in en vlak na WO II.
Laten we ons gelukkig prijzen dat we deze generatie eer hebben bewezen door een ongekend luxueuze oudedagsvoorziening. Het zijn de 100-plussers van vandaag en dat zijn er dus niet zo veel meer. Generaties erna kunnen op oudere leeftijd gaan waarmaken waar ze in de jaren zestig voor gestreden hebben, zelfstandigheid en hulp binnen eigen netwerk. Dan moet de overheid wat op de achtergrond blijven; goed bezig Martin van Rijn!

Alledaagse Wijsheden

“Een zeer groot voordeel van ouderdom is dat bijna elke fout aan je leeftijd wordt toegewezen.”

Constant Nieuwenhuis

“De zuster zegt: ‘Hoe voelen we ons vandaag, mijnheer Klein?’ Klein antwoordt: ‘Van u weet ik het niet zuster, maar ik voel me wel goed, dank u.’ ‘Nou, dan moesten we nu maar eens onder de wol’, kweelt de zuster. Klein kruipt in bed en roept een paar minuten later: ‘Waar blijft u nou, zuster? Ik lig er al in.’”

Ed Nissink

(vervolg)

Mooi stuk van Rob Wijnberg in De Correspondent. Inleiding: “In de premoderne tijd bood Waarheid hoop op verlossing in een hiernamaals. In de moderne tijd bracht Waarheid hoop op een betere wereld voor ons nageslacht. In de postmoderne tijd bevrijdde waarheid ons van valse autoriteiten en pretentieuze ideologieën. Maar wat beoogt ónze waarheid nog, behalve dan het eindeloos bevredigen van onze behoeften?” Eerst waarheid als geloof, dan als kennis, vervolgens als constructie en nu als product. Er is volgens hem sprake van een economisering van ons wereldbeeld en een vermarkting van de samenleving; graadmeters voor succes zijn: bereik, marktaandeel, rendement.
Begin jaren 90 sprak ik een congres van biseksuelen toe en meldde dat biseksualiteit goed is voor het milieu. (Een mens bedenkt wat, om het publiek te pleasen.) Hilariteit alom. Maar ik had het wel zo logisch uitgelegd, dat de volgende dag NRC-Handelsblad op pagina 3 kopte dat biseksualiteit goed is voor het milieu. Uitleg: mensen wonen vooral samen met hun geliefde (en gezin), de meeste mensen zijn heteroseksueel, de relatiemarkten zijn scheef, met name bij 50+ zijn er veel meer vrouwen op zoek naar een man dan vice versa. Als die vrouwen biseksueel zouden zijn, kunnen ze gaan samenwonen met een vriendin als geliefde: één huis, één auto, één wasmachine, etc., dus goed voor het milieu!
Ik had wijselijk in milieutermen gesproken en niet in economische termen. Want in economische termen zijn alleenwonenden juist uitstekend, er wordt meer geconsumeerd, goed voor de groei. En nu verdenk ik toch het beleid ervan dat alleenwonenden bij de AOW uitkering financieel extra gespekt worden (vorig blog), omdat ze zo goed zijn voor onze economie....

Alledaagse Wijsheden

“Waarheid wordt niet langer gegeven (premodern), gevonden (modern) of gemaakt (postmodern), waarheid wordt verkocht.”

Rob Wijnberg

”Veel leerstellingen zijn als een vensterruit: hierdoor zien we de waarheid, maar hij scheidt ons van de werkelijkheid.”

Kahlil Gibran

ABSURD, nu wordt bij de AOW de ‘mantelzorgboete’ teruggedraaid, zonder naar de andere boetegroepen te kijken. Alle 65+ samenwoners/gehuwden worden beboet, krijgen als paar of groep minder per persoon, waarom dan niet de 65-plussers die alsnog gaan samenwonen met een verzorger. Ja, zij zijn ziek en dat is dus mantelzorg. Maar die mantelzorg vindt ook plaats onder gehuwden en samenwoners die minder AOW krijgen dan alleenstaanden. Wordt het nu dus een samenwoon/ gehuwdenboete? 

Ik schreef het afgelopen 23 april al in mijn blog dat de enige juiste, meest reële oplossing is om de
AOW te individualiseren. Verdeel de pot opnieuw, iedereen krijgt evenveel. Iedereen is vrij om te
kiezen hoe hij wil wonen, daar heeft de overheid verder niets mee te maken! Mooi als gekozen wordt voor samenwonen met anderen vanwege de zorg, tegengaan van eenzaamheid en van milieuvervuiling.
 Wil je toch alleen wonen, dat mag, een dure keuze en die gaan we als samenleving niet financieel extra ondersteunen. Geen foute prikkels en signalen meer afgeven, probleem opgelost!!

(wordt vervolgd)

De boekenkast wordt te vol en dus moet er opgeruimd worden. Zo kom ik het boek ‘Liefst verliefd’ van Renate Rubinstein tegen (1983). Deze vermaarde schrijfster uit de vorige eeuw wist met haar scherpe pen en leesbare columns velen te raken. Ik stuit op een stukje over bijgeloof. Het begrip roept bij mij altijd associaties op met onkruid. Wat de een kruid noemt, is voor de ander onkruid; wat voor de een geloof is, is voor de ander bijgeloof.
Renate Rubinstein diept het begrip op haar eigen wijze uit. De liefde is daarbij haar uitgangspunt. Haar stelling is, dat als het risico groot is en de gevaren onpeilbaar zijn, het bijgeloof toeneemt. Dat zie je niet alleen bij primitieve volken, maar ook bij ons, we creëren denkwijzen en handelingen om de grilligheden van het lot te beheersen. De liefde in de gepassioneerde fase is volgens Rubinstein bij uitstek een terrein om maatregelen te treffen tegen mogelijk ongeluk. Afkloppen op ongeverfd hout, het getal 13 mijden, niet onder een ladder doorlopen zijn algemene voorbeelden. Daarnaast heeft ieder zijn eigen acties: ‘Als ik deze twee loodzware boodschappentassen helemaal de trappen naar m’n flat opsjouw, zal hij vandaag nog mailen’. Eigenlijk een ondoenlijke opgave, maar dat moet je dus halen! Lukt het toch niet, dan zoek je wel een andere samenhang waardoor het gewenste effect moet optreden. Rubinstein beschrijft zulke privé ervaringen fraai.
Opvallend is dat ze het begrip synchroniciteit (beschreven in blog 9 okt. 2013) in haar voorbeelden onbenoemd onderschuift bij bijgeloof. Een belangrijk verschil is echter dat synchrone gebeurtenissen je overkomen, terwijl je bijgelovige handelingen zelf bedenkt. De mate en intensiteit waarin ik, vooral ook in gepassioneerde tijden, synchrone ervaringen heb meegemaakt, sluiten rationeel geredeneerd toeval uit.

Alledaagse Wijsheden

“Wij in onze veilige, sanitaire vredestijd, verzekerd voor het leven, verzorgd tot de dood, beschermd voor de natuur, gesteund tijdens werkloosheid, opgelapt uit bijna elke ziekte, wij kennen het gevaar niet dan in de korte perioden van gepassioneerde liefde. Maar dan ligt het ook dreigend in de afgronden aan weerszijden van de smalle brug van geluk.” 
 

"Met de wetten van het privé-bijgeloof valt het altijd wel op een akkoordje te gooien."

Renate Rubinstein 

Het doek is gevallen, zoals dat heet, Paul Witteman is gestopt met Pauw & Witteman. Een markant mens, die mij met zijn uitspraken behoorlijk op de kast kon krijgen. Ik herinner me een uitzending, geen P&W, met ouders van gehandicapte kinderen. Aan ouders van een zwaar gehandicapt kind vroeg hij waarom ze het kind eigenlijk niet hebben laten weghalen voor de geboorte. Wam, bovenop de kast, nu moesten deze ouders zich dus gaan verdedigen. Hijzelf ontstak trouwens in woede toen hij abortus tegenstander Andries Knevel door de radio hoorde zeggen dat het leidde tot een streven naar ‘Übermenschen’. Dat bleek Knevel niet gezegd te hebben, hij had het over ‘perfecte kinderen’. Maar woede kan gemakkelijk selectief invullend luisteren tot gevolg hebben.
Witteman is fel gekant tegen religies. Hij vindt het poespas, geloven in sprookjes, niet voor de hand liggend als je met de dagelijkse praktijk van het barre bestaan te maken hebt. Bekende rationele geluiden, maar nu komt het. De man heeft ongelofelijk diepe ervaringen met en liefde voor muziek, het is de rode draad in zijn leven. Daar vervliegt de ratio. Religie duidt op de ervaring van verbondenheid en Witteman heeft overduidelijk religieuze ervaringen met muziek. De onstoffelijke ziel komt dan in beeld. Plato zei het al: “Muziek en ritme vinden hun weg tot in de geheime plaatsen van de ziel.” Witteman schijnt zich er toch wel enigszins van bewust te zijn, want in een programmabeschrijving las ik: “Heel soms wankelt de ratio van de kritische journalist. Met name de muziek van Bach geeft hem enig perspectief op eeuwigheid.”
Of ik de man geweld aandoe met het voorgaande weet ik niet. Ik ben ook maar een mens die invult tegen de achtergrond van eigen inzichten.

Alledaagse Wijsheden

“Muziek is de blikopener van de ziel.”

Henry Miller 

“Bijgelovigheid is het nietszeggende, gemakkelijke woord, waarmee grove geesten schimpen op de allerfijnste ontroeringen, zieningen en begaafdheden der menselijke ziel.”

Louis Couperus 

"Geen daad ter wereld kan als zonde of deugd worden bestempeld; het is haar verhouding tot een bepaalde ziel, die haar tot zonde of deugd maakt."

Inayat Khan 

“De mens beheerst de natuur, vóór hij geleerd heeft zichzelf te beheersen.” Deze uitspraak van Albert Schweitzer midden vorige eeuw geldt vandaag de dag nog ten volle. Rake uitspraken over de wijze waarop wij met onze planeet omgaan zijn bepaald geen recent verschijnsel. Schweitzer’s tijdgenoot Joseph Krutch stelde: “Als mensen iets vervangbaars vernietigen dat door de mens is gemaakt, heten
ze vandalen; als ze iets onvervangbaars vernietigen dat door God is gemaakt, heten ze ontwikkelaars.” Eerder, eind 19^e eeuw, zei Luther Burbank: “Als je de wetten van de natuur schendt, ben je je eigen openbare aanklager, rechter, jury en beul.” En gaan we nog verder terug, naar de 15^e eeuw, dan horen we van Leonardo da Vinci: “De dieren lijden en hun gejammer vervult de lucht. De bossen vallen ten prooi aan vernietiging. De bergen worden opengescheurd voor de metalen die in hun aderen groeien.
En de mens looft en prijst degenen die aan de natuur en aan de mensheid de grootste schade berokkenen.”
Je zou kunnen veronderstellen dat het allemaal wel meevalt, want de aardbol draait na al die eeuwen nog steeds. Voor degenen die zo denken, en alle anderen, heeft Nederlands eerste astronaut Wubbo Ockels vlak voor zijn dood een indringend statement achtergelaten. Hij pleit voor geloof in de mensheid en een wereldwijde samenwerking. De aarde en het milieu kennen geen grenzen, dat bewustzijn is bij hem vanuit de ruimte versterkt. Mensheid, natuur en aarde zijn onscheidbaar.
Morgen voor Europa stemmen is belangrijk, maar uitdrukkelijk als tussenstap. Hoe sneller we een WereldUnie hebben, hoe beter. Ockels had tot zijn spijt de tijd niet meer om hier verder aan bij te dragen; ‘Mijn tijd staat stil’ liet hij op zijn grafsteen graveren. Overigens is dit een mooie, kernachtige duiding van die andere dimensie. 

Alledaagse Wijsheden

“Economen behandelen economie alsof het een zuivere wetenschap is, afgescheiden van de rest van het leven. Het resultaat van deze bedriegelijke boekhouding is een opzettelijke verwarring onder het mom waarvan de industrie vrijuit een ravage kan aanrichten en de milieukosten negeert.”

Vivienne Westwood

“Reclame is een milieu striptease voor een wereld van overvloed.”

Marshall McLuhan

Een verfomfaaid blaadje met in mijn handschrift een boektekst erop: “Jullie religies leggen de nadruk op zonde; jullie medici op ziekte; jullie wetenschappers op chaos, toeval, het ontstaan van de wereld; jullie psychologen op de mens als slachtoffer van het verleden; jullie progressieven op verkrachting van de planeet door de mens; jullie occulten op vernietiging van het ego om fijnstoffelijker te worden.” Conclusie: “De aarde wordt gezien als somber, in plaats van als een unieke, creatieve en levende ervaring die het in feite is.”
Ik vermoed dat de tekst van Seth is, die via Jane Roberts rond 1970 zijn zegje mocht doen. Het woord ‘jullie’ duidt op een blik van bovenaf, vanuit andere dimensies. Grappig bij het lezen is dat je die visies wel goed getypeerd vindt, tot het moment dat je eigen stokpaardje aan de beurt is. Dan heb je het geïrriteerde gevoel dat die niet in het rijtje thuishoort, want het is toch reëel! Voor mij geldt dat bij de ‘progressieven’.
Overigens houdt Seth het nog vriendelijk, hij wil dat we minder zorgelijk zijn. Dat kan anders. In zijn ‘Gesprekken met God’ toont Neale Donald Walsch zich meermalen de leerling die moet aanhoren wat we allemaal fout doen op aarde. Bekende zaken zoals roken en drugs, maar ook in de opvoeding van het nageslacht schieten we danig tekort.
Gunstig is dat deze twee niet de enige mediums zijn. Van een land als Californië wordt gezegd dat de hemel een vergiet is, waar allemaal boodschappen doorheen sijpelen en waar om het huis wel een medium woont. Gunstig omdat je dan wat te kiezen hebt. Want evenmin als met uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek moet je deze geluiden een waarheidslabel opplakken. Wat niet bij je eigen levenspad past, gaat gewoon de prullenbak in.

Alledaagse Wijsheden

“God, ik dank U allereerst omdat ik nooit eerder beroofd ben, ten tweede omdat hoewel ze m’n portemonnee namen ze niet mijn leven namen, ten derde hoewel ze alles namen het niet veel was en ten vierde omdat ik het was die beroofd werd en niet degene die beroofde.”

Matthew Henry 

“Laat de wetenschapper je ontdekking vergemakkelijken, maar laat ze niet jouw innerlijke waarheid uitvinden.”    

Doc Childre

“We leven door vertrouwen in het leven, niet door inzicht. Vertrouwen is blind, heeft geen ogen om te zien en heeft ze ook niet nodig. Het is een innerlijke zekerheid, een onschatbare bondgenoot.”                             

Ra-Material

Vorige week kwam in De Correspondent het werk van de filosoof Daniel Dennett aan bod. In zijn boek ‘Darwin’s Dangerous Idea’ legt hij uit “hoe complexiteit kan ontstaan uit een eenvoudige begintoestand, waarin eenvoudige regels gelden. Zonder dat daar dus een ontwerper (God) voor nodig is.” Zoals gewoonlijk wordt er royaal gereageerd. Lezer S. schrijft: “Ik vind het altijd een geruststelling dat er geen god nodig is om complexiteit en leven te verklaren.” Lezer J. reageert: “Wat is er zo geruststellend aan die gedachte?? En komt de eenvoud dan zomaar uit de lucht vallen?”
Heldere vragen van J. De opmerking van S. begrijp ik trouwens wel. Toen het voor mezelf duidelijk werd dat er veel meer tussen hemel en aarde is dan ik in mijn eerste vijftig levensjaren voor mogelijk had gehouden, vond ik dat bepaald niet geruststellend, eerder wat angstaanjagend (ik heb er mee leren leven ;). En nee, de eenvoud komt níet uit de lucht vallen.
Interessant is in dit verband het boek van Gerrit Teule: ‘Wat Darwin niet kon weten; een reis naar de spirituele binnenkant van de evolutie’ (2009). In zijn uitgebreide studie beschrijft hij de bewustzijnsevolutie en onderbouwt hij de stelling dat de wil om tot bewustzijn te komen, die verborgen is in alle materie, deze evolutie voor zich uit stuwt. Daarmee bewandelt hij de gulden middenweg tussen het darwinisme (ontstaan van soorten door toeval en survival of the fittest) en intelligent design (het planmatige ontwerp van alles wat bestaat door een hogere macht). Toeval wordt gebruikt om mogelijkheden te creëren en met mogelijkheden te experimenteren.
We zijn er nog niet over uitgepraat en wellicht heeft Teule gelijk als hij stelt: “Wie een ontdekkingsreis maakt naar de spirituele binnenkant van de evolutie, komt oog in oog te staan met het onzegbare, het heilige.”

Alledaagse Wijsheden

“God sterft niet uit als wij niet langer in God geloven.”  

Dag Hammarskjöld

“Wat de rups het einde van de wereld noemt, noemt de Meester een vlinder.”   

Richard Bach

“We zijn op een eeuwige reis naar nergens toe.” 

Neale Donald Walsch

Opsteker van de dag in NU.nl: ‘In vrijwel alle Europese landen is deeltijdwerk de afgelopen tien jaar toegenomen. Nederland blijft echter koploper.’ Geen ander Europees land komt bij Nederland in de buurt; in ons land werkt de helft van de beroepsbevolking in deeltijd en in Duitsland (tweede plaats) een kwart. Op zichzelf is die koploperspositie natuurlijk niet de opsteker, want je wenst ieder Europees land een hoge deeltijdscore toe. De werkloosheid terugdringen en het beschikbare geld eerlijker verdelen zal ieder weldenkend mens aanspreken.

In de medische wereld zijn ze ook in Nederland nog niet ver, de werkloosheid onder jonge artsen is sterk toegenomen. Terwijl dat nu juist de beroepsgroep is waar deeltijdwerk bij uitstek mogelijk en noodzakelijk is. Mogelijk omdat je als arts heel gemakkelijk minder patiënten kunt nemen, noodzakelijk omdat de nieuwe generatie artsen door ervaring vaardigheden moeten ontwikkelen en bijhouden. Ik hoorde over een arts die geruime tijd als stagiaire van de uroloog in een ziekenhuis heeft gewerkt. Die periode stopte en de geïnteresseerde patiënt, die niet anders dan deze dokter had gesproken, vroeg waar hij nu zou worden aangesteld. Nergens, was het antwoord, want er was geen plek vrij als uroloog. Kom op, urologen van Nederland, schuif eens een beetje op, je salaris zal hoog genoeg blijven om van te leven. 

Waar ik ook zo blij van word, is dat daarmee het deeltijd werk van vrouwen in een positief daglicht komt te staan en een aanmoediging vormt voor mannen om haar voorbeeld te volgen. Op naar de fulltime
3-daagse werkweek! Dat zal beslist het doel van de tweede opsteker van de dag in NU.nl ondersteunen: 'Asscher neemt maatregelen tegen werkstress.'

Alledaagse Wijsheden

“Mensen die denken dat tijd geld is, bemerken meestal pas op hun sterfbed dat hun tijd op is maar hun geld nog niet.”

Alexander Pola

“Alleen al het feit dat een gezonde geld aan een zieke durft vragen, zegt genoeg over dokters."

Martin Simek

Ze komen en gaan, de winkel(tje)s in het centrum. Je houdt je hart vast als er weer een nieuwe eettent of kledingzaak zijn intrek neemt in een pand. Hoe lang gaat dat duren, wanneer dient het faillissement zich aan? En als de nieuwe zaak goed draait, dan is al gauw een ander de klos, want er waren al meer dan genoeg eettenten en kledingwinkels.
Dat heet ondernemersgeest en –enthousiasme, veelal gepaard gaande met een grenzeloos optimisme. Het gevolg is dat winkels elkaar letterlijk kapot concurreren. Het is bekend dat het winkelgedrag richting online verandert en dat buig je niet meer terug. De wet van de remmende voorsprong lijkt hier op te gaan. Er zijn delen in China die het hele winkelcentrum overslaan, ze gaan van ruil en zelfvoorziening naar online bestellen.
Waarom zijn we toch zo gecharmeerd van concurrentie? Waarom niet wat meer samenwerken, met elkaar vaststellen wanneer de markt voldaan is in plaats van elkaar eruit vechten? In het groot zie je vergelijkbare processen. Zo blijkt de Wageningse universiteit erg succesvol te zijn in het aanboren van internationale fondsen, zoals van de EU. Toelichting: ‘Dit is nodig om te kunnen blijven concurreren met Amerika’. Hoezo concurreren, je kunt toch veel beter samenwerken!
Een warm pleidooi voor samenwerken houdt de Belg en financieel topdeskundige Bernard Lietaer. In zijn boek ‘Het geld van de toekomst’ verdedigt hij de Yin economie, waarbij de talenten van mensen optimaal worden benut. Overtuigend laat hij zien hoe samenwerking en geldinnovaties, bijvoorbeeld een negatieve rente voor het oppotten van geld, een spreiding van de welvaart opleveren, en een herschikking van onze waarden en ons wereldbeeld.

Alledaagse Wijsheden

“Hebzucht en concurrentie zijn niet het gevolg van een onveranderlijke menselijke karaktertrek. Hebzucht en angst voor schaarste zijn gecreëerd en verspreid. Het directe gevolg is dat we met elkaar moeten vechten om te overleven.”
 

“Ons geldsysteem is geen van God gegeven realiteit zoals lucht en water, maar een keuze, zoals
een huwelijk of zakenovereenkomst, en als zodanig onderwerp van herziening en verbetering.”
 

Bernard Lietaer

Zo'n tien jaar geleden stuitte ik op een onderzoek van Elaine Baken. De kop: ‘Schreeuwen is gezond voor vrouwen’. Gegevens van tweeduizend vrouwen omtrent hartklachten en echtelijke ruzies waren verzameld. Vrouwen die woede opkroppen hebben vier keer zoveel kans op een hartkwaal. Achterliggende factoren zijn volgens de onderzoekster dat vrouwen niet te emotioneel willen zijn en bang zijn voor de woede van hun echtgenoot. Ook de mannen zijn onderzocht en guess what: het omgekeerde is het geval, echtgenoten die ontploffen lopen juist twee keer zo grote kans op beroerte en twintig procent meer kans op hartritmestoornis. Ik wil dan weten hoe het met mannelijke vrouwen en vrouwelijke mannen zit, maar dat vertelde het verhaal niet.
Ander onderzoek vermeldt de top drie klachten van echtgenotes: 1. hij luistert niet; 2. hij belooft dingen, maar doet ze niet; 3. onenigheid over de kinderen. Hoe om te gaan met conflicten? In de verre oudheid heb ik eens een college gevolgd over conflicthantering. Wetenschappelijk bewezen goede strategieën waren: mijd het debat, blijf kalm, uit je gevoelens, laat merken dat je het niet wil laten escaleren, gebruik neutrale woorden, laat sommige zaken buiten beschouwing, stel de ander niet in een kwaad daglicht, beledig haar/zijn diepste overtuigingen niet (bv. religie).
Nu is dus de vraag of deze weloverwogen gedragswijzen beter voor de gezondheid van vrouwen zijn dan eens flink van je af schreeuwen. De én-én theorie is misschien wel aardig, een beetje schreeuwen en een beetje het gedrag in de gaten houden. Reflectie op de eigen ervaringen blijft echter wel het kernpunt.

Alledaagse Wijsheden

“In de menselijke natuur zijn de hoofdoorzaken van conflicten het wedijveren, het wantrouwen en de trots. Wedijver maakt dat mensen elkaar aanvallen om winst te behalen, wantrouwen om veilig te kunnen leven, trots om hun reputatie hoog te houden.”

Thomas Hobbes

“Er zijn drie principes in het leven en het wezen van de mens, het principe van de gedachte, het principe van wat uitgesproken wordt, en het principe van de handeling. De oorsprong van alle conflicten tussen mij en mijn medemens is dat ik niet zeg wat ik bedoel en niet doe wat ik zeg.”

Martin Buber

(vervolg blog 16 april)

Het kapitalistische circus blijft mij verbazen. Pakte het niet zo jammerlijk uit, dan zou je het haast komisch kunnen noemen. Een goederen industrie, zwaar gepusht door een reclame industrie en als je dan zwicht voor al dat fraais, ligt de incasso industrie op de loer. Tijdens die circusgang kan de wijze waarop je bejegend wordt 180 graden draaien. Ik hoor het de vrouw nog zeggen: “Zo beschaafd als die bankmedewerker was toen hij me voor een product wou paaien, zo onbeschoft was hij toen ik probeerde met hem een betalingsregeling te zoeken.”
Tim Jackson zoekt in zijn boek ‘Welvaart zonder groei’ naar een uitweg. Voor hem is het meest geloofwaardige alternatief een economie die tot taak heeft om de mogelijkheden voor ontplooiing te scheppen binnen ecologische grenzen. Het bestaande mechanisme heeft ons in de steek gelaten. Een onbegrensde vrijheid om toe te geven aan onze materiële verlangens, opgezweept door de oneindige reeks nieuwigheden, is niet duurzaam. De ‘sociale logica’ van het consumentisme moet worden omgevormd. (Mijn 10-jarige kleindochter legde dat principe aan haar 5-jarig broertje als volgt uit: “Twee euro is veel geld ja. Maar als je vriendje vijf euro krijgt, is het niet meer zoveel. En als nog iemand anders elf euro krijgt, ben je eigenlijk een beetje arm.” De kleine man begreep het.) De drie belangrijkste ingrepen voor een nieuwe economie zijn voor Jackson: •structurele overgang naar op diensten gebaseerde activiteiten; •investering in ecologische activa; •arbeidstijdverkorting als stabiliserend mechanisme. 
Maar laat ik niet proberen zijn goed onderbouwde pleidooi in enkele zinnen samen te vatten. Wat mij betreft mogen zijn inzichten net zo inslaan als die van Piketty. Hoe meer gaten in het bastion worden geslagen, hoe groter de kans op verandering.

Alledaagse Wijsheden

“Elke samenleving klampt zich vast aan een mythe. Onze mythe is die van de economische groei.”
 

“In ons najagen van het goede leven vandaag, tasten we systematisch het fundament aan van ons welzijn morgen.”
 

“De gedachte om maar steeds harder en harder te gaan lopen om te ontsnappen aan de schade die we bezig zijn te veroorzaken, heeft iets van een paniekstrategie.” 

Tim Jackson

Voor een workshop deed ik onderzoek onder mensen met (uitzicht op) vermogen naar de invloed ervan op hun ambities en relaties. Enerzijds geeft geld vrijheid, anderzijds is het beheer lastig. Liefdesrelaties kunnen onder druk komen als een van beiden vermogend is. Tweespalt ontstaat in de familie als broers/zussen verschillend behandeld worden. Menigeen is geneigd er niet met anderen over te praten, wat een ongemakkelijk gevoel van geheimhouding geeft. Uiteraard is het niet alleen maar kommer en kwel, maar probleemloos is het ook niet.
De andere kant van de geldmedaille heb ik ook bestudeerd via een onderzoek voor schuldhulpverlening Amersfoort. Schulden die niet betaald kunnen worden drukken sterk op het gemoed. Rekeningen, incasso, deurwaarders maken mensen moedeloos. Ze voelen zich schuldig vanwege hun overbesteding of geven banken de schuld vanwege de aanmoediging in het verleden om grote sommen geld te lenen. Niet zelden is werkloosheid mede een oorzaak van de penibele financiële situatie, wat het zelfbeeld verder aantast.
Wat ben ik blij met de aandacht en waardering die de Franse econoom Thomas Piketty genereert! Zijn boodschap: het vermogen van rijke mensen groeit sneller dan de economie, waardoor de kloof tussen arm en rijk ook snel groeit. Dit is een onrechtvaardige en maatschappelijk onhoudbare situatie, die recht getrokken moet worden via wereldwijd hoge belasting op vermogens en op exceptioneel hoge inkomens. Zijn doorwrochte studie die zo’n 700 pagina’s telt hoef ik niet eens te lezen, ik weet gewoon dat hij volkomen gelijk heeft. Maar die gedegen analyse is wel belangrijk, want het imponeert de economische wereld en daar gaat het om. Dus politici: aan de slag met de broodnodige maatregelen!!

Alledaagse Wijsheden

“Geld is als mest; het is alleen goed als het wordt verspreid.”  

Francis Bacon

“Een ongelijke samenleving is een bange samenleving die zich al te gemakkelijk overgeeft aan ‘statusconsumptie’ die weinig toevoegt aan de algemene geluksbeleving, maar aanzienlijk bijdraagt aan een niet-duurzaam grondstoffengebruik.”

Tim Jackson

Ongeveer een week geleden werd bij het nieuws het probleem van de verminderende thuiszorg aangesneden. In beeld kwam een 81-jarige alleenwonende man en een mevrouw van de gemeente die kwam opnemen hoeveel uur thuiszorg voor hem voldoende was. Op dat moment kreeg hij ruim vijf uur en na ondervraging kwam zij tot de conclusie dat ruim twee uur genoeg was. Mijnheer dacht dat hij het daar niet mee zou redden.
Ik vul verder in. Mijnheer zag er nog redelijk gezond uit. Waarschijnlijk woonde hij in het huis waarin hij ook met vrouw en enkele kinderen heeft gewoond. Koken zal hij in het verleden niet gedaan hebben, evenmin als het huis schoonhouden en de was doen. Had hij dat wel gedaan en was hij bovendien kleiner gaan wonen, of kamers gaan verhuren, dan was hij nu niet voor thuiszorg afhankelijk geweest van de gemeenschap.
Deze invulling hoeft niet op te gaan voor de betreffende mijnheer, maar er zijn heel wat mannen voor wie deze situatie geldt. Ze zijn niet flexibel genoeg geweest om zich huishoudelijke vaardigheden eigen te maken, noch om de woonsituatie aan te passen aan de nieuwe leefvorm. Hier wreekt zich het gebrek aan mannenemancipatie, alsook de opgebouwde woonrechten bij de oudere generatie. Beide kunnen veranderen, maar dat vraagt om een grondige bewustwording van de onwenselijkheid en ook onhoudbaarheid van deze situatie.
Aan de slag met die bewustwording (hét begin van alle verandering). En willen de media s.v.p. hieraan meewerken door minder via huilerige berichten te melden hoe moeilijk het allemaal voor ouderen is en meer succesverhalen in het zonnetje te zetten?!

Alledaagse Wijsheden

“Mannen handelen vaak welbewust tegen hun eigen belang in.”

David Hume

“De begrijpende echtgenote: zij die haar man bemoedigende woorden toespreekt terwijl hij de afwas wegwerkt.” 

Lieven Andries

Soms lees je iets dat serieus bedoeld is en schiet je spontaan in de lach. Dat overkwam mij bij de volgende tekst: “TIP: Aan geld kunnen heftige emoties kleven: angst, woede, jaloezie, je tekortgedaan voelen, schuld, schaamte en ga zo maar door. Zet al die emoties opzij en beschouw geld als iets zakelijks.”
Ik zag ze al voor me, heftig geëmotioneerde mensen die opeens uit die gemoedstoestand stappen om zakelijk te zijn. Kenmerk van een heftige emotie is nu juist dat dat niet kán. Wil je van de emotie afkomen, dan moet je er eerst doorheen, haar voelen en erkennen. Iets rustiger geworden kun je min of meer zakelijk bedenken waarom je zo emotioneel was.
Het is volstrekt waar dat geld heftige emoties kan oproepen. Angst (en alle emoties die angst met zich meetorst) is uiterst nuttig voor de zich ontwikkelende psyche. Zonder angst geen leerproces, dus geld verschaft ons royaal de nodige lessen op weg naar een grotere innerlijke vrede. Zo bezien is het een groot goed op aarde, dat ons helpt op weg naar de ‘volmaakte liefde’.
Hoogdravende woorden ja, maar geen bedenksel van mij. Ik las net een citaat van apostel Johannes, zo'n tweeduizend jaar geleden: “De liefde laat geen ruimte voor angst. Volmaakte liefde sluit angst uit, want angst veronderstelt straf. In iemand die angst kent, is liefde geen werkelijkheid geworden.”
Zo, die zit, want hier op aarde zijn zo bezien maar heel weinig mensen in wie de liefde werkelijkheid is geworden. We zijn op weg en alle emoties, ook op het gebied van geld, kunnen ons helpen op dat pad. Dus gooi ze niet weg, gebruik ze!

Alledaagse Wijsheden

“One does not become enlightened by imagining of light, but by making the darkness conscious.”

Carl Gustav Jung 

“Richt de juiste emotie op de juiste persoon, op de juiste plaats, op het juiste moment en in de juiste mate.”     Succes ermee! :)

Aristoteles

In de jaren 50 heetten deze vrouwen nog ‘ouwevrijsters’ (voor mannen was het wat leuker als ‘vrolijke vrijgezel’). Piepkleine flats werden voor hen gebouwd die de naam ‘hunkerbunkers’ kregen. Wel een vooruitgang in vergelijking met het inwonen bij particulieren. Hoe dan ook, alleen wonen werd als zielig beschouwd en zeker niet als een keuze. Op dat uitgangspunt hebben we onze verzorgingsstaat gebouwd met uitkeringen en toeslagen.
We zijn ruim een halve eeuw verder. Alleen wonen is allang geen zuur levenslot meer, velen kiezen ervoor. Dat is duur en het legt een groot beslag op het milieu, de zorg en het vergroot het risico van eenzaamheid op oudere leeftijd. Moeten we dat als samenleving financieel stimuleren? NEE natuurlijk! Alleen wonen is een luxe keuze en daar draai je zelf voor op. We geven toch ook geen toelage voor de keuze van een wintersportvakantie.
Wat heeft dat te maken met ‘mantelzorgboete’? Deze boete slaat op het feit dat alleenwoners meer AOW krijgen dan al dan niet gehuwde samenwoners. Trekken die alleenwoners in bij hun kinderen of anderen die hen willen verzorgen, dan krijgen ze minder AOW. FOUT, je remt de efficiënte onderlinge zorg. 
Logische oplossing: individualiseer de AOW, verdeel de pot onder alle AOW-gerechtigden. Geef ieder individu een rechtmatig deel, los van woonkeuzes. En die alleenstaanden dan die daar niet van kunnen rondkomen? Die zullen andere keuzes moeten maken, iemand op kamers nemen, kleiner gaan wonen of samenwonen met een bekende, een vriend of familielid. Of een ander bestedingspatroon ontwikkelen als ze graag alleen blijven wonen op die plek.
Bijkomend voordeel: mensen hoeven geen veranderingen in hun woonsituatie meer te melden, dus geen ingewikkeld controle-apparaat. De weg naar een echte participatiesamenleving wordt op die wijze weer wat meer geëffend.

Alledaagse Wijsheden

“De pessimist klaagt over de wind, de optimist verwacht dat het zal veranderen; de realist stelt de zeilen bij.”

William Arthur Ward

“Het pad wordt voor je geëffend door vertrouwen, je intentie opent alle deuren.”

John Welwood

(vervolg)

Zo’n 240 mensen worden in het boek ‘4000 jaar woorden van wijsheid’ geciteerd, waaronder tien vrouwen, allen geboren in het laatste millennium. De helft leefde in de 20^e eeuw; de vijf vrouwen van vòòr de 20^e eeuw worden allen als mystica aangeduid, in de 20^e eeuw is die duiding niet meer in zwang. Dat geldt ook voor engelen. Zo zegt Catharina van Siena (Italië, 14^e eeuw): “De engel dient iedereen op verschillende wijze, afhankelijk van hoe God hem heeft opgesteld. Door zijn goedheid zijn ze ons als wacht gegeven.” In de schilderkunst is het een bekend fenomeen, dat enkele eeuwen terug de engelen van het schildersdoek zijn verdreven.
De vrouwen spreken veel over liefde. “De liefde groeit waar ze gedeeld wordt en daaruit komen dan weer duizend andere goede dingen.” vindt Teresia van Avila (Spanje, 16^e eeuw). Impliciet gaat haar volgende uitspraak ook over de liefde. “Bestaat er een groter ongeluk dan niet meer wegwijs raken in zijn eigen huis? Hoe kunnen we hopen om rust te vinden in andere huizen als we niet kunnen uitrusten bij onszelf?” In de huidige cultuurperiode waarin zoveel geluk wordt  verwacht van de liefdesrelatie, is dat een belangrijke constatering. Die verheerlijking van de liefde als geluksbrenger heeft zich twee eeuwen geleden al ingezet. Theresia van Lisieux (Frankrijk, 19^e eeuw) brengt de liefde in verband met een grote opofferingsgezindheid. “Als men werkelijk liefheeft, verheugt men zich over het geluk van de beminde en men brengt alle offers om hem gelukkig te maken.”
Ten slotte Hildegard von Bingen (Duitsland, 12^e eeuw). Zij verbindt het vrouwelijke en mannelijke principe van het hart en het verstand. “De mens zou al zijn daden eerst eens in zijn hart moeten overwegen voordat hij ze uitvoert.” én “Zoals de wind het vuur laat ontvlammen, zo beweegt ook het verstand de ziel van de mens en verlicht deze.”

Alledaagse Wijsheden

“Liefde ‘dragen’ is genegenheid, verlangen, begeren, dienstbaarheid, vurige wilsbetrachting, alsmaar door, zonder ophouden. Liefde ‘voelen’ is er vrij aan denken. Maar liefde ‘zijn’ gaat alles te boven.”

Hadewijch (Brabant, 13^e eeuw)

“Inwendig bidden is niets anders dan omgaan met een vriend. Je weet je door hem bemind. Je bent vaak met hem alleen.”

Teresia van Avila

“De mens die goede dingen tot stand brengt, lijkt op een boomgaard die vol is van de vruchten van goede werken. Hij lijkt op de aarde die met stenen en bomen wordt verstevigd en getooid.”

Hildegard von Bingen

Relaxed slenteren langs de kraampjes van de boekenmarkt levert me één boek op: een bloemlezing uit 4000 jaar levensfilosofie, samengesteld door de Belg Tom Zwaenepoel. Vier millennia wijsheid compact bijeen, dat wil ik niet missen. Wat mijn geoefend oog het eerst opvalt is de ondervertegenwoordiging van vrouwen. In de eerste drieduizend jaar kom ik ze helemaal niet tegen. (Misschien zit er een enkeling tussen, want ik kon niet van álle geciteerde mensen het geslacht achterhalen.) Dat is opmerkelijk, want de wijsheid van (oudere) vrouwen werd in menige cultuur hoog geschat; deze bereikte kennelijk nauwelijks het papier. 
Laat ik beginnen met de twee millennia vóór Christus. Grote namen passeren de revue, zoals Homerus en Pythagoras, maar ook veel onbekenden. Opvallend is het overdadig uitstallen van menselijke deugden, ook als het gaat om kennis en wetenschap. Zo definieert Confucius (5^e eeuw v. Chr.) een intellectueel als: “...iemand die betrouwbaar, degelijk en vriendelijk is. Hij is degelijk als vriend en vriendelijk als broeder.” Het zou nog helemaal zo gek niet zijn als deze wijsheid tegenwoordig gebruikt wordt om wetenschappelijk personeel te selecteren. Antisthenes (4^e eeuw v. Chr.): “De vrucht van de filosofie is de kunst om met zichzelf om te gaan.” Ook al zo nuttig voor hedendaagse (filosofie) wetenschappers.
A propos, wat betreft de ondervertegenwoordiging van vrouwen, ik kan er ook wat van bij de ‘Alledaagse Wijsheden’ citaten. Het valt me dan ook op dat in Quote-land de mannen nog behoorlijk overheersen. Laat ik daarom in de volgende blog de geciteerde vrouwen extra aandacht geven.  
                                                                                                            (Wordt vervolgd)

Alledaagse Wijsheden

“Het is beter om een bedelaar te zijn dan onontwikkeld. Het mankeert de bedelaar slechts aan geld. De onontwikkelde mens mist echter humaniteit."

Aristippus (4^e eeuw v. Chr.) 

“Wie zonder banden is, wie zich niet verheugt als hem iets goeds overkomt, noch treurt wanneer hem iets kwaads geschiedt, is hecht verankerd in volmaakte kennis.”

Bhagavadgïtä (5^e à 3^e eeuw v. Chr.)

Erg grappig, de trukendoos van de supermarkt (NRC 14 februari j.l.) en wij tuinen daar vrolijk in. Schuine schappen zorgen ervoor dat we het product moeilijk terug kunnen zetten. Met een grote mand op wieltjes voel je het gewicht minder en koop je meer. Geen hellinkjes of stroeve wielen, want een zwaar voelende kar is taboe. Etc, etc. De informatie komt uit ‘De Supermarktleugen’ van Jörg Zipprick en Will Jansen.
Eigenlijk is het helemaal niet zo grappig. Voor dit soort uitkomsten en bijbehorende acties wordt wetenschappelijk onderzoek misbruikt en er staat een nutteloze reclame-industrie achter. Mensen kopen en eten te veel, waardoor ze het verwijt krijgen dat ze te veel kopen en eten. Ja, was daar die reclame-industrie dan niet voor bedoeld?!
In de NRC konden we 1 februari een ingezonden brief van Martin Heynen lezen. Hij hekelt dat in de krant bericht wordt over ‘achterblijvende groei’ van supermarkten, magere winsten van ‘slechts’ 1% (326 miljoen euro), een Mac Donald’s omzet die in het afgelopen kwartaal met ‘slechts’ 2% steeg naar 5,2 miljard euro, terwijl de winst in dat kwartaal ‘teleurstellend’ gelijk bleef op 1 miljard euro. De krant vermeldt dit alles zonder blikken of blozen. Terecht spreekt Heynen over de doorgeslagen gekte van het op hol geslagen kapitalisme en de enorme schade die erdoor wordt aangericht.
Hij treft daarbij Tim Jackson volstrekt aan zijn zijde. In zijn boek ‘Welvaart zonder groei; economie voor een eindige planeet’, schrijft hij: “Klimaatverandering, ecologisch verval, en het spook van de grondstoffenschaarste komen bovenop het probleem van falende geldmarkten en economische recessie. (....) Wat we om te beginnen nodig hebben is een consistent begrip van welvaart dat niet berust op het wanbegrip van consumptieve groei.” Zijn ideeën erover ga ik uitvoerig bestuderen, ik kom daarop terug.

Alledaagse Wijsheden

“Democratie is de wil van het volk. Elke ochtend lees ik verbaasd in de krant wat ik nou weer wil.”

Wim Kan

“Om zichzelf in stand te houden verzint de burgerlijke maatschappij diverse soorten waanzin.”

David Cooper

Mijn hoofd staat op barsten. Ik heb net in De Correspondent het stuk ‘Geef leerlingen les in nadenken’ gelezen van schoolleraar Johannes Visser, alsook de honderd reacties van lezers erop. De nadruk op ‘het goede antwoord’ en multiple choice vragen wordt gehekeld. Prima, daar ben ik het mee eens. Maar daarna wordt wel zo eenzijdig de oplossing verwacht van het ‘denken’, probleemoplossend denken, kritisch denken, creatief denken.... Met aan het slot een pleidooi voor het schoolvak ‘Denkvaardigheden’.
Nergens lees ik iets over het belang van intuïtie, ook in de reacties niet. Denken is een log proces dat al gauw vertroebeld wordt door dogmatische aannames die ongezien onder de oppervlakte van het denkproces liggen. Intuïtie doet razendsnel haar werk en is ook niet heilig. Zij kan vertroebeld worden door eigenbelang en vooroordelen. Ergo, het gaat om een optimale samenwerking van beide. Albert Einstein, Gregory Pincus (de vader van de pil) en andere wetenschappers die een grote doorbraak op hun naam hebben staan zeiden al dat er éérst de intuïtie is, direct weten zonder redenatie, en daarna ga je rationeel onderzoeken of het ook echt klopt. Philip Goldberg die de klassieker ‘De Kracht van Intuïtie’ schreef voegt er nog aan toe dat puur denken nauwelijks mogelijk is. Je maakt intuïtieve sprongetjes op basis van in het onderbewuste opgeslagen informatie.
Wil je kinderen leren om niet af te gaan op zogenaamde waarheden van buitenaf, maar zelf tot waardevolle inzichten te komen, dan is het om te beginnen zaak om intuïtie en spontane inspiratie serieus te nemen. Kinderen kunnen dan leren hoe je zuivere intuïtie kunt scheiden van onjuiste ingevingen. Dat vormt de basis, daarna kun je je verdiepen in denkvaardigheden.

Alledaagse Wijsheden

“We roeien de intuïtie niet uit, maar we jagen haar ondergronds.”

Philip Goldberg

“De rede biedt ons vele mogelijkheden tegelijk. Intuïtie kiest daaruit feilloos de beste.”

Arthur Japin

“Intuïtie is een spirituele gave die niet verklaart, maar gewoon de weg wijst.”

Florence Scovel Shinn

“Verstand is de rente van onze intuïtie.”

Frank Herzen

Vervolg op de laatste alinea van het vorige blog. Gisteravond kreeg in het alom gerespecteerde tv programma Eenvandaag het onderwerp van de alternatieve/complementaire geneeswijzen de aandacht. Prof. Hans van Jeekel van ZonMw (gezondheidsonderzoek en zorginnovatie) mocht het woord doen, evenals een afgevaardigde van de Vereniging tegen de Kwakzalverij en een mevrouw die een acupunctuurbehandeling onderging.
Goed nieuws! Niet lang geleden zou bij zo’n onderwerp de anti-Kwakzalverij het hoogste woord hebben gekregen om degene die met de geneeswijze op de proppen kwam neer te sabelen. De ervarings-deskundige zou in het beste geval hebben verteld dat zij er niets aan gehad had. Het volk kon weer gerust ademhalen, dit zweverige gedoe was de kop ingedrukt.
Maar het volk verandert van inzicht en de media moeten mee. (Je kunt de media een grote macht toekennen bij zulke zaken, maar net zo goed een grote slaafsheid om het volk te pleasen.) Dus nu mocht eerst prof. van Jeekel zijn voorzichtig positieve, wetenschappelijk onderbouwde zegje doen en daarna kwam de anti-Kwakzalverij aan de beurt. Die mening kon in keurige bewoordingen neergesabeld worden door de professor. Deze gang van zaken herhaalde zich nog een keer en ten slotte mocht de ervaringsdeskundige tijdens een acupunctuur behandeling vertellen dat ze er érg veel baat bij heeft. Einde onderwerp.
We zijn weer een stapje verder bij een integratie van beide werkwijzen. Al zo lang is bekend dat mensen er het meeste baat bij hebben als ze niet star kiezen voor de ‘reguliere’ of voor de ‘alternatieve’ richting, maar soepel kunnen switchen om te bezien wat het beste bij hun kwaal en hun lichaam past. Dat is ook in lijn met de groeiende mondigheid van patiënten.

Alledaagse Wijsheden

“De patiënt moet gaan begrijpen dat hij of zij verantwoordelijk is voor zijn eigen leven. Breng je lichaam niet naar de dokter alsof hij een reparatiewerkplaats is.”

Quentin Regestein

"Dokters weten echt niet alles. Ze begrijpen de materie, maar niet de geest. En jij en ik leven vanuit de geest.”

William Saroyan

Wikipedia geraadpleegd: “Met paranormale verschijnselen worden bovennatuurlijke verschijnselen aangeduid, daarmee aangevend dat de verschijnselen niet wetenschappelijk verklaard kunnen worden, of ook bovenzintuiglijke verschijnselen, om aan te geven dat de verschijnselen niet met de normale zintuigen waargenomen worden (het voorvoegsel para betekent 'naast' of 'voorbij').”
De arrogantie van onze hedendaagse Westerse cultuur verwoord, want de verschijnselen kunnen
NU niet wetenschappelijk verklaard worden VOOR DE ONGELOVIGEN op dit gebied en vallen niet onder wat NU 'normale zintuigen' worden genoemd. Ik heb even een Bosjesman ‘internet’ uitgelegd. Hij vond het volstrekt paranormaal en geloofde er geen hol van. Ik wou hem laten zien hoe het werkte, maar dat wilde hij niet, want hij geloofde er niet in. Gelijk heeft ie, uitgaande van bovenstaande definitie en zijn cultuur.
Internet raakt aan de spirituele dimensie, zeker als we ook nog brillen krijgen waarmee we elkaars gedachten en gevoelens kunnen lezen. Daarom is het eigenlijk een lachertje dat het Europese Hof van Justitie gisteren zich fel gekeerd heeft tegen de opslag van telefoon- en mailgegevens. Het werd als een ernstige inmenging beschouwd in de fundamentele rechten op eerbiediging van het privéleven. Metadata mogen niet zomaar worden opgeslagen, aldus het Hof, maar ze zíjn al opgeslagen in de kosmische dimensie en kunnen niet weggemaaid worden.
Tijden veranderen en daarmee ook de begrippen. Wat eerst alternatieve geneesmethodes waren, heten nu complementaire geneeswijzen. En ja, ‘Mr. Evidence’ (bijnaam) Hans van Jeekel, emeritus hoogleraar chirurgie, pleit met zijn onderzoekscommissie voor het benutten van acupunctuur, chiropraxie en muziektherapie. Voorzichtig worden deze eerder verfoeide praktijken binnengehaald en er zullen er vast nog wel meer volgen. Maar het nut moet wel eigentijds bewezen worden!!

Alledaagse Wijsheden

“Theorieën waarin wij geloven, noemen wij feiten; feiten waarin we niet geloven, noemen we theorieën.”

David Cohen

“Wat we ‘gezond verstand’ noemen is een reeks van vooroordelen over de aard van de werkelijkheid die we als mens hebben aangeleerd rond de leeftijd van 18 jaar.”

Albert Einstein

Het voelt wat ongemakkelijk. Sigarettenfabriek Philip Morris sluit de deuren in Bergen op Zoom en er vallen meer dan duizend ontslagen: wat goed resp. wat erg. Er wordt minder gerookt, dat juichen we toe. Maar nog niemand heeft mij kunnen uitleggen waarom we dan ook niet en masse toejuichen en met kracht nastreven dat er minder gevlogen wordt. Wij ademen allen, ook de niet-vliegers, de uitgestoten gassen in.
Net weer een stuk gelezen waarin wordt gemeld dat rokers zo duur zijn voor onze samenleving, vanwege ziekenhuisbezoek. Ook wordt gewaarschuwd dat rokers gemiddeld zo’n tien jaar korter leven dan niet-rokers. Ik heb echter nog steeds nergens een berekening gezien wat dat de samenleving scheelt aan kosten voor AOW, pensioen en geringer verpleeghuisbezoek. Niet voor niets toonde een Zweeds onderzoek aan dat rokers minder kans hebben dement te worden, ze leven korter.
Het proces van de bekertjes sigaretten bij een receptie tot en met de huidige pariastatus van de roker heb ik vanaf de jaren 60 met belangstelling gevolgd. De machtsverhoudingen tussen rokende en niet-rokende burgers verschoven danig, voor een socioloog een interessant fenomeen. Maar we zijn op een raar punt beland. Afzichtelijke plaatjes, dure rookkamertjes, steeds meer verboden ruimtes, nare controlebezoeken bij kroegen, maar een algeheel verbod blijft uit.
Wat mij betreft mag er een wat meer relaxte houding komen tegenover rokers. Gun die man en vrouw hun sigaretje, bedenk daarbij vooral even hoeveel gevaarlijke en/of ongezonde dingen je zelf doet. Van de gevaren van roken zijn we ondertussen wel doordrongen, daarvoor hoeven we ons niet meer zo spastisch op te stellen. En als je als niet-roker er last van hebt, kun je het rustig zeggen en rokerige ruimtes mijden. Maar een omslag in de bejegening van rokers zal er niet komen zolang roken onze meest geliefde volksvijand is.

Alledaagse wijsheden 

“De psychische taak die een persoon voor zichzelf kan en moet stellen is niet om zich veilig te voelen, maar om onveiligheid te tolereren.”

Erich Fromm 

"Het probleem met steeds je lichamelijke gezondheid willen beschermen, is dat het zo moeilijk te doen is zonder je geestelijke gezondheid te vernietigen."

G.K. Chesterton

De rillingen lopen over je rug. In Denemarken wordt gestreefd naar een ‘Downvrije maatschappij’. Zwangere vrouwen worden getest en als de baby het syndroom van Down heeft, wordt de toekomst voor de ouders zo zwart afgeschilderd dat er direct een afspraak voor abortus gemaakt kan worden. Dit vertelt Linda Germs, voorzitter van de ‘Stichting Upsite Down’, bij Pauw & Witteman. 
Ja, daar word ik echt naar van. Mensen zijn verschillend, de hemel zij dank. Daarom kunnen we ook in bewustzijn groeien, door ons aan elkaar te spiegelen. Iedereen heeft psychische en/of lichamelijke afwijkingen. ‘De perfecte mens’ bestaat niet en het is bovendien een concept dat onderhevig is aan grote veranderingen naar tijd en plaats. Zouden we nieuwgeborenen perfect gaan maken volgens de huidige normen, dan konden we over een eeuw wel eens zeer uit de pas lopen met ‘de perfecte mens’ in die periode.
Wat we vooral niet weten is wat die zogenaamd gehandicapte mens op zielsniveau vertegenwoordigt. Kinderen met Downsyndroom kunnen hoogwaardige zielen zijn, die in het leven grote ruimte geven aan de verfijning van het gevoelsleven. Omstanders leren daarvan en waarschijnlijk valt er makkelijker mee te leven dan met gevoelsmatig gehandicapte mensen. Als de Denen werkelijk hun Downvrije maatschappij serieus nemen, begrijp ik waarom daar het gebruik van antidepressiva exceptioneel hoog is (blog 28 maart). Geen mens kan tegen zoveel oppervlakkigheid.
Overigens wist Linda Germs, die zelf een zoon heeft met het syndroom van Down, overtuigend te vertellen dat haar leven, en ook dat van haar man en twee andere zonen, er rijker door geworden is. Problemen zullen er natuurlijk ook zijn, dat hoort bij het leven. Wat mij betreft mag de hele Downtest overboord gegooid worden!

Alledaagse Wijsheden

“De geneeskunst heeft zo’n enorme ontwikkeling doorgemaakt dat er nagenoeg geen gezond mens meer is.”

Aldous Huxley

“Hoe dieper verdriet zich in je wezen kerft, hoe meer vreugde je kunt bevatten.”

Kahlil Gibran

Het huwelijk is een contract, ‘tot de dood ons scheidt’ is dus bindend, behalve als je samen besluit dat contract te beëindigen en daar geen anderen bij betrokken zijn. Als er niet-volwassen kinderen onder de huwelijkse staat vallen, zijn ook zij partij en dienen ook zij hun goedkeuring te geven aan de breuk.
Hier manifesteert zich het onzinnige van het huwelijkscontract. Onderliggende gedachte is dat je elkaar blijft liefhebben. Daarmee is het doel van het huidige contract onethisch, liefde kan niet verplicht worden. Het contract moet specifieker zijn. Waarom verbind je je aan elkaar? Is dat om tot de dood van elkaar te blijven houden, ga dan naar de kerk of bedenk een leuke (spirituele) meeting om het aan de wereld kenbaar te maken, maar leg het niet vast in een burgerlijk contract.
Het ouderschapshuwelijk/-contract is wel een mogelijke keuze. Je gaat een samenwerkingsverband aan voor tenminste de tijd dat de jongste telg 18 jaar is. Dat kan zijn tussen twee of meer mensen en hoeft niet gebaseerd te zijn op romantische liefde. Beter van niet, want die romantische liefde brengt een stoot aan onhaalbare verwachtingen en verlies van vrijheid met zich mee. Verstandshuwelijk: ja! Liefdeloos: nee! Vooraf volg je een cursus hoe een goede verstandhouding en samenwerking tot stand gebracht kunnen worden, met de nadruk op ‘ken uzelf’. Elkaar laat je vrij in andersoortige verbindingen buitenshuis.
Vergelijkbare geluiden zijn al vaker gehoord. Met de grote aandacht voor ‘vechtscheidingen’ worden we ons bewust dat daden nu nodig zijn en dat het belangrijk is dat mensen weten waarvoor ze kiezen.

Alledaagse Wijsheden

"De echtscheiding is ongeveer net zo oud als het huwelijk; ik geloof dat het huwelijk slechts een paar weken ouder is."

Voltaire

"Het huwelijk is de enige veroordeling tot levenslang waarvan men zich door slecht gedrag kan bevrijden."

Henri Brun

"Het huwelijk functioneert het best, als beide partners een beetje ongehuwd blijven."

Claudia Cardinale

"Het geheim van ons huwelijk? Tweemaal per week nemen we de tijd om te gaan dineren: kaarslicht, een etentje, zachte muziek en een dansje daarna. Zij gaat iedere dinsdag, ik iedere vrijdag."

H. Youngman

"Het huwelijk uit liefde mislukt meestal. Een huwelijk uit vriendschap heeft kans van slagen."

Jan Greshoff

‘Het beste uit de internationale pers’, zo wordt het tweewekelijkse tijdschrift 360 omschreven. Mooi blad! In een maartnummer viel mijn geïnteresseerde oog op het Scandinavische sprookje dat journalist Michael Booth in ‘The Guardian’ om zeep probeert te helpen. Het lukt geweldig, als je hem op zijn woord mag geloven.
Denemarken wordt gezien als het gelukkigste volk ter wereld (ik dacht dat wij dat waren??), maar zij staan met IJsland op de weinig eervolle eerste plaats wat betreft het slikken van antidepressiva. Aldus de auteur. Bij de Noren is sprake van een zorgwekkende islamofobe subcultuur, volgens de Denen zijn ze het meest in zichzelf gekeerde en xenofobe volk van Scandinavië. De Finnen drinken als een tempelier en hun onderwijs is veel minder briljant dan wij hier denken.
Dit is slechts een heel beknopte opsomming, maar waar ik naartoe wil is Zweden. Booth: “Alles wat ik over de Zweden kan zeggen, verbleekt bij hun vernietigend zelfbeeld.” Hij spreekt over “...een totalitair modernisme, dat vrijheden inperkt, afwijkende meningen de kop indrukt omwille van de consensus, en dat erop gebrand lijkt de banden door te snijden tussen man en vrouw (...) Als je het aan de Finnen vraagt zullen zij zeggen dat de Zweedse mannen watjes zijn als gevolg van het ultrafeminisme...” Dat laatste heb ik aan den lijve ondervonden, alhoewel je de reactie van één persoon niet over een heel volk kunt uitspreiden. Van een Zweedse man in mijn publiek mocht ik absoluut geen verschil maken tussen mannen en vrouwen, mannelijkheid en vrouwelijkheid, dus grappen over mannen en vrouwen, waar de aanwezige Nederlanders en andere buitenlanders hartelijk om lachten, waren uit den boze, politiek zeer incorrect. 
Interessant trouwens, dat doorschieten van Michael Booth naar het andere uiterste. Ik ben benieuwd wanneer Nederland aan de beurt is, wij zijn ook een nogal opgehemeld volkje.

Alledaagse Wijsheden

“Women are made to be loved, not understood.”

Oscar Wilde

"Mannen en vrouwen behoren tot verschillende soorten en de communicatie tussen hen staat nog in de kinderschoenen."

Bill Cosby 

Soms kan ik mij zo verbazen over de kleine dingen des levens. Zo ging ik gisteren mijn paspoort verlengen en moest daarvoor € 66,95 betalen. Wie bedenkt dat nou? Waarom geen € 67,=, je hoeft toch niet overgehaald te worden om het te kopen. Ik deelde mijn verbazing met de baliemedewerkster en zij wist het nog sterker te vertellen. Er is een gemeentedienst waarvoor je € 30,05 moet betalen. Dan breekt toch je Hollandse klomp.
Een ander, ingrijpender voorbeeld. Aan de weg midden door Wageningen, de entree van de stad, ligt een terreintje met een redelijk afzichtelijke ruïne erop, ook wel de Wageningse Puist genoemd. Hoe lang al weet ik niet, maar in ieder geval meer dan tien jaar. De hoeveelheid ergernis die deze blikvanger genereert is groot. Waarom het ruïnetje niet weggehaald? Omdat er zoiets is als een regel dat het terrein minder waard wordt als het niet bebouwd is. Pure onmacht dus om daar bestuurlijk een oplossing voor te vinden. (Nagekomen: in de stadskrant van 2 april schrijft Rudolf Barkhuysen over de Puist: "Omwoelen, struiken erin met bloemen voor de bijen en vlinders tot er betere tijden komen, hoe simpel kan het zijn?" Tja, simpel, maar niet voor regelfanaten.)
Ten slotte een vrij absurd voorbeeld met een trieste achtergrond. Els Borst overleed zaterdag 8 februari, de maandag erna werd haar lichaam gevonden. Wat bleek, ze stond in haar woonplaats De Bilt als lijstduwer op de lijst van D66 voor de gemeenteraadsverkiezing van 19 maart. Dit kon niet meer veranderd worden en vervolgens werd ze met voorkeursstemmen in de Biltse raad verkozen. Overleden mensen mogen dus wel op de lijst staan, dat is rechtmatig, maar veranderingen aanbrengen in de laatste vijf weken, dat kan niet.
In mijn onderzoek onder managers vroeg ik naar de klachten bij de werkuitvoering. Met stip op 1 stond de grenzeloze regelzucht in ons land. Laten nu net die managers de mensen vertegenwoordigen die de regels doorgaans opstellen. 

Alledaagse Wijsheden

“Bij de mens wordt de vlinder een rups.”

Henry de Montherland

“Eén van de meest belangrijke - en meest verwaarloosde - elementen in het aanvangsstadium van het innerlijke leven is het vermogen om te reageren op de realiteit, de waarde en schoonheid van doodgewone dingen te zien, ons bewust te worden van de grootsheid die overal rondom ons is...”

Thomas Merton

Een maand geleden blogte ik over de overbehandeling in ziekenhuizen. Nogal wat euvels lossen vanzelf op of zijn onoplosbaar. Als eenmaal je focus op zo’n onderwerp gericht is, valt het je links en rechts op. Zo is in de VS berekend dat als ze stoppen met jaarlijkse preventief scannen bij gezonde mensen, er meer dan genoeg geld en middelen overblijven om de mensen te helpen die nu van elke medische zorg verstoken zijn. Geen vrolijk beeld, want verandering is nauwelijks mogelijk, een grote groep welgestelde Amerikanen wil langs medische weg gerustgesteld worden.
Opbeurender zijn de acties in het Radboudziekenhuis, waar er bij ouderen aandacht is voor ‘niet behandelen’. In de laatste levensfase worden vaak medische handelingen verricht die deze fase voor de patiënt nodeloos moeilijk maken. “Zelden worden vragen gesteld als ‘Hoe wilt u afscheid nemen?’ of ‘Hoe wilt u de resterende tijd doorbrengen?’” zegt hoogleraar geriatrie Olde Rikkert. Dat moet veranderen vindt hij; er is dan ook een ‘Landelijke Commissie Passende Zorg’ opgericht.
In dit verband is de visie van Richard Albin interessant, de man die in 1970 ‘psa’ ontdekte. Hij was niet op zoek naar een prostaatkankertest, maar zijn ontdekking werd daarvoor wel gebruikt, wat leidde tot een miljardenindustrie van tests en operaties. Overtuigend weet hij in de Volkskrant uit te leggen dat veel mannen er ongelukkiger van zijn geworden — impotentie, incontinentie, luiers dragen, de levenskwaliteit verminderde, relaties liepen op de klippen. Vaak had het niet gehoeven, meer mannen overlijden mét prostaatkanker, dan áán prostaatkanker. Albin is 73 en acht de kans groot dat hij prostaatkanker heeft, het is een familiekwaal. Hij laat zich niet testen: “Ik kies ervoor om het niet te weten.” 

Alledaagse Wijsheden

“Life is a dream for the wise, a game for the fool, a comedy for the rich and a tragic for the poor.”

Sholom Alacheim

“Tijd is te traag voor wie wacht, te snel voor wie vreest, te lang voor wie treurt, te kort voor wie geniet, maar voor wie liefheeft – is Tijd eeuwigheid.”

Anoniem

Weer een beren-uitkomst beet (vorig blog): als je tenminste twee à drie uur per week intensief beweegt, heb je minder kans op griep.
Over tot de orde van de dag: gemeenteraadsverkiezingen. Ik vind er niks van, helemaal niks. Komt misschien omdat ik het lijvige boek van Etty Hillesum, met haar nagelaten geschriften uit 1941-1943, net weer heb uitgelezen en de verwerking daarvan kost tijd. Wat deze jonge Joodse vrouw, die eind november 1943 in Auswitch werd vermoord, heeft meegemaakt is onbevattelijk. Nederlands geneuzel, waar ik normaliter graag met meninkjes aan meedoe, valt erbij in het niet.
Ergens vertelt ze over een klein gebocheld meisje, dat ze in kamp Westerbork leerde kennen. “Ze staat daar als ingesponnen in een web van droefheid. (....) Ze heeft hele wijze zuivere kinderogen. Ze kijkt me eerst lange tijd zwijgend en onderzoekend aan, en dan roept ze hartstochtelijk: ‘Ik zou wel, o, ik zou wel in m’n tranen willen wegzwemmen naar een betere wereld’ en ‘ik heb zo een verschrikkelijke heimwee naar mijn goede moeder’. (Deze goede moeder is enige maanden geleden hier aan kanker gestorven, in het washok bij de W.C., daar was ze tenminste een ogenblikje alleen om te kunnen sterven.)”
Etty bleef God zeer trouw, in de voetsporen van haar veel oudere geliefde en geestelijke mentor Julius Spier (een uit Duitsland gevluchte Jood). Haat en verbittering heeft zij niet ervaren. Ze voelde zich ook niet vernederd. Haar motto: “Om te vernederen zijn er twee nodig. Degene die vernedert en (...) degene die zich láát vernederen. Ontbreekt de laatste, dus: is de passieve partij immuun voor iedere vernedering, dan verdampen de vernederingen in de lucht.”
Afwezigheid van haat betekende voor haar niet afwezigheid van elementair zedelijke verontwaardiging. Vanuit kamp Westerbork scheef ze: “Hier een compleet gekkenhuis, waarvoor we ons nog drie eeuwen te schamen zullen hebben.”

Alledaagse Wijsheden

“Den Mittelpunkt in sich fühlen, aber sich nicht zu sehr als Mittelpunkt fühlen.” 
 

“Die Liebe zu Allem is schöner als die Liebe zu Einem.”

Julius Spier, geciteerd door Etty Hillesum

Aha, onderzoek dat aanstaande moeders bang maakt en waarin aangetoond wordt dat bang zijn een negatieve invloed heeft op het kind in wording. Stress vóór de geboorte heeft waarschijnlijk een biologisch effect op de hersenen van het kind, lees ik in de krant. Deze kinderen hebben meer kans om een niet-optimaal zenuwstelsel te ontwikkelen. Er is ook een label: MND, lichte neurologische disfuncties, die zich kunnen uiten in motorische problemen, een lager IQ en gedragsproblemen.
Ik ken het onderzoek niet, maar ik verwacht dat het de 21^e eeuwse situatie betreft. Stel nu dat de oorzaak-gevolg relatie een algemene geldigheid wordt toebedacht, dan kom ik uit een geboortecohort, midden jaren veertig, waar veel problemen op dit gebied te verwachten zijn. De oorlog en vlak erna was een extreem stressvolle tijd. Mijn moeder vertelde bijvoorbeeld dat zwanger zijn in 1943 niet gemakkelijk was, je werd om te beginnen al veroordeeld dat je het zover had laten komen in deze zware tijden.
Geboortejaren dus (mensen die nu rond de 70 zijn) die erg veel MND kinderen opgeleverd moeten hebben. Er verschijnt een glimlach op mijn lippen, want het is juist ook de generatie die erg (te?!) slim voor zichzelf heeft gezorgd in materieel opzicht en die rond 1970 zodanig op het systeem bonkte, dat er wezenlijke veranderingen kwamen in de sociale verhoudingen. Je zou dat natuurlijk gedragsproblemen kunnen noemen...
Het zal wel loslopen en wat mij betreft kan het toegevoegd worden aan wat ik B.E.A.R. uitkomsten noem. Een common sense mantra die veel onderzoeksresultaten overschaduwt. Te weinig Bewegen, te veel Eten, te veel Alcohol en Roken (per definitie te veel). Als je deze oorzaken noemt, zit je altijd goed, niemand die je onderzoeksmethode kritisch zal bekijken. Ik heb nu besloten er meervoud van te maken: B.E.A.R.S. Overigens ben ik wel blij met de toevoeging Stress, tenminste ook wat aandacht voor het innerlijk gedrag.

Alledaagse Wijsheden

"Sporten is overbodig. Ben je gezond, dan is het tijdverspilling. Ben je niet gezond, dan is het slecht voor je.”

Winston Churchill (1874-1965)

“Je vertegenwoordigt het goede wanneer je in harmonie bent met jezelf. Maar ook al ben je niet in harmonie met jezelf, dan vertegenwoordig je nog niet het kwaad.”

Kahlil Gibran

Jaren 60 studeerde ik gezinssociologie en ja, dan konden de vermaarde en ook fel bekritiseerde Kinsey rapporten niet ontbreken als lesmateriaal. Veel heilige huisjes had hij omver gegooid met zijn uitgebreide en diepgaande studie onder duizenden Amerikanen naar hun seksuele voorkeur en gedrag. In 1948 verscheen zijn boek ‘Sexual behaviour in the human male’ en in 1953 volgde het boek over de vrouw.
Veel kan ik me er niet meer van herinneren, maar wel een grafiek waarin hij liet zien dat de seksuele drift bij de man rond zijn 18^e levensjaar op een hoogtepunt was en daarna geleidelijk afzwakte. Bij de vrouw kwam de hele zaak later op gang en als ik het goed onthouden heb viel het hoogtepunt ergens eind twintig, in de dertig. Je zou dat als een aanduiding van de natuur kunnen beschouwen dat homoseksualiteit het meest normaal is. Getalsmatig is dat niet zo, wat voor de voortplanting dan weer voordelen heeft.
Daarmee zitten we wel opgescheept met een ongelijk driftleven, dacht ik. Dus ± 18-jarige mannen kunnen maar het best een relatie aangaan met vrouwen van rond de dertig. Een goede leerschool voor mannen en voor vrouwen een zeer potente man. Later kun je desgewenst weer switchen naar een partner van je eigen leeftijd. Het zal niet verbazen dat deze creatieve, wetenschappelijk gefundeerde gedachte geen weerklank vond in de samenleving.
Anno 2014 gaat de ChristenUnie echter wel erg ver tegen de natuur in. Zij wil een minimumleeftijd van 21 jaar invoeren voor prostitueebezoek. “Als jongeren (let wel, hier wordt ‘jonge mannen’ bedoeld) seks hebben met prostituees is dat slecht voor hun beeld van vrouwen en voor hun latere seksleven.” Ik wil niet pleiten voor prostitutiebezoek, maar de natuur maakt een soepele seks-invulling niet gemakkelijk. Ook weer een levensles voor velen.

Alledaagse Wijsheden 

“Seksuele opvoeding op school kan een goed idee zijn, maar ik geloof niet dat kinderen daarvoor huiswerk zouden moeten krijgen.”

Bill Cosby

“Een seksuele revolutie begint met de emancipatie van vrouwen, die de belangrijkste slachtoffers zijn van het patriarchaat, en ook met het beëindigen van de onderdrukking van homoseksuelen.”

Kate Millett

Wageningen stond er vorig weekend gekleurd op met tweemaal aandacht in de Volkskrant. Om te beginnen het trieste non-fictie verhaal ‘De moord op de boekverkoopster’ van Frank Westerman, dat zich afspeelt in Wageningen 2012. Marian Heij, de eigenaresse van de lokale boekwinkel, was vergiftigd door haar echtgenoot Nasreddine. Tot verbazing van haar omgeving was Marian met haar geliefde getrouwd en wel in gemeenschap van goederen. “En met die trouwakte heeft ze haar doodvonnis getekend”, merkt een buurvrouw op. Het paar was ook een keer op bezoek geweest bij de buren. De buurman vertelt: “Het gesprek kwam op godsdienst. Nashreddine beweerde dat een mens die niet in God gelooft geen goed mens kan zijn. ‘Maar ik dan?’, zei Marian. ‘Ik geloof niet. Vind je mij dan dus ook een slecht mens?’” Marian was ontzettend verliefd en onder die omstandigheden maakte de liefde werkelijk blind.
Het tweede Wageningse wapenfeit betrof de universiteit. Agrotechnoloog Jerke de Vries had in het dankwoord van zijn proefschrift enkele zinnen aan God gewijd, aan zijn dankbaarheid voor het feit dat het geloof hem veel steun had gegeven. Die zinnen moesten eruit, anders kon hij niet promoveren. Religieuze en politieke uitspraken zijn taboe, ook in een dankwoord. De Vries scheurde zeer tegen zijn zin het dankwoord uit de reeds gedrukte boeken en de promotie kon doorgaan.
Het eerste verhaal is uiteraard triester dan het tweede bericht. Maar achter beide schuilt de gevaarlijke instelling dat mensen het eigen geloof (wat wetenschap ook is) superieur vinden aan andere geloven en ideeën. Dat werkt uitsluiting in de hand en is per definitie niet vredelievend, niet verbindend.

Alledaagse Wijsheden

“De wereld hangt aan een dunne draad en die draad is de menselijke psyche.”

Carl Gustav Jung

“God is the force, not a farce.”   

Annoniem

Begin jaren 80 verrichtte ik onderzoek naar oorzaken en gevolgen van echtscheiding. De Wageningse universiteit bracht de uitkomsten naar buiten onder de kop: ‘Echtscheiding is géén modeverschijnsel’. Nu lijkt dat een open deur, maar in die tijd sloeg het in als een bom. In 1971 was de echtscheidingswet versoepeld, het aantal echtscheidingen was toegenomen en verwacht werd dat dit door uitgestelde echtscheidingen kwam. Het aantal zou wel weer teruglopen. Reden genoeg voor Sonja Barend om dit onderzoek een half uur te gunnen, in plaats van het gebruikelijke kwartier.
Een common sense idee dat ik aanviel: ‘Er wordt tegenwoordig te gemakkelijk gescheiden’. Uit de vele diepte-interviews bleek dat er helemaal niet snel gescheiden werd en van een aantal ex-paren kon je eerder zeggen dat ze te laat de stap hadden gezet. Het eindeloos uitpraten ontaardde in modder gooien, redelijk harmonieus uit elkaar gaan werd daardoor onmogelijk. Kinderen kunnen daar zeker de dupe van worden, maar de heersende opinie dat kinderen altíjd de dupe zijn van echtscheiding kreeg geen steun vanuit dit onderzoek. In veel gevallen was de situatie van het kind rustiger geworden, de chronische spanningen in huis waren verleden tijd.
Ruim dertig jaar later lees ik in de Volkskrant een column van schrijfster Aleid Truijers: ‘Kinderen hebben zelden belang bij een echtscheiding’. Verbijsterd lees ik de reeks van kennelijk behoorlijk taaie vooroordelen die met een uiterst bestraffende vinger naar gescheiden ouders verkondigd worden. Haar slotconclusie is onvermijdelijk: “Bedenk je tien keer voordat je besluit tot echtscheiding.” Poeh, geef mij dan maar de bemiddelaars die mensen helpen in deze fase, want echtscheiden is niet slecht, slecht scheiden is dat.

Alledaagse Wijsheden

“Veel mensen geven er de voorkeur aan om in een slechte relatie te blijven. Het is gemakkelijker om te blijven, omdat je elke dag weet wat je kunt verwachten, dan om te vertrekken en niet te weten wat je te wachten staat.”

Ellen DeGeneres

“Afscheid nemen is met dankbare handen aannemen al wat de herinnering waard is. “

Anoniem

Nog niet zo heel lang geleden spraken we over liefdadigheidswerk. Vrouwen uit de betere kringen die verder niet hoefden te werken, verkregen er status door. Van de verpauperden, de armen die hulp kregen, werd gepaste dankbaarheid verwacht. Die terminologie en wijze van hulpverlening gingen ons in de 20^e eeuw behoorlijk tegenstaan. We bouwden een verzorgingsstaat, mensen kregen rechten, verzekeringen, zodat in tijden van ouderdom, ziekte, misoogst, e.d. ze niet afhankelijk werden van de goedgeefsheid van enkelen. Dankbaarheid komt in dat verhaal niet meer voor.
Wat een vooruitgang, zou je denken, maar zijn mensen er blijer van geworden? Niet iedereen, als je de geluiden van misbedeling en het daaraan gekoppelde eisenpakket mag geloven. Waarschijnlijk is oprechte dankbaarheid een veel prettigere emotie dan het gevoel dat er niet aan je rechten wordt voldaan, dat je moet vechten voor je rechten. Zo schreef de joodse Etty Hillesum tijdens de Tweede Wereldoorlog in haar dagboek dat in deze zeer moeilijke tijden (joden hadden al veel beperkingen opgelegd gekregen) ze zo dankbaar kon zijn als vrienden haar een mand kersen uit de Betuwe stuurden. “Een goede lunch was vroeger iets vanzelfsprekends voor ons, nu wordt het tot een onverwachts geschenk. En hoewel het leven enerzijds harder en bedrieglijker is geworden, is het anderzijds rijker, omdat men geen eisen meer heeft en al het goede tot onverwachts geschenk wordt, dat men dankbaar ondergaat.”
Uiteraard willen we niet terug naar een onzekere goedgeefsheid en verplichte dankbaarheid, noch naar intens lijden in een oorlog. Maar in veel gevallen mogen we best wat minder veeleisend zijn en meer innerlijke blijdschap ervaren. Dat is gezond!

Alledaagse Wijsheden

“The saddest thing I can imagine is to get used to luxury.”

Charly Chaplin 

“Als je blijft staren naar de plek waar je de zon zag ondergaan, zal je hem nooit meer zien opkomen.”

Anoniem

“DENK.... – denk iets goeds – en denk iets lekkers – denk iets geks – of nog iets gekkers –
denk iets aardigs – denk iets liefs – maar hoe dan ook... – iets positiefs.”  

Uit een rouwadvertentie

Nogmaals Rutger Bregman. In De Correspondent formuleert hij een Kamervraag die de essentie raakt: “Wat betekent het om mens te zijn?” De vraag vloeit voort uit de toenemende invloed van machines op onze gevoelens, gedachten, geheimen. “Stel je voor: een bril waarmee je iemand maar hoeft aan te kijken om te weten hoe hij zich diep van binnen voelt.” Geen sciencefiction, want de technologie bestaat al. De gevaren worden gezocht in privacyvraagstukken, integriteit van lichaam en geest, en manipulatie van ons gedrag.

Laat ik die vraag trachten te beantwoorden met mijn beperkte inzichten van dit moment. Mooi is dat de auteur de vraag stelt tegen de achtergrond van ‘de gedwongen vervolmaking van het individu’. Een interessante constatering, want wat zou ertegen kunnen zijn dat het individu zich innerlijk vervolmaakt. De kans op oorlogen en fundamentele ongelijkheid lijkt me erdoor te verminderen. Zoals eerder gezegd, privacy bestaat niet in de kosmos, alles is en blijft bekend. Nu wordt dat meer zichtbaar en kunnen we met die kennis werken. Wat betreft de integriteit van lichaam en geest: de mensheid is één en daarvan is de integriteit gewaarborgd. Ten slotte de manipulatie van ons gedrag, die is er altijd geweest in het sociale leven en machines kunnen helpen te doorzien waar het echt om gaat.

Terug naar de vraag: ik ga ervan uit dat we op aarde zijn voor een bewustwordingsproces, om het bewustzijn van liefde te vergroten. Technologie kan ons daar geweldig bij helpen. We krijgen inzicht en overzicht die het vergemakkelijken liefde te ervaren en uit te dragen, dus hulp bij een moeilijk proces. Gevaren van een verkeerd gebruik van technologie zijn er zeker en het is een uitdaging voor de mensheid om daarmee in het reine te komen. Ook daarbij kan de machine behulpzaam zijn.

Alledaagse Wijsheden

“Leven is liefde die zichzelf zoekt te kennen.”

Pat Rodegast / Emmanuel

“Love is the power through which consciousness grows.”

J. L. Payne 

(vervolg)

Een basisinkomen voor iedereen als mensenrecht, waar bovenop gewoon verdiend kan worden, neemt de scherpste kantjes van de economische ongelijkheid weg. Wat meer is, het geeft mensen hun trots terug. Weg met alle toeslagen, bijstand, werklozenuitkeringen, waarvoor we dankbaar moeten zijn en ons dus eigenlijk moeten schamen. Weg ook met de trukendoos om buiten proportie te profiteren van financiële regelingen. Van AOW naar AMW, uiteindelijk wereldwijd. 
De keuze tussen zinvol werk en betaald werk, waarbij nu noodgedwongen vaak voorrang wordt gegeven aan de betaling, kan gemakkelijker gemaakt worden ten gunste van het zinvolle werk. Je mag hopen dat daardoor ook de uitwassen van kapitalistische concurrentie, het uitputten van de aarde, verminderd worden. Verder denk ik, hoop ik, dat de vraag waar dit leven werkelijk toe dient, centraler komt te staan bij de afweging van activiteiten.
Is de tijd er rijp voor? Ja! Zijn de mensen er ook echt rijp voor? Ach, in alle tijden is de variatie aan bewustzijnsontwikkeling groot, een kenmerk van het leven op aarde dat het ook boeiend maakt. Niet iedereen gaat sober leven en zich inzetten voor de gemeenschap, overbesteding is niet zomaar de wereld uit. Maar ik heb vertrouwen in de nieuwste generaties, mind my words, ze gaan het waarmaken!

Alledaagse Wijsheden

“Ergens in deze eeuw moet je af van het idee dat je moet werken voor je geld. Dat klinkt nu even absurd als dat ik in de jaren 50 had gezegd dat alle vrouwen de arbeidsmarkt op moeten.”

Rutger Bregman

“Het leven is een droom en als je je droom met liefde leeft, wordt de droom een kunstwerk.”

Miguel Ruiz

Eerste helft jaren 70 was dé tijd van de grote idealen en nagestreefde omwentelingen. Van anti-autoritaire opvoeding tot partnerruil, van de huisman tot de BOM-vrouw. In die tijd laaide ook de discussie op over een basisinkomen voor alle Nederlanders. Het klonk sympathiek, maar het overheersende geluid ertegen was dat het arbeidsethos zwaar zou worden aangetast, het noodzakelijke werk zou erbij inschieten. Mij leek dat vooral een kwestie van tijd, de tijd was er nog niet echt rijp voor. Midden jaren 80 mocht ik met de WRR meedenken over de mogelijkheden van een beperkt basisinkomen. Het voorstel kwam er niet door. Maar het idee is ook internationaal nooit van de baan geweest, getuige het werk van de verenigingen voor basisinkomen.
Tegenwoordig leeft de aandacht ervoor weer op. Afgelopen zondag mocht Rutger Bregman in het tv programma ‘Tegenlicht’ zijn zegje doen over de 'Nieuwe Utopie'. Deze twintiger, historicus versterkt bij mij altijd weer de hoop dat een nieuwe generatie het verschil kan maken en dat de tijd er nu wel rijp voor is. Haarscherp legde hij uit dat we de maakbaarheid van de samenleving hebben ingeruild voor de maakbaarheid van het individu. We geven in Nederland 7 miljard euro uit aan opvang en trainingen van werklozen, terwijl er geen banen zijn. (Toevoeging: we doen van alles om parttime werk van vrouwen te ontmoedigen, ze fulltime de arbeidsmarkt op te jagen, terwijl er geen banen zijn.) We behoren tot de rijkste, veiligste, gezondste landen ter wereld, maar blijven mopperen over de situatie in Nederland. Het systeem moet veranderen en daarmee komt het basisinkomen in de schijnwerpers te staan.

Wordt vervolgd

Alledaagse Wijsheden

“De prullenbakken van de 21^e eeuw zijn een soort paleizen geworden.”

Rutger Bregman 

“Met mij gaat het goed, met ons gaat het slecht.”

Paul Schnabel, aangehaald door Rutger Bregman in het kader van het chagrijn van de Nederlander

Geweldig, een brede aandacht voor de vele medische handelingen die niet of weinig effectief zijn; de Volkskrant bericht er uitgebreid over. Eindelijk ook merk je dat er weer oog is voor de wijsheid van het lichaam en zijn zelfhelende capaciteiten. Ik kan erover meepraten. In de jaren 70 was in Wageningen een KNO-arts werkzaam, waarvan bekend was dat als je één voet in zijn spreekkamer zette, je al bijna onder het mes lag. Dom genoeg heb ik een keer die stap over de drempel gezet....
Een andere ervaring: ik ben een kei in het vallen over opstaande stoeptegels en zo ook enkele jaren geleden. Grootste euvel was een hand die behoorlijk opzwol. Goed, even voorzichtig zijn, het deed verder geen pijn. Maar op sterke aandrang vanuit mijn omgeving ben ik toch naar het ziekenhuis gebracht. Wat bleek, botje gebroken, maar geen verschuiving. Gips eromheen, drie keer controle, gips eraf. Bij deze laatste handeling vroeg ik de verpleegkundige, een vrouw van tegen de zestig die al vele jaren op deze afdeling werkte: “Wat zou er gebeurd zijn als ik niet naar het ziekenhuis was gekomen?” Haar laconieke antwoord: “O, dan was het vanzelf wel genezen.” De arts en assistenarts die bij de eindcontrole aan mijn geheelde hand ruime aandacht schonken (het mag wat kosten), vertelde ik deze conclusie. Ze spuwden zo ongeveer vuur, het was in hun ogen een uiterst onterechte constatering.

Het verhaal in de Volkskrant staat vol met uitspraken van specialisten. Mijn dringende advies aan degenen die onnodige medische behandelingen op een verstandige wijze willen terugdringen is om serieus aandacht te schenken aan de ervaringskennis van verpleegkundigen die er bovenop staan. Veelal wijze vrouwen en mannen, die bij uitstek ook specialist zijn op hun terrein!

Alledaagse Wijsheden

“God does the healing, the doctor sends the bill.”                    

Mark Twain

“Het is belangrijker dat je je gezond voelt, dan dat je het bent.”

Rudi Westendorp, ouderenprofessor die het boek schreef: ‘Oud worden zonder het te zijn’ 

“An apple a day, keeps the doctor away. Vooral als je goed mikt.”

Winston Churchill

Het is een wonder dat ik nog leef, mocht ik lezen in een Engelse taallestekst. Alle 60-plussers werden op deze positieve wijze toegesproken. Als jongere en jongvolwassene hoefde je indertijd geen helm te dragen, geen riemen in de auto, evenmin kinderzitjes, geen dwingende regels voor de brandveiligheid en ga zo maar door. Ook vanuit de medische wereld werd je veel minder streng in de gaten gehouden. We hebben het gebrek aan al deze preventieve maatregelen overleefd.
Het verhaaltje was een aanval op de regelzucht.
 Het is waar, we kennen een exponentiële groei aan veiligheidsregels. Op het gebied van drugs is de regelgeving dan wat liberaler geworden, maar op ander gebied is daar geen sprake van. Roken, eten, alcohol, de goeroes hebben allemaal het beste met ons voor, zo mogelijk onder dwang. Veiligheid, veiligheid, veiligheid! (Behalve natuurlijk voor Groningen, dat laten we rustig de grond inzakken, anders zou de rest van Nederland een aantal geneugten moeten missen.)
Prachtig die aandacht voor veiligheid, maar als het bedilzucht wordt, zijn we verder van huis. Veiligheid is geen doel, maar een middel. Doel is léven, keuzes maken en dat kan langs deze weg zwaar bemoeilijkt worden. Maar ja, los het maar eens op. De meeste mensen hebben wel een terrein waarop veiligheid noodzakelijk gevonden wordt en gepaard mag gaan met zware regelgeving. Voor mij betreft dat het milieu en ik ben bepaald niet de enige. Wat mínder mensen pleasen en wat méér het milieu pleasen. Dus als mijn vriend oppert dat we het reserveren in restaurants verplicht moeten stellen, met dinerkeuze en al, zodat restauranthouders weten waar ze aan toe zijn, denk ik niet: ‘hè, wat ongezellig, wat een verlies aan spontane keuzemogelijkheden'. Nuttig, geen nodeloze verspilling van voedsel en buitenshuis eten wordt goedkoper.

Alledaagse Wijsheden

 “And the trouble is, if you don’t risk anything, you risk even more.”

Erica Jong

“Veiligheid is het volledig afzien van alle gewelddadigheid. Hierin is geen compromis mogelijk.”               

A Course in Miracles

Tijdens een interview voor een huwelijksonderzoek vertelde een vrouw mij dat trouw voor haar het allerbelangrijkste was in het huwelijk. Ooit, toen ze al getrouwd was, had een andere man haar een bloem gegeven. Hem nauwelijks aankijkend had ze de bloem teruggegeven met de mededeling dat ze daar niet van gediend was. Elke lichte flirt en zeker een gevoel van verliefdheid vond ze een aantasting van het huwelijk, een signaal dat het huwelijk slecht was. Echtscheiding lag dan direct op de loer. Uit haar woorden sprak een grote hoop op zekerheid tot de dood ons scheidt.
Dergelijke ideeën over trouw in het huwelijk zijn niet meer overheersend. De trouw wordt eerder gezocht in een trouw aan de liefde, de romantiek, die niet zelden leidt tot trouw in opeenvolgende relaties. Er is sprake van een naarstige zoektocht naar blijvende partnerliefde en partnergeluk. Maar ook deze vorm van trouw is wat op zijn retour. De trouw aan beider innerlijke groei wordt steeds meer beleden. Verdergaand op deze lijn zien we dat de trouw aan de ander wordt vervangen door trouw aan jezelf. Wie ben ik, hoe wil ik me ontwikkelen, past die ander daar wel bij? De duur van de relatie is daar ondergeschikt aan. Ook deze vorm van trouw kan nogal strikte vormen aannemen. “Blijf onder alle omstandigheden trouw aan je innerlijke zelf.”, verkondigt de Chinese filosoof Deng Ming–Dao.
Mensen blijken behoorlijk trouw te zijn aan een positieve benadering van het begrip trouw. Maar als iemand zegt heel trouw te zijn, heeft het zin om door te vragen. Want net als bij het begrip ‘respect’ worden aan ‘trouw’ hele verschillende betekenissen gehecht.

Alledaagse Wijsheden 

“In trouw zit een beetje luiheid, een beetje angst, een beetje berekening, een beetje pacifisme, een beetje vermoeidheid en soms ook een beetje trouw.”

Etienne Rey  





“Heb elkander lief, maar maak van de liefde geen band: laat zij veeleer een golvende zee zijn tussen de kusten van je zielen.”

Kahlil Gibran

'Richting mensheid' (slot vorig blog), wat een enorme aanname. Het betekent tegelijkertijd een volledige individualisering, richting vrije individuen die de ruimte krijgen zich waar te maken en beslissingen te nemen in het belang van de natuur, waar de mensheid onderdeel van is. Zo mogelijk
een nog grotere aanname! Zover zijn we dus nog lang niet en daarvoor hoef je maar de geluiden op nationaal niveau te beluisteren. In tijden van noodzakelijke bezuinigingen hoor je enerzijds uit alle hoeken van de samenleving dat het schandalig is om op die bepaalde sector te bezuinigen, terwijl anderzijds belastingen ontduiken en van bestaande (zorg)rechten uitbundig profiteren als vanouds
bon ton blijven. De partijen die deze moeilijke operatie vorm trachten te geven dalen in kiezersaanhang geleidelijk tot een nulpunt.
Ja, de bestaansmiddelen moeten beter verdeeld worden om deze echte, niet economische vooruitgang richting een samensmelting van micro en macro mogelijk te maken. Zijn er ook positieve, opbouwende geluiden op dit gebied? Erg veel, en ook uit alle hoeken van de samenleving. Wil je daar dagelijks goede, opbeurende impulsen van krijgen, dan raad ik je de internetkrant ‘De Correspondent’ aan (www.decorrespondent.nl). Deze wordt voor een groot deel door twintigers en dertigers gerund. Veel relevante onderwerpen, van energieplannen en klassenmaatschappij tot onderwijsvernieuwing  en afgewezen asielzoekers, worden inspirerend uitgediept. Onder elk artikel in deze milieuvriendelijke ‘krant’ staan de lovende en kritische reacties van lezers. Dat blijkt een puike manier te zijn om nieuwe zienswijzen aan de basis te verbreiden.

Alledaagse Wijshden

“Eine neue Idee wird in der ersten Phase belächelt, in der zweiten Phase bekämpft, in der dritten Phase waren alle immer schon begeistert von ihr.”

Schopenhauer 
geciteerd in: ‘De Correspondent’ door David Van Reybrouck in zijn stuk ‘Red de democratie, loot het parlement’

“In feite zijn we allemaal machtige tovenaars. Als je je eigen goddelijkheid aanvaardt, blijf je nederig, omdat je diezelfde goddelijkheid in ieder ander mens ziet.”

Miguel Ruiz

Een visuele verbeelding kan zoveel meer impact hebben dan een gedegen relaas. Het gaat razendsnel, in één blik begrijp je de boodschap. Het is vergelijkbaar met de relatie tussen intuïtie en ratio. De eerste komt in een splitsecond op, de tweede maakt gebruik van langduriger denkwerk. In De Gelderlander kwam ik zo’n beeld tegen, van Mark Reijntjes. Een groen Europa lag in het blauwe water. Zwitserland was opgelicht en witgekleurd met een kaasstolp erboven. Hetzelfde gold voor Nederland, waarbij op de kaasstolp PVV was te lezen. De idiotie dat twee landen in het continent zich proberen te beschermen tegen de rest spatte van het papier af. Voor Zwitserland werkelijkheid via een referendum over de immigratiestop, voor Nederland een dreiging met een groeiende PVV.
Nu heb ik het niet zo op met referenda (ik geloof dat ook D66 op dit punt al wat minder naïef is geworden), het angstige onderbuikgevoel kan langs die weg te veel te zeggen krijgen. Angst mag er zijn, een partij als de PVV geeft er een podium aan, waarop in mijn ogen een achterhoedegevecht wordt gevoerd. Dat hoort bij grote veranderingen. Maar angst is zoals we weten een slechte raadgever, daarop kan geen toekomst worden gebouwd.
“Het Britse bureau Capital Economics concludeerde dat een ‘Nexit’ (exit Nederland uit de EU) gunstige effecten heeft op de Nederlandse economie.” Wilders kreeg waar voor zijn geld dat besteed werd aan dit onderzoeksbureau. Wat een raar idee eigenlijk, waarom moeten wij streven naar gunstige effecten ten koste van anderen? Waarom zijn daarvoor de landsgrenzen bindend, mijn provincie of mijn gemeente kan zich dan ook isoleren. Ten slotte kom je uit bij mijn gezin, mijn geliefde en ik, mijzelf. Wouden we niet juist ook de andere kant op, richting mensheid?!

Alledaagse Wijsheden

"Allow the arising of FEAR to remind you to have FAITH, the arising of ANGER to remind you to have COMPASSION."

Barbara Brodsky / Aaron 

“Bij alles slechts het voordeel najagen, brengt veel ergernis met zich mee.”

Confucius 

“Een politicus denkt aan de volgende verkiezing, een staatsman aan de toekomst.”

Winston Churchill

Oktober vorig jaar meldde ik al dat ik bij lezingen graag begin met de vraag: “Wat is de zin van het leven op aarde?” Ach ja, een mens moet wat om sfeer in de zaal te krijgen. Die sfeer is er dan direct in de vorm van hilariteit en na de eerste schroom komen de antwoorden: liefde, leren, zorg, genieten. Ik meldde ook dat daar regelmatig het antwoord: ‘Het leven heeft geen zin.’
 tussen zit. Dat antwoord krijgt doorgaans weinig bijval uit de zaal, maar ik kan de aanhangers van dit geloof nu wel vertellen dat de vermaarde hoogleraar mythologie Joseph Campbell (1904-1987) achter hun idee staat. Deze filosoof stelde ook dat het leven geen zin heeft. Ieder van ons heeft zin en die brengen we tot leven, is zijn mening. Hij vindt het een verspilling om zo’n vraag te stellen als je zelf het antwoord bent. Diep van binnen zoeken we niet naar de zin van het leven, maar naar de ervaring om te léven. Overigens meldt hij ook: “You can’t say life is useless because it ends in the grave.”

Ik vind het allemaal prachtig en waardevol, maar ik blijf toch nog even bij mijn eigen tijdelijke waarheid: ‘We zijn op aarde om het bewustzijn van liefde te vergroten’. Ik stel het publiek menigmaal wel gerust met de uitspraak van Lao Tse: “Zij die spreken weten niet, zij die weten spreken niet.” Ik spreek vrij veel. Overigens heeft Campbell daar ook wel iets aardigs over gezegd, namelijk: “Hij die denkt dat hij het weet, weet het niet. Hij die weet dat hij het niet weet, weet het.” En zo blijven ook filosofen bescheiden.

Alledaagse Wijsheden

“You must give up the life you planned in order to have the life that is waiting for you.”

Joseph Campbell

“Follow your bliss and the universe will open doors for you where there were only walls.”

Joseph Campbell

We blijven nog even bij Barth en Agnes uit het vorige blog. Barth schrijft in zijn dagboek (12-12-1788) over de discussie aan tafel, waarbij hij aangevallen wordt vanwege zijn acties om de hoogte van de belastingen aan te klagen. Hij komt op voor het hongerlijdende volk, voor de boeren, boerenknechten en anderen. “Ik kan het niet nalaten onrechtvaardigheid aan te klagen”, schrijft hij.
In diezelfde periode valt in het dagboek van zijn vrouw Agnes te lezen:
“De mensen kruipen weg onder de haard in deze guurste van alle winters. Ze morren, ze vrezen de bandieten die rondsluipen en stelen. Ze hebben honger en angst. Ondertussen zit jij veilig aan onze goedgedekte tafel. Ik verfoei de dubbelheid van je leven. Jij draagt een slobberbroek als de boeren, maar hebt in je kast zijden kniebroeken hangen. Jij pleit voor gelijkheid en vrijheid, maar bezit allerlei voordelen waar anderen niet van kunnen dromen. Jij snoept van de geneugten van een plebejische filosofie, terwijl je alle voordelen geniet van een aristocratische wandel. Stop dan je vergadering in de herberg. Jij bent er niet aan toe één daad te doen van wat je met zoveel woorden zegt.”

Zijn de tijden wel zo veranderd? Worden ook nu niet bandieten gevreesd die rondsluipen en stelen? Heeft ook nu niet een groeiende groep mensen een tekort aan financiële middelen om mee te kunnen doen met de meer bevoorrechte mensen in de samenleving? En zijn er ook nu niet heel wat bevoorrechten die vrijheid en gelijkheid proclameren zonder zelf in te willen leveren of die via fraude proberen zich verder te verrijken?
Agnes schreef haar relaas aan de vooravond van de Franse Revolutie. Staan wij misschien aan de vooravond van een Europese Revolutie?

Alledaagse Wijsheden

“De cultuur in onze dagen is oppervlakkig en onze kennis is gevaarlijk, omdat we rijk aan mechanismen en arm aan doelstellingen zijn.”

Etty Hillesum 

“Het is maar goed dat de bevolking ons bank- en monetaire systeem niet begrijpt, want als ze dat wel deden, denk ik dat er voor morgenochtend een revolutie zou zijn.”

Henry Ford (1863-1947)

“Laten we niet achterom kijken met boosheid of vooruit kijken met angst, maar om ons heen waarnemen wat er is.”  

J. Thurben

Een goede gever schonk mij een bijzonder boek: ‘De bejegening tussen jou en mij; grondslagen van het omgaan met elkaar’, van de Belg Ferdinand Cuvelier. Hij verbindt eigentijdse inzichten over de kwaliteit van relaties aan dagboekfragmenten van Barth en Agnes, een Belgisch echtpaar behorend tot de aristocratie van de 18e eeuw. De man is de overgrootvader van schrijver’s grootvader en de fragmenten stammen uit de twee decennia voor de start van de Franse Revolutie in 1789.
Het is intens boeiend om te lezen hoe Agnes vecht om het kosmische harmonische samenzijn op aarde te bereiken met haar man. Onderling begrip en zielsverbondenheid moeten de harten doen samensmelten. Dat kan uiteraard niet op aarde en dat levert een verbale strijd op die regelmatig ontaardt in heftige ruzies. Het vrouwelijke Yin, het WIJ, staat tegenover het mannelijke Yang, het IK. De intense liefde tussen beiden leidt tot een proces van aantrekken en afstoten, vanuit de wens de ander zo te veranderen dat je zelf gelukkig kan worden.
Hoezeer kennen we ook in onze tijd niet het verschijnsel dat de mens denkt het geluk te kunnen bereiken als de geliefde verandert. Mogen we de ander dan niet beïnvloeden? Ja, maar onder voorwaarden vindt Cuvelier. “De beïnvloeding is deugdelijk naarmate ze niet uit eigen behoefte, maar uit verlangen naar de ander geboren wordt.” Behoefte komt voort uit frustratie, zich tekort gedaan voelen. Pas als de behoefte zich bevrijdt van de claim op de ander wordt het verlangen. Het gaat dan om een beïnvloeding die vrij laat, het eigen geluk hangt er niet vanaf.
En zo weet de schrijver een dertigtal inzichten vanuit de ‘bejegenkunde’ te koppelen aan huwelijkservaringen van Barth en Agnes, ruim twee eeuwen geleden.

Alledaagse Wijsheden

“Het kan niet altijd vloed zijn in een vriendschap, je kunt tijden van eb als positief en vruchtbaar aanvaarden. Toen dat tot mijn bewustzijn doordrong, ging opeens ook het leven met een rustiger golfslag door me heen.”

vrij naar Etty Hillesum

“Analyseer je relatie niet overmatig. Anders handel je als iemand die een kwetsbaar kasplantje elke twintig minuten uit de grond trekt om te kijken of de wortels al groeien.”

Nash

Gewoon een dag in de week, de kranten staan weer eens vol met uitkomsten van onderzoek die ons vertellen wat we moeten doen om gezond te blijven. De geinigste kop: “Roken dodelijker dan ooit.”
(Het zat de mensen dus mee vroeger, je kon rustig roken, het was niet al te dodelijk.) Met opgeheven vinger wordt gemeld dat je door bepaald gedrag tien jaar eerder doodgaat en dat de kosten voor de samenleving hoog zijn als je voor de gevolgen van ongezond gedrag behandeld moet worden. En daar sluipt dan het grote taboe naar binnen. De directe kosten worden genoemd, maar er wordt niet bij verteld wat het de samenleving opbrengt aan niet uitgekeerde AOW en pensioengelden, aan niet gemaakte verpleeghuiskosten als mensen gemiddeld tien jaar eerder dood gaan. Er wordt ook niet over gesproken dat mensen die gemiddeld tien jaar langer leven in die periode nog heel wat zullen vragen van de gezondheidszorg. Kortom, de directe kosten worden breed uitgemeten en de opbrengsten zijn taboe.
Rutger Bregman schreef in De Correspondent het artikel: “Hoeveel mensheid kan een aarde aan?” Hij laat zien dat de groei van de wereldbevolking niet te wijten is aan een groei van het aantal geboorten. “Het aantal kinderen is tien jaar geleden al gestabiliseerd, rond de twee miljard. (...) Dat de wereldbevolking toch nog toeneemt heeft maar één reden: mensen gaan steeds later dood. Dit moeten we ook in het achterhoofd houden als wordt beweerd dat overbevolking het grootste probleem van onze tijd is. (...) Moeten we mensen verbieden om ouder te worden, ze dwingen om eerder dood te gaan?”, vraagt Bregman zich af. “Gelukkig zijn zulke radicale maatregelen niet nodig.” is zijn conclusie. Dwingen om dood te gaan is zeker niet nodig, maar een op kosten jagende obsessie met het eindeloos rekken van het leven is ook niet nodig. Pas als taboes rond de dood doorbroken zijn, kan ‘het eerlijke kostenverhaal’ gepresenteerd worden. 

Alledaagse Wijsheden

“Ik wil niet onsterfelijk worden door mijn werk, ik wil onsterfelijk worden door niet dood te gaan.”

Woody Allen

“Ik ben niet bang om dood te gaan. Ik wil er alleen niet bij zijn als het gebeurt."

Woody Allen 

“De wetenschap is geweldig toegerust om de vraag ‘Hoe?’ te beantwoorden, maar zij raakt enorm verward als je vraagt ‘Waarom?’.

Erwin Chargaff

Nog één keer mijn ergernis spuien en dan houd ik erover op. (Eerder 21/11/’13;heel Nederland gokt via zijn postcode, een onethisch systeem.) Een reclamebrief van de Postcodeloterij valt in mijn bus. Ik wil geen reclame, dat staat op de deur, maar ja, dit is een brief. Ik lees hem uitvoerig, want een flinke portie ergernis doet het bloed ook goed stromen. Hij is ronduit agressief. Mijn wijk wordt in beeld gebracht en op het plaatje wordt aangegeven waar de prijzen vorig jaar zijn gevallen. Dat zijn er 2.768.... Mind me!! Het gaat vooral om een stoot prijzen in natura, waarvan je de meeste dingen (of activiteiten) niet nodig hebt en vaak gewoon ook niet wilt hebben. Maar ja, je krijgt het gratis, dus incasseren dan maar. Wat een overconsumptie en milieubederf, inclusief het op grote schaal rondsturen van deze brieven.
Dit alles gebeurt onder de vlag van de ‘goede doelen’. Mooi natuurlijk, maar daar kan ook zuiverder mee omgegaan worden. Bovendien blijken niet alle doelen zo goed te zijn. Bij de aftiteling van het RTL4 tv-programma ‘Ik hou van Holland’ werd vermeld dat het mede mogelijk was gemaakt door de postcodeloterij. Mind me, een commerciële zender met een programma waar miljoenen mensen naar kijken, die hoeft toch niet beschouwd te worden als noodlijdend?! Nu afgelopen week ook de inwoners van Utopia, John de Mol’s SBS6 troetelkindje, een brief van de postcodeloterij kregen, brak mijn klomp finaal.
Zo, deze tirade moest me echt even van het hart. Ik weet dat de bron van elke irritatie in jezelf zit, want anders zou je rustig, zonder opwinding, je kritiek kunnen uiten. Dus ik moet innerlijk maar even aan de slag om de herkomst ervan te achterhalen.

Alledaagse Wijsheden

“Wij mensen vragen de laatste decennia veel meer van de Aarde dan zij ons duurzaam kan blijven leveren. (….) Als we zo doorgaan, hebben we in 2040 twee aardes nodig.”

Jan Juffermans 

“Overwin wat zich in je verzet en word jezelf.”

Baghavad Gita

Etty Hillesum, de Joodse vrouw die niet wilde haten, maar liefhebben. Precies een eeuw geleden werd ze geboren. Haar beschouwingen schreef zij in oorlogstijd, geconfronteerd met vernederingen en misdaden. ‘Het verstoorde leven’ was het eerste boek dat ik las over haar gedachten en ervaringen, en het ontroerde me in hoge mate. Alhoewel ze op 29-jarige leeftijd in Auswitch overleed, vond ik haar leven verre van verstoord, zeer volwaardig en waardig afgerond.
Ze was vanuit een bruisend innerlijk leven naarstig op zoek naar de betekenis der dingen. Een kenmerkende uitspraak: “Alles is toeval of niets is toeval. Wanneer ik het eerste geloofde, zou ik niet kunnen leven, maar van het laatste ben ik nog niet overtuigd.” Terwijl ze heftige vriendschaps- en liefdesbanden had met anderen, die ze uitvoerig beschrijft, was toch haar uitgangspunt: “Het leven zelf moet steeds de oerbron blijven en nooit een ander mens.”
Eens schreef zij: “Weer arrestaties, terreur, concentratiekampen, willekeurig weghalen van vaders, zussen, broers. Men zoekt naar de zin des levens en vraagt of het überhaupt nog zin heeft. Maar dit is een zaak, die men alleen met zichzelf en God moet uitmaken. En misschien heeft ieder leven zijn eigen zin en duurt het een heel leven die zin te vinden.” Ze lijkt in haar korte leven de zin gevonden te hebben, in liefhebben, standvastigheid, anderen helpen zelfs al kost het je leven.
Ze was er van overtuigd dat de mensheid één is, met één grote hersenpan en één groot hart. “Alle gedachten, hoe tegenstrijdig ook, komen toch uit dat éne grote brein, het brein der gehele mensheid.” Wandaden kon ze op die manier plaatsen, als noodzakelijke doorgangspoorten. “Men moet alle gedachten kennen en alle emoties door zich heen hebben voelen gaan, om te weten wat er allemaal in die onmetelijke hersenpan is uitgebroed en door dat grote hart is gegaan.” Daarmee geeft ze een eigen omschrijving van de Akasha kroniek (blog 25 december). Al haar inzichtebn kon ze ook in één zin relativeren: “We zijn maar holle vaten, waar de wereldgeschiedenis doorheen spoelt.”

Alledaagse Wijsheden 

“...die ongedifferentieerde haat is het ergste wat er is, het is een ziekte van de ziel.”

Etty Hillesum

In ‘De nagelaten geschriften van Etty Hillesum 1941–1943’ kwam ik de volgende zin tegen: “Het is vreemd, maar ik houd er zo van om zinnen, brokstukken enz. die me zeer treffen, over te schrijven; ik ben dan a.h.w. in de lichamelijke nabijheid van die woorden...” Dát is het, zo kan ik dat ook voelen. Direct schoot me een tekst van Deepak Chopra te binnen, die ik absoluut koester. Ziehier:
“Pas op het laatste moment in de heilige grot boven de Ganges merkte ik dat zich ook iemand anders in de ruimte bevond. Onze groep was opgegaan in de enorme stilte die er bloeide. Het was boven enige twijfel duidelijk geworden dat God bestond, niet als persoon maar als een oneindige energie die zich met oneindige snelheid door oneindige dimensies verplaatst, een schepper die ook voor de moderne fysica aanvaardbaar zou zijn.”
Je kunt dus voor jezelf en in een groep ervaren, bewijzen dat de Goddelijke energie bestaat. Daarvan hoef je anderen niet te overtuigen. Ervaren, bewijzen dat de Goddelijke energie niet bestaat, is uiteraard onmogelijk. Wat nu nog niet ervaren is, kan altijd nog ervaren worden. Zelf ken ik een dergelijke ervaring niet, bij mij is het meer een diep vertrouwen in de alles verbindende Goddelijke energie, een soort innerlijk weten. Dat is ook de reden waarom een beschrijving als die van Chopra mij zo ontroert.

Alledaagse Wijsheden

“Iedereen die serieus betrokken is bij wetenschappelijk werk van welke soort dan ook realiseert zich dat boven de ingang van de tempel der wetenschap geschreven staat: ‘Ye must have faith.’”

Max Planck

Alles is energie die in beweging is. God is een proces. 

Neale Donald Walsch

Nog helemaal in de stemming van het belang van inkeer en bezinning, op basis van het gedachtegoed van Bert Blans (vorig blog), ontving ik weer een uitnodiging voor een netwerkbijeenkomst. Al enkele maanden worden deze mij toegestuurd. In de eerste eind vorig jaar las ik: "Wie wil er niet op een professionele en ontspannen manier zijn netwerk verrijken en in goede sfeer interessante, significante anderen ontmoeten tijdens zinvolle bijeenkomsten?" Ik dus, want ik word al eenzaam bij de gedachte en weet niet wat ik onder ‘significante mensen’ moet verstaan.
Rond de jaarwisseling werd de boodschap aangevuld met de mededeling: “Laat in 2014 je netwerk voor je werken. De zekere weg die ook jou brengt van wens naar realiteit door de geplande, gerichte aanpak. Wij weten als geen ander dat netwerken werkt voor al je wensen. Ja, alle!” Mijn wens was toen even om deze mails niet meer te ontvangen.
Die wens werd dus niet verhoord en ondanks m’n lichte weerstand ga ik toch weer lezen: “Onze zorgvuldige mix van gasten biedt volop kansen voor interessante ontmoetingen met anderen die ertoe doen. Beslissers en volwaardige gesprekspartners met heel verschillende achtergronden, branches, ervaringen, functies en leeftijden.” Logische vraag: zijn er ook mensen die er niet toe doen, die geen volwaardige gesprekspartner zijn?
Ach, het is goed bedoeld, deze organisatoren willen de waarde van het zogenaamde ‘sociaal kapitaal’ aanprijzen. En misschien is het zelfs wel zo dat naarmate je meer outgoing bent, je ook sterker tot inkeer en bezinning kan komen. Als een slinger, die van het ene naar het andere uiterste gaat. Aan mij is het in ieder geval niet besteed, ik ervaar het als een soort netwerkdwang. 

Alledaagse Wijsheden

“Alleen in rustig water worden de dingen niet vervormd weerspiegeld.
Alleen in een rustige mind kan de wereld adequaat worden waargenomen.”   

Hans Margolius

”Laat jezelf los
en je zult volkomen jezelf zijn.”

Catharina van Siena

Bert Blans, een aimabele man, docent en bijzonder hoogleraar wijsbegeerte in Tilburg resp. Wageningen, is overleden. Hij heeft een waardevolle bijdrage geleverd aan het moeizame, maar o zo noodzakelijke bijeenbrengen van spirituele en wetenschappelijke inzichten. In de jaren 90 werkte hij met ruim honderd anderen mee aan het door mij geredigeerde boek 'Spiritualiteit en Wetenschap'. Graag wil ik hem gedenken door enkele van zijn inzichten in het artikel voor dit boek weer te geven.
De titel is treffend: 'Aandacht'.
Naast de rationaliteit die naar zekerheid zoekt, is er een rationaliteit die op het gebied van zingeving werkzaam is. Hierbij is er geen sprake van zekerheid, maar van voortgang, verder zoeken. Deze zoektocht is gebaat bij schouwende aandacht en inkeer. De cultuur van de stilte en bezinning is noodzakelijk om het evenwicht in onze wereld te herstellen. Het leven heeft behoefte aan ritme, beurtelings zich wenden van de aandacht naar binnen naar de aandacht naar buiten, openen en sluiten, in- en uitademen.
Goede oefening in aandacht is ook oefening in de noodzakelijke beperking en vergankelijkheid. ”In de aanvaarding van de tijdelijkheid en de vluchtigheid kan de aandacht worden tot dankbaarheid voor ieder moment van bestaan. Precies dit zou kunnen leiden tot een besef van verantwoordelijkheid voor de aarde. (...) De houding van bewaren en behouden als een goede ‘rentmeester’ komt niet voort uit eigenbelang. Zij kan ontspringen aan het besef dat men ‘tijd van leven’ te leen en te behartigen heeft zonder er de bezitter van te zijn.”

Alledaagse Wijsheden

“Onze westerse cultuur legt te eenzijdig de nadruk op werk, productie, activiteit en op hetgeen uitwendig en meetbaar is, terwijl wij al te vaak ledigheid, nietsdoen en nutteloosheid veroordelen – en daarmee rust, inkeer en ontvankelijkheid.”

Bert Blans

“Het meest tragische aspect van het tegenwoordige leven is dat de wetenschap sneller kennis dan de samenleving wijsheid vergaart.”

Isaac Asimov

“Naarmate de liefde in u groeit, groeit ook de schoonheid. Want de liefde is de schoonheid van de ziel.”

Augustinus — Opschrift op de rouwkaart van Bert Blans

TV op zondagochtend, praatprogramma geleid door Charles en Sandra. Standaard drie gasten, ditmaal: Jet Bussemaker, Jeanine Hennis en Neelie Kroes. Ronduit Power Vrouwen die hun zegje prima doen en tegelijkertijd hun vrouwelijkheid weten te bewaren. Europa, defensie, leenstelsel voor studenten, het wordt allemaal helder en genuanceerd toegelicht. Proficiat!
Ik zou mezelf niet zijn als ik ook niet onvolmaaktheden zou ontwaren in hun visies. Alle drie liggen wakker van de jeugdwerkloosheid, banen creëren is belangrijk. Als Europa aan bod is, wordt ook het feit gememoreerd dat steeds meer Oost-Europeanen hier banen vervullen. Het wordt afgedaan met de mededeling dat deze mensen het werk doen dat wij Nederlanders niet willen doen. Dat is niet waar, ga maar eens in de kroeg zitten, dan kun je horen welke Nederlanders daar behoorlijk last van hebben. Koren op de molen van Geert Wilders.
Later komt het deeltijdwerk van vrouwen aan de beurt. Deze drie voltijdwerkers keuren dat af. Waarom? We willen toch zo graag de jeugdwerkloosheid opheffen? Logische oplossing is dan dat ook mannen meer in deeltijd gaan werken. Daarmee worden eveneens de financiële middelen eerlijker verdeeld. Nee, vrouwen moeten ook als ze kinderen hebben voltijd aan de bak, alsof we allemaal uit hetzelfde hout gesneden zijn.
Na het programma mag Marcia de inhoud van Buitenhof aankondigen. Zij spreekt ook over Power Vrouwen, maar in haar programma zal de man aan het woord komen die het écht voor het zeggen heeft: Mark Rutte. Wat een overstatement! Rutte is een bemiddelaar en wil het waarschijnlijk niet eens voor het zeggen hebben. Hij borrelt niet over van visie, maar wel van mensen verbinden en compromissen sluiten.

Alledaagse Wijsheden

“Je merkt dat het tot een dood spoor leidt om nog langer te presteren op impuls van een ander, op impuls van nationale trots of gelddoelen."
 

“De kunst op het werk is om contact te maken met mensen zonder met hen verweven te raken. Dat vereist een dans van grenzen stellen en het bepalen van afstand en nabijheid.”
 

Anneke Rooselaar

Lovende recensies, dus naar de film 'The Wolf of Wall Street' gegaan. Beursbedrieger Jordan Belfort wordt met zijn criminele kornuiten in beeld gebracht. Zeven kwartier lang gekeken naar gewetenloos bedrog, uitwassen van seks, onmatig drugsgebruik, smijten met geld en aanhoudend fucking dit en fucking dat geroep. Toen was het pauze en nog vijf kwartier film te gaan. Ik voelde me zeer vervreemd van de jubelende recensenten met soms wat lichte kritiek die voor mij ook niet de essentie raakte. Ik was ronduit verveeld, het plaatje had in een kwartier neergezet kunnen worden. Geen zin om daar nog meer tijd aan te besteden. Dus ben ik vertrokken met een vaag gevoel dat ik er niet bijhoorde, bij de wereld van de kunstkenners. Was me iets kunstzinnigs ontgaan?
Nu hoef ik ook niet overal bij te horen en te veel ergens bij willen horen, heeft ook zijn gevaren. Dat ondervindt momenteel de hoogleraar economie Peter Nijkamp. Hij wordt beschuldigd van zelfplagiaat en van plagiaat vanwege het niet noemen van co-auteurs. De kranten staan er vol van, zonder te vermelden wat de goede man inhoudelijk te zeggen heeft. Zijn artikelenreeks is schier oneindig, waarmee hij wereldwijd op de eerste plaats staat van de publicerende economen, en veel subsisies heeft vergaard en prijzen heeft gewonnen. Hij hoorde er helemaal bij! Er daarmee is hij de mist ingegaan. Hij heeft zich tot paus van de (economische) wetenschapskerk laten kronen. Dat betekent dat je de dogma's van deze kerk zal moeten naleven. Dat heeft hij dus niet gedaan en dan moet barbertje hangen.

Alledaagse Wijsheden

"Het feit dat de rationele mens koste wat het kost zijn zelfbeeld in stand wil houden, stelt zijn bodemloze onwetendheid veilig."                             

Carlos Castaneda

"Waar veel licht is, valt ook diepe schaduw."

Wolfgang von Goethe

Je bent socioloog of je bent het niet, dus direct vanaf het begin maar John de Mol's Utopia volgen op SBS6. Vijftien mensen krijgen een jaar de tijd om vanuit het niets een nieuwe samenleving op te bouwen op een uitgestorven stukje land met ruim 100 camera's die van bovenaf alles nauwlettend vastleggen. 'Vanuit het niets' is een wat te primitieve voorstelling, er zijn koeien, kippen en ook van huis mocht wat gereedschap, voedsel, etc. meegenomen worden.

Maar het gaat natuurlijk om de sociale verhoudingen, en de werk- en geldsystemen die gecreëerd worden. Macht en moraal kunnen andere vormen aannemen, de regie van het programma bemoeit zich er niet mee. In de uiterste vorm geldt dat natuurlijk niet, de wetten van onze Westerse wereld, bijvoorbeeld op het gebied van geweld, kunnen niet straffeloos overschreden worden. Voor ernstige ziektes staat op steenworp afstand het ziekenhuispersoneel gereed om je op te halen. Voor succes weet John de Mol zich afhankelijk van de geselecteerde mannen en vrouwen. "Creëert de groep in korte tijd een harmonieuze, goed functionerende samenleving, dan ligt een flop op de loer." Onze John is uit op chaos, ruzie en drama. Pas dan wordt het kassa!

Hoe mooi vergelijkbaar is deze setting met ons leven op aarde. Ook de mensheid wordt 'van bovenaf' nauwlettend in de gaten gehouden. Ook mensen bouwen op verschillende plekken hun eigen moraal en machtssystemen op. Ook het succes van het leven op aarde is gebaat bij een portie chaos, ruzie, drama; in een omgeving van louter liefde en harmonie wordt niets geleerd, de bewustwording stagneert. 'Kassa' is voor de mensheid de leereffecten van ons verblijf op aarde. En geloof maar dat de kosmische wetten ook boven die van de tijdelijke wetten van de aardebewoners staan.

Alledaagse Wijsheden 

“De wereld is een schouwtoneel, elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel.”

Joost van den Vondel

“Het leven is van nature niet serieus en is daardoor simpelweg een viering van bewustzijn.”  

Steve Ross

De goede voornemens zijn nog vers, dus daar kan nog wel een adviesje bij en wel wetenschappelijk bewezen vanuit de epidemiologie (leer van de frequentie van optreden van ziekten en van de factoren die de frequentie verklaren). Nemen we kanker, wat kun je er zoal aan doen om de kans op deze ziekte te verminderen? Daar gaan we: optimaal BMI/gewicht; geen alcohol, tabak, rood vlees en maximaal 6 gram zout per dag; veel groente en fruit, en vezelrijk eten; goed bewegen en geen infecties oplopen; niet te veel zon en niet te kort borstvoeding geven (minimaal een half jaar); geen hormoonbehandeling, ioniserende straling, asbest, roetdeeltjes, niet meeroken in de horeca. Bent u er nog? Dan gaan we verder. Het goede nieuws: van stress krijg je geen kanker, het slechte nieuws: positief denken en onthaasten dragen niet bij aan de genezing. "Kanker valt niet te overwinnen. Wie de ziekte overleeft, heeft geluk. Wie eraan overlijdt, heeft heus niet te weinig gevochten."
Deze laatste opmerking is kennelijk bedoeld om kankerpatiënten te ontlasten van de schuldvraag, maar o, o, o, wat zijn de statements ervoor schuldbevestigend. Je hebt je niet goed gedragen. We creëren angst, en stress zou dan misschien geen invloed hebben op kanker, maar chronische angst is sowieso een aanslag op de gezondheid. En collectieve angst is een aanslag op de volksgezondheid. Eerder al haalde ik de uitspraak van Jane Roberts annex Seth aan: "Wie gezond leeft uit angst voor ziekte, wordt ziek van angst." Dus mijn advies zou zijn: laat je niet gek maken!

Alledaagse Wijsheden

"Je kunt gemakkelijk 100 worden, als je maar alles opgeeft waarvoor je 100 zou willen worden."

Woody Allen

"Een drankprobleem, dat is het probleem dat er geen drank in huis is."

Herman Brusselmans

“Ik heb al zoveel gelezen over roken, dat ik gestopt ben met lezen.”

Winston Churchill

2013 verliet ik met lichtpunten, 2014 ga ik binnen met een opsteker. Deze komt voort uit een interview van twee NRC journalisten met Paul Polman. Hij is de topman van Unilever en de kop van het interview geeft al aan dat hij zijn taak breder ziet dan targets halen: "Er is een tekort aan bomen en aan leiders". Hij wordt beschouwd als een 'groene ambassadeur van Nederland'. Nuchter stelt hij: "Als ik in mijn graf lig, gaat niemand zeggen: hij heeft het marktaandeel van Robijn verhoogd". Een tussenkop spreekt me ook erg aan: "We hebben een economisch systeem waar te weinig mensen voordeel van hebben".
Denk niet dat alleen duurzaamheid op zijn goede doelen lijstje staat. Zo lees ik dat hij de kindersterfte in Afrika wil terugdringen, een einde wil maken aan de jeugdwerkloosheid in Spanje, vrouwen weerbaar wil maken tegen het Westerse schoonheidsideaal en hij helpt de Vietnamese overheid bij het opzetten van een pensioenstelsel. Hij gaat ervan uit dat de problemen, o.a. in het Midden-Oosten, niet gedreven worden door religie, maar door armoede; juist ook ondernemers hebben een verantwoordelijkheid om dat te helpen oplossen.
Polman: "We moeten toch zorgen dat op een duurzame manier geproduceerd wordt. Voor iedereen. Niet alleen om te zorgen dat wij het materiaal altijd voorhanden hebben, maar om te zorgen dat de wereld op een gezonde manier leeft." Uit de mond van de topman van Unilever klinkt dat absoluut als een opsteker. De producten van Unilever zullen hier nog niet allemaal aan voldoen, maar laten we blij zijn met zijn streven en hopen dat dit soort mensen met invloed aanstekelijk werkt voor vakgenoten.

Alledaagse Wijsheden

"Als ge een goed mens ziet, bedenk dan hoe ge hem kunt navolgen; als ge een slecht mens ziet, onderzoek dan uw eigen hart."

Confucius

"Wie rijk wil zijn, moet niet zijn vermogen vermeerderen, maar zijn hebzucht verminderen."

Plato